Bijdrage Thieme Begroting van de Koning

Bekijk deze bijdrage via debatgemist.nl

Voorzitter. Wij leven in een welvarend land. Wij kunnen ons nog steeds veel veroorloven, maar zitten in een diepe economische crisis. Er wordt op dit moment overal drastisch bezuinigd, behalve op het Koninklijk Huis. Een belastingvrij inkomen van € 817.000. Daarnaast een toelage van vijf keer dat belastingvrije basissalaris van ruim 4 miljoen euro voor hulp in de huishouding. Voorzitter, dat vormt zacht gezegd geen lichtend voorbeeld. Evenmin als het verzamelen van informatie over de heer De Roy van Zuydewijn waarover de minister-president ons summier heeft geïnformeerd, een lichtend voorbeeld kan worden genoemd. Ik sluit mij in verband met de tijd graag aan bij de reeds gestelde vragen hierover.

Kan de minister-president verklaren hoe in tijden van bezuinigingen op de totale kosten voor het Koninklijk Huis niet wordt bezuinigd?

De leden van het Spaanse koningshuis, dat al het goedkoopste van Europa was, leverden vorig jaar 7% inkomen in, waarmee de Spanjaarden nu 8,2 miljoen euro kwijt zijn aan de salarissen van de koninklijke familie, hun personeel en hun onkostenvergoedingen. Juist omdat wij de koning van Hispanje altijd geëerd hebben, dringt een vergelijking zich op.

Kan de minister-president verklaren waarom een land dat drie keer meer inwoners heeft dan het onze, toe kan met een vorstenhuis dat vijf keer minder kost? Waar zit die factor vijftien verschil in?

Voorzitter, ik kom op het Koninklijk Jachtdepartement, dat een camouflerende naamswijziging heeft ondergaan en tegenwoordig eufemistisch wordt geduid als het Koninklijk Departement Faunabeheer.

Als we over het Koninklijk Huis spreken, kunnen we niet voorbijgaan aan Kroondomein Het Loo. Dit gebied van meer dan 10.000 hectare groot landgoed op de Veluwe is van de Nederlandse bevoking en de belastingbetaler financiert het onderhoud. Echter, vanwege het, zo staat in de wet, “het genot van de jacht” van de Koning is het gebied gesloten voor het publiek van 15 september tot 25 december. Dit schitterende natuurgebied kent dus een schimmige keerzijde: de jacht op edelherten, damherten, reeën, wilde zwijnen en moeflons.
De Partij voor de Dieren wil ervoor pleiten dat het Kroondomein het gehele jaar open is voor publiek. Ik overweeg een motie op dit punt.

Voorzitter, door een aangenomen motie van de Partij voor de Dieren is dit jaar eindelijk duidelijk hoe kostbaar het subsidiëren van het zo in de wet geduide “genot van de jacht” door leden van het Koninklijk Huis is. De zes jagers, hun geweren, hun auto’s, hun jachtroutes, hun hekken, zelfs hun jachtcursussen, kosten de belastingbetaler jaarlijks 632.200 euro. Ter vergelijking: voor beheer en onderhoud van onze natuur op het Kroondomein ontvangt de drager van de Kroon in 2014 nog eens 570.000 euro. De jacht kost daarmee dus meer dan het onderhoud van de natuur op het kroondomein. Dat is onwenselijk.

Zoals leden van het Koninklijk huis niet deelnemen aan het snoeien of kappen van bomen bij wijze van Koninklijke corvee, zo is er ook geen rol voor leden van het hof en hun jachtgasten in het faunabeleid. Dat zou niet alleen de kosten drastisch kunnen beperken, maar ook de kwaliteit van de uitgevoerde werkzaamheden trefzeker kunnen verbeteren. Sinds de misstap van Juan Carlos moet nu toch iedere kroondrager duidelijk zijn dat jagen allesbehalve een Royaal gebaar is. Ik zal een amendement indienen waarin de 632.200 euro voor de zes jagers, de geweren, de auto’s en andere faciliteiten voor de jacht worden herbestemd voor het onderhoud van het Kroondomein.

