Bijdrage Thieme Begroting Econo­mische zaken, Landbouw en Innovatie (tweede termijn)

Bekijk de bijdrage via debatgemist.nl

Mevrouw Thieme (PvdD): Voorzitter, bij elke aanstelling maak je na verloop van tijd de balans op. Zo ook die bij de aanstelling van een staatssecretaris voor onze natuur, één van de meest verantwoordelijke functies in Nederland. Het opmaken van die balans hebben we gedaan tijdens dit begrotingsdebat en daar hebben we bewust veel tijd voor uitgetrokken. Tijdens dit debat is door de SP, de PvdA, GroenLinks en D66 een gele kaart getrokken voor deze staatssecretaris.

De antwoorden die wij van de staatssecretaris hebben ontvangen op onze vragen, bevestigen het beeld van grote twijfel dat de staatssecretaris in het afgelopen jaar heeft opgebouwd. Je kunt best de meest veelbelovende bewindspersoon uit de Nederlandse geschiedenis zijn, maar wanneer je de ene na de andere belofte niet waarmaakt, romantiseert, verdraait, ontkent of intrekt, moeten daar conclusies aan verbonden worden.
In een tijdperk waarin de burger steeds minder vertrouwen krijgt in de politiek, is het van het allergrootste belang dat de politiek tijdig verantwoording aflegt.
Wanneer een prominent lid van de grootste regeringspartij, Ed Nijpels, zegt dat de staatssecretaris de waarheid voortdurend geweld aandoet. En we hebben van de heer Koopmans de correspondentie gekregen tussen het bosschap van de heer Nijpels en natuurorganisaties waarin gevraagd wordt naar een aantal citaten waaruit blijkt dat de staatssecretaris onwaarheden verkoopt. Hiermee concludeert mijn fractie dat de heer Nijpels zich aangesloten heeft bij de leugendetector van mijn fractie.

Als partijgenoot en ambtsvoorganger Veerman de staatssecretaris beticht van ‘boerenbedrog’ omdat hij afspraken tussen het Rijk, boeren, provincies en gemeenten niet nakomt. Als journalist Noordhof schrijft dat in de provincie waar de staatssecretaris jarenlang gedeputeerde was, inmiddels de uitdrukking bestaat (ik citeer) “even een Blekertje doen”, wat zou staan voor het stelselmatig maken van U-bochten na eerdere met veel aplomb ingenomen stellingnames. Voorzitter, dan moet niet alleen de staatssecretaris zich zorgen maken, maar ook de mensen die gekozen zijn om het kabinet te controleren.

Om te beginnen hebben wij een staatssecretaris gezien die, als verantwoordelijke voor de handhaving van wettelijke bepalingen voor het behoud van de Nederlandse natuur, agrariërs aanzet tot wetsovertreding door hen op te roepen om in stilte creatief om te gaan met de natuurregels,

Een staatssecretaris die enerzijds stelt de bovenwettelijke maatschappelijke prestaties te gaan belonen, maar anderzijds de bijdrage aan het Investeringsbudget Landelijk Gebied voor bufferzones, milieukwaliteit, duurzaam watergebruik en duurzaam ondernemen neerwaarts bijstelt.
Voorzitter, een staatssecretaris die tegen de Kamer zegt dat er geen vierkante meter natuur zal worden verkocht, en een paar dagen later zegt dat de verkoop van natuurgebieden een serieuze optie is.

Voorzitter, de staatssecretaris stelt dat zijn mestbeleid tot tevredenheid stemt en dat hij ervoor zorgt dat het vervuiler betaalt principe wordt toegepast. Maar tegelijk legt hij in de Kamer geen verantwoording af over het feit dat de grootste waterzuiveraar van Nederland alarm slaat over het gevoerde mestbeleid van de staatssecretaris, en dat de burger meer zal gaan betalen voor het zuiveren van ons drinkwater.

Voorzitter, een staatssecretaris die stelt dat hij de aangenomen motie voor een moratorium op megastallen uitvoert, terwijl hij niet heeft ingegrepen toen provincies en gemeenten doorgingen met het verlenen van ontheffingen voor megastallen waardoor de megamorfose van ons land dus letterlijk ongebreideld doorgaat.

