Bijdrage Thieme Debat Mijnbouw (gaswinning en -oplag, scha­liegas, zout­winning)

Voorzitter. De 21ste eeuw moet de eeuw worden van zon, wind en waterkracht. Van hernieuwbaar. Waarom hebben we het nog over mijnbouw? In plaats van serieus werk te maken van groene energie, blijft dit kabinet inzetten op fossiele economie. Mijnbouw. Hoe ouderwets. En hoe gevaarlijk. Gevaarlijk voor het klimaat. Gevaarlijk voor de natuur. Gevaarlijk voor mens en dier.

Onder Groningen worden de gasvelden zo snel leeggepompt dat mensen constant in angst leven of hun huis wel overeind blijft staan. Jarenlang zijn de risico’s gebagatelliseerd. Jarenlang worden de mensen opgescheept met schade, die zij pas vergoed krijgen na omslachtige en ontmoedigende procedures. En nog steeds wordt in Groningen veel meer opgepompt dan verantwoord is. Vermindering van de gasproductie in Loppersum leidt tot extra gasproductie aan de randen van het Groningerveld, ten westen van de stad Groningen en richting Drenthe en Friesland. De mensen daar vrezen nu het lot dat de Loppersummers eerder trof.

In Twente misbruikt de NAM lege gasputten voor de opslag van giftig afvalwater, niet gehinderd door enige kennis over de consequenties voor het milieu en de volksgezondheid. “We passen er voor om weer het afvoerputje van de industrie te zijn.” zeggen de mensen daar, en terecht. De minister laat niet alleen de Groningers maar ook de Twentenaren in de steek. 30.000 mensen ondertekenden de petitie tegen injectie van afvalwater in hun bodem. Klopt het nou echt dat de minister weigerde deze handtekeningen in ontvangst te nemen? Waarom, voorzitter?

Onder de gemeente Bergen wordt een leeg gasveld gebruikt voor de opslag van Russisch gas om dat later weer met winst door te verkopen aan de Britten. Dat het in- en oppompen van dit gas kan leiden tot aardbevingen, is nooit echt serieus onderzocht, en lijkt er niet toe te doen. De gemeente is door het kabinet monddood gemaakt omdat gasopslag onder de zeer ondemocratische crisis- en herstelwet is gebracht. Je kunt wettelijk nauwelijks iets tegen de gasopslag doen.

De bewoners van Woerden vrezen -terecht- voor nieuwe gasboringen. Slechts 100 meter van hun huizen! Voorzitter, de fossiele politiek van de minister maakt meer kapot dan je lief is. Is de minister bereid om de Woerdenaren rust te gunnen en is hij dus bereid om nu toe te zeggen dat hij geen instemmingsbesluit af zal geven?

Dan over de uitgelekte plannen van de minister om na 2020 de stenen bodemlagen van Nederland open te breken om schaliegas te winnen, met als gevolg het zicht op duizenden boortorens in ons land. Uit de concept-Milieueffectrapportage die RTVOost heeft ingezien, blijkt dat de overheid na 2020 zich volop wil richten op schaliegas. Naar blijkt wordt daar zelfs de veiligheid van ons drinkwater voor op het spel gezet. Drinkwaterbedrijven maken zich grote zorgen. Voorzitter. Tijdens het VAO Energie probeerde de minister de Kamer gerust te stellen door te zeggen dat het winnen van schaliegas afhangt van onze inzet op energiebesparing en hernieuwbare energie. Voorzitter, het feit dat daar volstrekt onvoldoende op wordt ingezet door dit kabinet, leidt helaas tot de conclusie dat de minister aankoerst op schaliegaswinning in plaats van het te voorkomen. Wil de minister een onafhankelijke duurzame energievoorziening en zuinig energieverbruik, dan zal hij het fossiele denken los moeten laten. We weten dat het kabinet, ondanks het moratorium op schaliegas, nu al ruimte creëert voor zogeheten ‘proefboringen’ voor “wetenschappelijke doeleinden”. Een beetje wat Japan ook doet met het moratorium op de walvissenjacht: die doden nog steeds walvissen zogenaamd voor wetenschappelijke doeleinden.