Voorzitter, mijn fractie stelt voor dat er een jachtvrije pilot wordt gestart op het Kroondomein. Het gebied is er uitermate geschikt voor. Eerder is door Natuurmonumenten in het Deelerwoud zeer succesvol een dergelijk pilot gestart en ook de beheerders van het Deense Kroondomein boeken mooie resultaten met deze vorm van natuurlijk beheer. Er ontstaat een ecologisch evenwicht, de dieren zijn minder schuw en vertonen minder vluchtgedrag. Goed voor de natuur, goed voor het toerisme.

Voorzitter, en het zal u niet verbazen dat ik voorts van mening ben dat er een einde moet komen aan de bio-industrie.

Dank u wel.

Interrupties bij andere partijen

De heer Recourt (PvdA):

Ik wil uit de discussie blijven of de motie nu wel of niet is uitgevoerd. Ik heb een concrete vraag over dat archief. Ik heb uitgelegd dat ik meer duidelijkheid wil over wat privé en wat publiek is. Ik vraag de premier daarop te reageren.

Ik kom dan op een ander punt. Dat is een artikel van mevrouw Van Ditzhuyzen dat ik op 13 september in NRC Handelsblad las. Ik citeer daar een stukje uit. Zij wandelde enkele jaren geleden met haar zoontje door het Haagse Noordeinde en bewonderde daar het paleis. Zij schrijft: "Mijn zoon zei: Nu gaan we natuurlijk het paleis van binnen bekijken. Nee, dat kan niet, antwoordde ik. En hij: Dat kan niet? Hoezo niet?

Tja, waarom eigenlijk niet? Paleis Noordeinde, vanaf 1591 door de Oranjes gebruikt, is rijksbezit en ter beschikking gesteld aan de Koning. Zowel dit werkpaleis als 's Konings toekomstige woonpaleis Huis ten Bosch, ook rijksbezit, zijn bij uitstek nationale monumenten van macht en pracht. Vooral Huis ten Bosch is bezienswaardig vanwege de spectaculaire Oranjezaal. Het was Amalia van Solms die de centrale zaal vanaf 1647 door de beste schilders liet voorzien van 30 grote wandschilderijen. De organisatie van Open Monumentendag schrijft in haar brochure van 2013: De rijkdom, schoonheid en grootsheid, die macht kon voortbrengen omringt ons nog steeds. "Alleen, wij kunnen als gewoon burger dat niet zien. Ik hoor de premier zeggen: dan moet u minister worden. Wie weet, ik doe mijn best, maar die kans is heel gering. Bovendien is die kans voor alle Nederlanders heel gering, ook als zij heel erg hun best doen.

Mevrouw Van Ditzhuzyen vervolgt: Koning, alstublieft, zou u uw paleis willen openen? Ik vraag het aan u, premier. Het is tenslotte rijksbezit. Ik snap dat er eeuwigdurend vruchtgebruik is afgesproken. Desalniettemin is het bijvoorbeeld in Engeland heel goed mogelijk. Je kunt daar Buckingham Palace gewoon binnen. Ik snap dat de veiligheid aan de orde is, maar laten wij bekijken of de kunstschatten publiek toegankelijk kunnen worden gemaakt. Het is immers ook publiek bezit. Hetzelfde geldt -- dat is waarschijnlijk nog veel makkelijker -- voor de koninklijke wachtruimtes op stations, om maar eens een ander voorbeeld te geven.

Mevrouw Thieme (PvdD): Ik steun het pleidooi om paleizen open te stellen, van harte. Kroondomein Het Loo is op dit moment gesloten voor publiek, hoewel dat van het Nederlandse volk is, en wel van 15 september tot eind december. De koninklijke familie jaagt daar namelijk. Vindt u ook niet dat het kroondomein, dat van iedereen is, gewoon het hele jaar rond open moet zijn? Wij betalen er immers ook voor.