Voorzitter, deze staatssecretaris slaat een weg in zonder concrete doelen en uitgangspunten, zonder wettelijke grenzen, zonder instrument om gezondheidsrisico’s van megastallen te bepalen, zonder enige verantwoordelijkheid voor de centrale overheid.

Een staatssecretaris met het welbewust gekozen profiel van een ponyhandelaar: hoog inzetten voor de uitholling van het natuurbeleid, maar openstaan voor elke vorm van handjeklap. Zo bleek ook uit de nieuwe Natuurwet die nu ter inzage ligt voor consultatie en al meer dan 5000 reacties heeft opgeleverd. Reacties waaruit spreekt dat de staatssecretaris zonder kennis van natuur, ecologie, biodiversiteit en de verdragen waar Nederland zich aan moet houden, een verwoestende werking heeft op het in tientallen jaren in Nederland opgebouwde natuurbeleid. De staatssecretaris heeft al aangekondigd een paar ‘foutjes’ te zullen herstellen, maar het lijkt er sterk op dat hier sprake is van het afleveren van broddelwerk als politieke strategie.
Hoe komt het dat er “foutjes in een conceptwet staan die het mogelijk maken om ‘voor wetenschappelijke doeleinden” op walvissen te jagen? Die het toelaatbaar zouden maken dat dassenburchten worden vernield, terwijl verstoring en aantasting hiervan uitdrukkelijk niet toegestaan zijn in de internationale verdragen? XXXXX

Het is de omgekeerde wereld, voorzitter, wanneer de samenleving de regering telkens moet corrigeren zoals wanneer er schijnbaar gedachteloos opgestelde concept wetsvoorstellen worden gepresenteerd die voorbij gaan aan alle kaders die de regering geacht wordt te kennen. De hoeder van alles wat kwetsbaar is, blijkt een gevaar voor de natuur.

Het onkundige optreden van de staatssecretaris op het belangrijkste dossier voorn de toekomst van ons land is onacceptabel. De natuur, ons kritisch kapitaal, ons levend erfgoed. Zonder biodiversiteit geen leven, geen bedrijvigheid, geen eten. Maar de staatssecretaris doet alsof de natuur een molensteen is om de nek van ondernemers in ons land, en schoffeert de 2,2 miljoen nette Nederlanders die natuurorganisaties steunen en doet alsof ze meedoen aan criminele activiteiten.

De staatssecretaris geeft er geen enkele blijk van verstand te hebben van het belangrijke dossier dat hem is toevertrouwd.

Als je de internationale verdragen kent dan weet je dat er een feitelijk verbod ligt op het bouwen van een kolencentrale in de Eemshaven. Wie daar mee door gaat, schendt het internationale recht. De bouw ervan zal de natuur waar deze staatssecretaris verantwoordelijk voor is, ernstige schade toebrengen. De Eems, een kwetsbaar estuarium dat al in zeer slechte staat verkeert en waar een verslechteringsverbod geldt, wordt onder de verantwoordelijkheid van deze staatssecretaris nog verder uitgediept, terwijl duidelijk is dat dit het belangrijke estuarium nog verder afbreekt. De natuur dat het simpelweg niet dragen. Maar de staatssecretaris doet alsof zijn neus bloedt en delegeert zijn verantwoordelijkheid aan de provincie. Terwijl hij goed zou moeten weten dat de internationale verplichtingen, de verdragen waar Nederland haar handtekening onder heeft gezet, waarmee ze heeft beloofd het biodiversiteitverlies te stoppen en om leefgebieden te beschermen, uiteindelijk altijd zijn verantwoordelijk zijn.
En dan heb ik het nog niet eens gehad over de Hedwigepolder, waar, om met de woorden van mevrouw Wiegman te spreken, op onverantwoorde wijze gesmeten wordt met geld, terwijl we nu al weten dat de juridische verplichtingen niet worden nagekomen.