Niet alleen de voorraden onder land wil de minister volop uitputten, ook de gas- en zoutvelden onder de zee moeten wat dit kabinet betreft zo snel mogelijk leeg getrokken worden. Ons werelderfgoed de Waddenzee wordt bedreigd door nieuwe aanvragen voor gasboringen.

Voorzitter, de Kamer heeft via onze motie duidelijk nee gezegd tegen gasboringen op Terschelling. De minister heeft boringen op de korte termijn nu uitgesloten, maar op de langere termijn blijft er onzekerheid. Ik hoor graag van de minister hoe hij de wens van de Kamer gaat uitvoeren en een einde gaat maken aan de onzekerheid voor alle mensen op Terschelling?

De bodemdaling door gas- en zoutwinning in het gebied rondom Wijnaldum gaat veel sneller dan tot nog toe werd verwacht. Kan de minister dat bevestigen? Welke consequenties heeft dat? En welke conclusies verbindt de minister daaraan? De minister moet geen nieuwe vergunningen meer afgegeven, en bestaande vergunningen in elk geval niet meer verlengen. Graag een reactie, ik overweeg een motie op dit punt.

Toen de minister afgelopen zomer naar aanleiding van weer een aardbeving werd gevraagd naar de mogelijkheid om de gaswinning in Groningen terug te schroeven, was zijn antwoord duidelijk: dan maar meer gas uit de Noordzee halen. Maar voorzitter, dan kunnen we nu alvast een debat inplannen over het verlies aan soorten door het vrijkomen van olie, chemische stoffen en lozingen van productiewater, aanvaringsrisico’s en lekkagerisico’s van alle aanwezige gasbuizen etc. etc. En het bizarre is: de exploitatie van de gasvelden is zo duur, dat deze VVD- minister bedrijven met subsidies wil overhalen om het gas te gaan winnen. In plaats van investeren in duurzame alternatieven en energiebesparende maatregelen, subsidieert de minister de fossiele industrie. Hoeveel heeft de stimuleringsregeling de belastingbetaler exact gekost sinds 2010? En gaat de minister die regeling eind dit jaar weer verlengen? Ik overweeg een motie.

Voorzitter. We zullen de komende weken nog uitgebreid over de Mijnbouwwet komen te spreken. De Kamer wil een mijnbouwwet waarin mens, milieu en veiligheid beter beschermd worden en ook beter beschermd kunnen worden. De minister geeft tot nu toe weinig blijk van erkenning van deze Kamerwens en heeft de schijn tegen zich alles bij het oude te willen houden. Maar is dat nu werkelijk de politieke erfenis deze minister straks wil achterlaten?

Hij is tot nu toe horende doof en ziende blind voor alle waarschuwingen vanuit de Onderzoeksraad voor de Veiligheid, de terechte zorgen, angsten en verzet van de bevolking in die gebieden waar de gasboringen plaatsvinden of dreigen te gaan plaatsvinden. En natuurlijk, voorzitter, ook de uitspraak van de rechter in de klimaatzaak dat Nederland veel te weinig doet om haar inwoners te beschermen tegen klimaatverandering, vindt geen gehoor bij de minister.

Er zijn nog steeds geen extra maatregelen aangekondigd, en de regering is nog steeds niet begonnen met het uitvoeren van dat vonnis. Sterker nog, de regering heeft Hoger Beroep ingesteld tegen het vonnis, en vertraagt nu ook dat proces door een halve dag voor de deadline voor het inleveren van stukken te melden dat de Staat nog twee maanden nodig heeft. Kan de minister mij vertellen waarom de stukken niet op tijd worden ingeleverd bij het Hof?

Voorzitter. De 21ste eeuw moet de eeuw worden van zon, wind en waterkracht. Deze onuitputtelijke energiebronnen leveren elk uur net zoveel energie als de hele wereld in een jaar gebruikt. Mijnbouw, fossiele energie is zó passe.

Evenals ik voorts van mening ben dat er een einde moet komen aan de bio-industrie.