De heer Recourt (PvdA): Ik vind dat er maximale openheid moet zijn. Dat geldt ook voor paleizen. Ik kan mij voorstellen dat het niet het hele jaar kan. Sterker nog, ik pleit, net als mevrouw Van Ditzhuyzen voor openstelling op Open Monumentendag; mogelijk meer dagen, maar in eerste instantie op Open Monumentendag. Hetzelfde geldt voor het kroondomein. Ik kan mij voorstellen dat er veiligheidsredenen zijn om niet door het bos te lopen als er kogels om je oren kunnen vliegen. Eigenlijk zegt u: laten wij de jacht stoppen. Dat lijkt mij een ander debat.

Mevrouw Thieme (PvdD): Goed, dan weet ik dat de Partij van de Arbeid voor het einde van de jacht is. Het lijkt mij dat wij in die zin zaken kunnen doen, dank u wel.

(...)

Beantwoording van de minister

Minister Rutte: Ik ga in ieder geval de vraag van de heer Recourt proberen in tweede termijn te beantwoorden. Als dat niet lukt, doe ik het later. En ik kijk ook nog even of ik nog meer comfort kan bieden aan de heer Pechtold. Ik kijk even hoe ver ik kom in het komend half uur en anders doen wij dat schriftelijk.

Dan is er gevraagd of de 6 miljard extra bezuinigingen niet ook bij de Koning moeten leiden tot bezuinigingen. Ik wijs erop dat het Hof net als het Rijk een bijdrage levert aan de extra bezuinigingen doordat de prijspeilstijging niet wordt uitgekeerd. Ik wijs erop dat artikel 1 van de Wet financieel statuut Koninklijk Huis de doorbelaste uitgave bevat van andere begrotingen, waarop natuurlijk ook gewoon gekort is: de begrotingen voor het Kabinet van de Koning, het militair huis, het CKH en de RVD, en dat wij dan alleen nog praten over artikel 2, maar dat zijn de functionele kosten van de Koning die samenhangen met het koningschap en die gedeclareerd worden. Dus mijn stelling zou zijn dat ook het koningshuis gewoon meedoet in de algemene bezuinigingsrondes.

Mevrouw Thieme (PvdD): De begroting van dit jaar verschilt nauwelijks van die van het vorig jaar. Sterker nog, hij is iets gestegen. Dat heeft ook te maken met de troonswisseling, maar dan nog zien wij geen bezuinigingen. Ik heb in mijn bijdrage aangegeven dat het Spaanse koningshuis, dat altijd het goedkoopste koningshuis van Europa is, met drie keer zoveel inwoners "slechts" -- al is dat nog steeds heel veel -- 8 miljoen euro kost, terwijl ons koningshuis maar liefst vijf keer meer kost, terwijl wij drie keer minder inwoners hebben in Nederland. Hoe verklaart de minister-president dat verschil?

Minister Rutte: Spanje heeft geen Gerrit Zalm. Je moet maximale transparantie hebben om dingen te kunnen vergelijken. Er is ook een vergelijkende studie gedaan door de Belgische hoogleraar Matthijs. Mevrouw Thieme heeft hem nog geciteerd in het vorige debat dat wij hier hadden. Het thema van het Spaanse koningshuis keert regelmatig terug en het heeft mij helemaal niet verbaasd dat deze vraag vandaag weer aan de orde is. Het is appels met peren vergelijken. Wij kennen maximale transparantie, dat wordt erkend door deze Belgische hoogleraar. Dat betekent dat wat in het ene land wordt meegeteld als kosten voor het Koninklijk Huis, in een ander land niet wordt meegenomen. Daar wordt het dan geplaatst onder een andere post van de begroting van een ministerie. Het is bijna onmogelijk om een vergelijking te maken.