Voorzitter, we zien een patroon van recidive. De staatssecretaris zegt de internationale afspraken voor het behoud en duurzaam gebruik van Biodiversiteit “natuurlijk te kennen”, maar volhardt in het schenden van langlopende afspraken. Hij zet adviezen en waarschuwingen van gerenommeerde wetenschappers en zelfs van zijn eigen adviesbureau weg als ‘een mening’ waar hij het niet mee eens hoeft te zijn. En waar hij kennelijk ook niet de waarheid over hoeft te vertellen aan de Kamer.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) is er zeer duidelijk over: de natuurkwaliteit zal als gevolg van de herijking van de Ecologische Hoofdstructuur, het natuurakkoord en de bezuinigingen op de natuur achteruit gaan, en zo komen de internationale natuur- en biodiversiteitsdoelen nog veel verder buiten ons bereik.
Dat kunnen we ons niet veroorloven. We zijn het met Ed Nijpels eens dat de staatssecretaris hier een bedrieglijke voorstelling van zaken geeft door te stellen dat het PBL hem gelijk geeft en steunt. Dat is onaanvaardbaar.

De staatssecretaris is niet in staat de verplichtingen die het beheren van de natuur met zich mee brengt uit te voeren en blijkt het in hem gestelde vertrouwen keer op keer niet waard Kleingeld maken van onze natuur onder het mom van bescherming, mag niet ongestraft doorgaan. De bezuinigingen op Staatsbosbeheer leiden tot de gedwongen kap van woudreuzen, en wordt vergoelijkt met het argument bosverjonging. De ontgroening van Nederland onder valse voorwendselen mag niet doorgaan, en moet tenminste gemarkeerd worden, voorzitter.

We hebben de staatssecretaris tijdens dit debat ruim de tijd gegeven om terug te kijken op zijn handelen van een heel jaar. We hebben hem geconfronteerd met vele inconsistenties in zijn handelen, we hebben hem uitgebreid de mogelijkheid gegeven om afstand te nemen, om uitspraken in te trekken, maar hij weigert. Voorzitter, wanneer dialoog niet werkt en de natuur weerloos slachtoffer wordt kan dat niet zonder consequenties blijven.

Deze staatssecretaris beweert 90% van de natuurdoelen te halen. Maar als we de natuur zouden beschouwen als een kwartetspel bedoelt hij feitelijk dat hij 10% van de kaartjes verscheurt, waardoor het spel over en uit is voor de natuur.

Daarom dien ik de volgende motie in: klik hier voor de motie


Interrupties:

[...]

Mevrouw Thieme (PvdD): Dit is een enigszins hybride motie, waarmee mijn fractie weinig kan. Je kunt natuurlijk altijd een beleidsvoorstel doen om een bepaald dossier bij een ministerie neer te leggen. Ik begrijp goed waarom de PvdA-fractie vindt dat de staatssecretaris het natuurdossier niet goed op orde heeft en daar niet goed mee omgaat. De PvdA-fractie zegt in feite dat zij het dossier niet aan de staatssecretaris toevertrouwt. Klopt dat?

Mevrouw Jacobi (PvdA): Dat is een mooie vraag van de PvdD-fractie. Het allerbelangrijkste is dat de natuur de beste plek krijgt en goed wordt beheerd. In de natuur moet goed worden geïnvesteerd. Het ministerie van EL&I heeft weinig geld. Dat is ook al ter sprake gekomen bij de Wet inrichting landelijke gebied. Er is een samenhang tussen water- en natuurdoelen en de groene infrastructuur. De PvdA-fractie vraagt zich af of dit niet een motie van afkeuring richting de staatssecretaris is. Om te voorkomen dat de staatssecretaris straks naar huis moet worden gestuurd, kunnen wij nu maar beter snel overstappen, zodat wij de natuur goed dienen en de staatssecretaris een motie van wantrouwen besparen.

Mevrouw Thieme (PvdD): Ik begrijp dat de PvdA-fractie eigenlijk een soort reorganisatie voorstelt en iemand van het dossier wil afhalen om verdere drama's te voorkomen. Zij hoopt dat daarvoor een meerderheid is. In feite is het gewoon een verkapte motie van wantrouwen. Mevrouw Jacobi zegt gewoon dat dit natuurdossier niet bij de staatssecretaris moet blijven, omdat er anders heel veel zaken mis gaan.

[...]

Mevrouw Thieme (PvdD): Mijn conclusie is dat de PvdA-fractie zegt dat de maat helemaal vol is en dat dit beleid echt niet kan. Ik wil graag weten of de PvdA-fractie het eens is met de PvdD-fractie dat het beleid niet kan vanwege onkunde en verdraaiing van allerlei onderzoeken in zijn voordeel.