Het klopt dat de begroting iets is gestegen, maar alle andere begrotingen zijn forser gestegen. De rijksbegroting stijgt nog steeds, maar wanneer we niet zouden ombuigen, zou die nog veel meer stijgen. Er spelen nog heel specifieke omstandigheden een rol die te maken hebben met de troonwisseling. De afschaffing van de vliegregeling heeft geleid tot een besparing van 168.000 euro.

Mevrouw Thieme (PvdD): Feit blijft dat het Spaanse koningshuis 7% van het inkomen heeft ingeleverd, terwijl er geen enkele bezuiniging is toegepast op de tegemoetkoming van de kosten en de salariëring van ons koningshuis.

Minister Rutte: Dat is niet waar. Zij doen mee in de algemene prijsbijstellingsbezuinigingen en zij doen mee in de nullijn. Het salaris is gekoppeld aan het salaris van de vicepresident van de Raad van State. De indexatie vindt volledig plaats op basis van wat er bij de rijksoverheid gebeurt. Onze salarissen zijn ook niet echt omhoog gegaan.

Mevrouw Thieme (PvdD): De Koningin kreeg vorig jaar 817.000 euro belastingvrij als salaris. Daarnaast kreeg ze nog eens 4 miljoen euro voor hulp in de huishouding. Dat is dit jaar precies hetzelfde, alleen hebben we nu geen Koningin meer maar een Koning.

Minister Rutte: Het is dus niet gestegen, net als uw en mijn salaris. Dat klopt toch?

Mevrouw Thieme (PvdD): Maar er is ook niet op bezuinigd.

Minister Rutte: Nee, maar uw salaris is toch ook niet omlaag gegaan? Ik begrijp het niet.

De discussie over de fiscale vrijstellingen van het Koninklijk Huis hebben wij vaak met elkaar gevoerd. Ik zie geen aanleiding om deze belastingvrijdom voor de grondwettelijke uitkering te wijzigen. Ik heb het al vaker gezegd: het is vestzak-broekzak. Ik weet dat er bij de Partij van de Arbeid en ook bij anderen wel behoefte aan bestaat, maar ikzelf zie dat niet. Ik wijs er ook nog op dat de uitkeringsgerechtigde leden van het Koninklijk Huis geen fiscale vrijstelling hebben, behoudens de grondwettelijke uitzonderingen. Die zijn echter functioneel van aard. Het gaat om de grondwettelijke uitkeringen waar de heer Recourt al aan refereerde, aan de vermogensbestandsdelen die dienstbaar zijn aan de uitoefening van de functie en de successierechten, uitsluitend voor de Koning en diens vermoedelijke opvolger; tot slot nog de schenkingen uit hoogte van functie en hoedanigheid door uitkeringsgerechtigde leden van het Koninklijk Huis. Stel dat we die achthonderdzoveelduizend euro gaan belasten, dan gaat dat bedrag omhoog en wordt het vestzak-broekzak. Ik zie de meerwaarde daarvan niet. Ten aanzien van de vermogensbestanddelen vind ik het wel nuttig dat je de hoge adellijke familie die aan de top van de staat staat de kans biedt om de stijl van leven en representatie mogelijk te maken die daarbij horen. Daar moet je ook de successierechten voor de volgende monarch bij betrekken. Het is goed om die zaken op deze manier te behartigen. Dat hangt samen met de keuze die wij in Nederland maken voor de monarchie. Zou je dat allemaal onder de normale successierechten laten vallen, dan berokkenen we in mijn ogen schade aan het stelsel. Maar nogmaals, ik weet dat we dit debat vaker hebben gevoerd en dat de heer Recourt daar anders over denkt.

(...)

Minister Rutte: Volgens mij werkt het zo niet bij paleizen. Ik dacht dat paleizen ter beschikking worden gesteld. Vastgelegd is: een woonverblijf in Amsterdam en dan nog een werk- en een woonpaleis. Maar die zijn niet voor eeuwigdurend vruchtgebruik ter beschikking gesteld. Die paleizen staan vol met meubeltjes en spullen van de familie. Zou dat allemaal via successierechten worden vererfd, dan is het nog maar de vraag of je nog een representatieve inrichting overhoudt. Ik stel vast dat we het niet eens zijn.

Kan de evaluatie van de begroting van de Koning worden versneld? Mijn standpunt zou zijn om daarvoor de volle vijf jaar te nemen. In 2009 is die begroting ingegaan. Ik wil daarom afspreken dat we, zoals in de begroting voor Algemene Zaken is opgenomen, de evaluatie van de begroting van de Koning laten plaatsvinden bij de verantwoording van de begroting over 2014. Dat betekent een presentatie van de evaluatie in mei 2015. Dan hebben we een volle vijfjaarsperiode ervaring, en dan valt het ook nog eens ruim binnen deze kabinetsperiode, die immers duurt tot 2017. Dan hebben we een robuuste periode.

Dan het kroondomein, waarover één vraag is gesteld. Dat is wel eens anders geweest. Ter uitvoering van de motie-Thieme zijn bij de functionele uitgaven ex artikel 2 van de begroting van de Koning personele en materiële uitgaven van het Koninklijk Departement Faunabeheer als onderdeel van de Dienst van het Koninklijk Huis inzichtelijk gemaakt en toegelicht. Het bedrag, €632.000, heeft betrekking op het geheel van het faunabeheer en gaat niet over de jacht. Daarnaast kunnen de bedragen die betrekking hebben op de subsidies niet bij de begrotingsbedragen worden opgeteld. De subsidie wordt verstrekt aan de kroondrager, als privaatrechtelijk vruchtgebruiker van het eigenlijke kroondomein, net zoals iedere andere private exploitant van bos- en natuurterreinen hierop aanspraak kunnen maken. Met andere woorden: als de economische eigenaar van deze grond niet de kroondrager was geweest, had die persoon ook subsidie kunnen krijgen.

Mevrouw Thieme (PvdD): Ik lees voor: Er wordt voor zes jagers – dat worden dan weer eufemistisch "faunabeheerders" genoemd – elk jaar bijna €350.000 aan salaris overgemaakt. Daarnaast worden er terreinwagens à €90.000 aangeschaft en onderhouden, wat wordt gefinancierd door onze belastingbetaler. Verder wordt ander materieel aangeschaft, zoals geweren. Dat zijn gewoon kosten voor het afschieten van herten, reeën, moeflons en damherten, en dat weet de minister-president maar al te goed. Niet voor niets heet dit departement eigenlijk het jachtdepartement. Het kan toch niet zo zijn dat de minister-president het goed vindt dat we €632.000 geven aan zes jagers, geweren, terreinauto's en jachtcursussen? Per jaar. Dat kan toch niet meer, zeker niet in deze tijd waarin mensen sowieso niets meer zien in de jacht, en waarin we ook nog moeten bezuinigen?

Minister Rutte: Zoals ik al zei gaat het hier over faunabeheer, en niet over de jacht alleen. Als sprake is van het op orde houden van het totale bestand aan dieren op het terrein, gaat dat op basis van een plan en van ministeriële verantwoordelijkheid. Er is dus geen sprake van zomaar jacht, maar van het op peil houden van het totale bestand. Hier praten we over faunabeheer. Ik weet wel dat mevrouw Thieme een heel ander type natuurbeheer voor zich ziet, en ik respecteer dat ook, maar dat is niet de keuze die is gemaakt bij het Koninklijk Departement Faunabeheer.

Mevrouw Thieme (PvdD): De jacht is zeker nog niet verboden in Nederland. Wij gaan de hobby's van andere jagers echter niet financieren vanuit de belastingen. In dit geval wordt de hobby van de Koning wel gefinancierd. Sterker nog: per jaar wordt € 632.000 vrijgemaakt voor de jachtpraktijken van de Koning, zodat hij samen met zijn jachtgasten kan schieten op moeflons, herten en reeën. Het kan toch niet dat dit in deze tijd nog door de minister-president geaccordeerd wordt?

Minister Rutte: Het beheer van het wildbestand op het kroondomein vindt plaats op basis van een plan. Dat valt onder ministeriële verantwoordelijkheid. Je zult maatregelen moeten treffen om er bij zo'n groot kroondomein voor te zorgen dat er geen wildgroei aan wild komt. Ik weet dat mevrouw Thieme iedere jacht beschouwt als plezierjacht. Ik heb al eerder gezegd dat hier sprake is van het op peil houden van het totale bestand. Als mensen daarbij plezier hebben, mag dat. Daarmee is het echter nog geen plezierjacht.

Mevrouw Thieme (PvdD): Het siert de minister-president niet dat hij zich hier bezighoudt met woordspelletjes. We hebben het over het afschot van grofwild. We weten wat de hobby van de Koning is. We weten ook dat hier € 632.000 per jaar aan wordt besteed. Dat is gewoon niet te verantwoorden. Vandaar dat ik een amendement heb ingediend waarin wordt gevraagd om ervoor te zorgen dat ons geld niet naar dat soort praktijken gaat, maar gewoon naar het natuurbeheer zoals dat ook op andere terreinen zal plaatsvinden.

Ik had ook nog een vraag gesteld over de openstelling van het kroondomein. Het is niet voor niets dat het eigenlijke kroondomein elk jaar van 15 september tot 25 december gesloten is voor het publiek, terwijl het van alle mensen in Nederland is. Dat heeft natuurlijk alles met de jacht te maken. Ik wil weten of de minister-president voornemens is het gewoon voor iedereen open te stellen.

Minister Rutte: Nee. Ik ga even het antwoord erbij zoeken. Ik had de zaken wat door elkaar gegooid. Omdat ik de heer Pechtold probeerde te bedienen met de eerdere vraag over de RVD was deze vraag er even tussendoor geschoten.

Er was überhaupt sprake van openstelling voor het publiek. In algemene zin geldt dat openstelling kan als dat verantwoord is met het oog op veiligheid, privacy en werkomstandigheden ter plaatse, en de kwetsbaarheid van bijvoorbeeld gebouwen. Dat zie je op dit ogenblik ook bij koninklijke paleizen die gedeeltelijk zijn opengesteld voor het publiek. Kijk maar naar het Paleis op de Dam. Daar gebeurt dat. Kijk ook maar naar paleizen met een publieksfunctie of een museale functie. Ik beantwoord nu zowel de vragen van de PvdA en de VVD als de vraag van mevrouw Thieme. Mevrouw Thieme herinnerde mij eraan dat ik deze vraag nog in bredere zin moest beantwoorden.

De voorzitter: Mevrouw Thieme.

Minister Rutte: Ik ben nog niet klaar. Ik ben nog niet eens begonnen. Paleizen met een publieksfunctie of een museale functie, zoals het Koninklijk Paleis Amsterdam, Paleis het Loo, dat een museum is, Paleis Soestdijk, dat thans valt onder BZK en Wonen en Rijksdienst, trekken samen inmiddels rond de 600.000 bezoekers per jaar.

Het Koninklijk Huisarchief en de Koninklijke Stallen maken beide deel uit van het complex van Paleis Noordeinde. Daar zijn onder bepaalde voorwaarden openstellingsmogelijkheden. Dat geldt niet voor het gebouw zelf. Dat laat zich inderdaad niet verenigen met de kwetsbaarheid van het gebouw en de vraagstukken van veiligheid en privacy. Het complex van Paleis Noordeinde is wel degelijk gedeeltelijk opengesteld. Dat betreft het Koninklijk Huisarchief en de Koninklijke Stallen. De heer Pechtold zou die controle bijna zelf kunnen doen.

Paleis Huis ten Bosch is natuurlijk echt een woonpaleis. Dat is niet opengesteld. Dat geldt ook voor de koninklijke wachtkamers op stations. Daar wil ik nog eens even induiken. Ik dacht namelijk dat ze wel opengesteld zijn tijdens Open Monumentendagen. Dat zal ik nog even proberen te checken voor de tweede termijn. Ik ben één keer in zo'n ding geweest, hier op station Hollands Spoor. Die wachtkamers zijn echt uitermate teer. Als je daar heel grote groepen doorheen leidt, zullen ze heel snel slijten.

Mevrouw Thieme (PvdD): Bij het kroondomein gaat het toch niet om privacy? Ik verwacht niet dat de minister-president zo diervriendelijk is dat hij zelfs de privacy van de dieren wil waarborgen in de periode van september tot en met december. Het gaat natuurlijk om de privacy van de jagers, die daar inderdaad dingen doen waar andere mensen niet bij mogen zijn. Ik vind dat raar. Een natuurgebied is iets van ons allemaal. Ook in andere delen van Nederland mogen we daar gewoon wandelen. Ik vind dat dit ook voor het kroondomein moet gelden, en niet dat voor het Koninklijk Huis of de koninklijke familie privileges moeten gelden om daar zonder enig publiek toezicht te kunnen jagen.

Minister Rutte: Ik weet dat mevrouw Thieme altijd de suggestie wil wekken dat de Oranjes permanent op jacht zijn op Het Loo. Dat is niet zo. Alles wat daar gebeurt vindt plaats volgens een strikt plan, met ministeriële goedkeuring. Ook de minister en de staatssecretaris van Economische Zaken zijn daarbij betrokken. Het gaat om het op peil houden van het wildbestand. Ik begrijp de suggestie van mevrouw Thieme. Zij mag die ook doen, maar die is niet in overeenstemming met de waarheid en raakt er zelfs niet aan. Verder gelden voor de openstelling de algemene criteria die ik net heb genoemd.

(...)

Tweede termijn

Bekijk deze bijdrage via debatgemist.nl

Mevrouw Thieme (PvdD): Voorzitter. Dank voor de beantwoording. Wederom wordt er niet bezuinigd op het Koninklijk Huis. Naast het belastingvrije salaris van meer dan €800.000 wordt er 4 miljoen euro aan onkostenvergoedingen uitgekeerd en daarop wordt niet bezuinigd. Mijn fractie vindt dat onwenselijk. Ik heb het ook gehad over het kroondomein. De koning krijgt jaarlijks €632.000 voor zijn hobby, de jacht. Geen enkele andere jager krijgt -- terecht natuurlijk -- een dergelijke vergoeding. Ik heb dan ook een amendement ingediend om hier een einde aan te maken.

Ik wil nog een helder antwoord hebben van de minister-president. Nu blijkt uit de begroting van de Koning dat wij met z'n allen het doden van herten, damherten en reeën, wilde zwijnen en moeflons financieren, wil ik weten of de Koning en eventueel zijn gasten of familieleden deelnemen aan dit afschot. Tevens dien ik de volgende motie in met betrekking tot de openstelling van het kroondomein.

Minister Rutte: Voorzitter. Ik doe graag nog twee toezeggingen. Ik ben bereid om ten aanzien van de openstellingen van verschillende gebouwen nog eens in een brief uit een te zetten wat de voor- en nadelen zijn en hoe een en ander zich verhoudt tot de verschillende randvoorwaarden die ik heb genoemd. Ik zal daarbij ook de royal lounges op de stations betrekken. Daarnaast doe ik de toezegging dat ik nog eens in kaart breng hoe de motie-Kalsbeek wordt uitgevoerd. Ik begrijp dat dit nu niet direct controleerbaar is. Het gaat hierbij om de vraag hoe ervoor kan worden gezorgd dat dit ook gebeurt. Op beide punten kom ik terug.

De CTIVD heeft inderdaad geen bevoegdheid tot een onderzoek naar de DKDB. Ik ontraad ook de motie-Pechtold c.s. op stuk nr. 5, omdat ik echt vind dat het feitencomplex voor zich spreekt en omdat nu weer een onderzoek laten doen niets meer toevoegt. Daar ben ik van overtuigd. De heer De Roy van Zuydewijn zit volgens mij nog op de publieke tribune. Of is hij net weg? Hij heeft het hele debat gevolgd. Ik hoop dat de waarheidsvinding die we hier met elkaar, de vertegenwoordiging van het volk en de regering, doen op dit ook voor hem persoonlijk zeer indringende dossier -- dat realiseer ik mij zeer -- bijdraagt aan de afronding van deze fase. Ik hoop ook dat dit hem in de gelegenheid stelt om door te gaan met zijn leven. Ik ben er absoluut van overtuigd dat het nu weer laten doen van een onderzoek naar de CTIVD niets gaat toevoegen. Daarom ontraad ik deze motie.

Om redenen die ik eerder heb genoemd, ontraad ik ook de motie-Thieme op stuk nr. 6, waarin wordt verzocht om het Kroondomein Het Loo gedurende het gehele jaar open te stellen.

Daarmee meen ik alle opmerkingen in tweede termijn en alle moties te hebben beantwoord.

Mevrouw Thieme (PvdD): Ik heb de minister-president gevraagd of de Koning of de leden van de koninklijke familie dan wel de gasten deelnemen aan het afschot zoals dat is bepaald in het besluit inzake het afschot van herten, reeën, wilde zwijnen en moeflons, dat is gepubliceerd in de Staatscourant in 2010.

Minister Rutte: Ministeriële verantwoordelijkheid betekent dat ik voor het in het openbaar belang functioneren van de Koning ministeriële verantwoordelijkheid neem. Tegelijkertijd behelst ministeriële verantwoordelijkheid dat ik de privélevenssfeer van de Koning probeer af te schermen. Ik verwijs ook naar de voorlichting van de Raad van State zoals die is verschenen in 2011. Daar hecht ik zeer aan. Het betreft twee belangrijke aspecten van de ministeriële verantwoordelijkheid. Uitspraken doen over wat de Koning wel of niet doet in zijn privétijd past dus niet.

Mevrouw Thieme (PvdD): Wij betalen meer dan €630.000 om de Koning in zijn privétijd zijn hobby te laten uitoefenen. Het lijkt mij goed dat de Tweede Kamer weet of de Koning inderdaad zelf dat afschot pleegt, aangezien we daar meer dan €600.000 voor betalen.

Minister Rutte: Ik blijf bij mijn vorige antwoord.

De voorzitter: U bent de Kamer nog een reactie schuldig op het ingediende amendement.

Minister Rutte: Excuus, maar dat amendement heb ik nog niet gezien. Ik heb het alleen gehoord.

De voorzitter: Mevrouw Thieme, gaat het om uw amendement?

Mevrouw Thieme (PvdD): Ja dat gaat om mijn amendement, maar dat is helaas nog niet rondgedeeld. Ik zal dat zo snel mogelijk doen. Ik hoop dat de minister-president nog in de gelegenheid is om schriftelijk te reageren op dat amendement. Zou dat kunnen?

Minister Rutte: Ik heb u verschillende keren horen hinten naar een amendement. Welk amendement betrof dit?

Mevrouw Thieme (PvdD): Over de besteding van de €632.000 voor het jachtdepartement.

Minister Rutte: Ik ontraad dat amendement.

Mevrouw Thieme (PvdD): Helder. Ik hoop dat met meer interesse wordt gekeken naar het andere amendement, en naar de argumentatie.

De voorzitter: De premier heeft niet de gelegenheid gehad om het te bekijken.

Mevrouw Thieme (PvdD): Dan moet hij het niet op voorhand ontraden.

De voorzitter: Morgen zullen we stemmen over de begroting, het nog in te dienen amendement en de ingediende moties.