Bijdrage Thieme Debat over Commissie Stiekem

Voorzitter,

Goed dat we weer eens in alle openheid debatteren over de commissie stiekem. Een commissie die zo geheiminnig is, dat zelfs een parlementaire onderzoekscommissie er niet achter komt wie uit de commissie stiekem gelekt heeft. Een ambtsmisdrijf waarnaar eerst de rijkrecherche onderzoek deed zonder resultaat en vervolgens een parlementaire commissie, eveneens zonder resultaat. Desalniettemin wil ik de commissie danken voor haar werk. Maar het is wel een brevet van onvermogen, en vooral het bewijs dat een commissie stiekem niet past in een transparante parlementaire democratie.

De stelselmatige geheimzinnigheid tussen kabinet en Kamer ondermijnt niet alleen het vertrouwen in de parlementaire democratie, maar ook de handelingsvrijheid van de Kamer. Op dit moment nemen vrijwel alle fractievoorzitters deel aan de Commissie Stiekem. Voorzitter, ik ben de enige fractievoorzitter die de commissie stiekem in principe en uit principe niet bezoekt.

Natuurlijk mag de Kamer bij uitzondering en op verzoek van haar leden incidenteel vertrouwelijk geïnformeerd worden als de omstandigheden daarom vragen. Maar de stelselmatige geheimzinnigheid tussen kabinet en Kamer ondermijnt de Kamer als hoogste gezag, maar ook de handelingsvrijheid is in het geding. Het kabinet kan op belangrijke thema’s de Kamer monddood maken via het belast verklaren van onderwerpen die op haar initiatief in de Commissie Stiekem worden besproken. Het is de taak van een volksvertegenwoordiger om in alle vrijheid informatie te vergaren en waar nodig te delen. Ook als een kabinet dat niet wil delen. Een Kamerlid moet het kabinet te allen tijde om informatie kunnen vragen. Alleen zo kan een volksvertegenwoordiger ten volle de controlerende taak uitoefenen. En een zwijgplicht rond door het Kabinet verstrekte ‘geheime’ informatie, staat dat in de weg.

Vorig jaar zomer nog toonde collega Wilders zich “dermate geschokt over een mededeling in de commissie”, dat hij besloot daarover een raadselachtige motie in te dienen, met het oog op een belangrijke beleidswijziging waarvan hij aard en karakter niet mocht duiden vanwege de geheimhoudingsplicht. Ook nu er uit de commissie gelekt is, wordt duidelijk hoe oncomfortabel de omgang met onwelgevallige geheimen moet zijn voor fractievoorzitters.

Meer dan de vraag waar het lek zit in de nu actuele kwestie, moet de vraag besproken worden hoelang de Kamer zich nog monddood laat maken via een structurele zwijgplicht, door de geheimzinnigheid met het kabinet. ‘Stiekem’ vergroot de kloof tussen burger en politiek, ‘stiekem’ maakt de volksvertegenwoordiging vleugellam en ‘stiekem’ tast de beginselen van de rechtsstaat aan. Immers, wanneer iemand lekt uit de commissie en dus een ambtsmisdrijf begaat, moet vervolging plaatsvinden via collega-leden in het parlement. En vervolgens door de Hoge Raad beoordeelt worden waartegen geen hoger beroep open staat.

Stiekem is niet meer van deze tijd, voorzitter. Het is daarom wenselijk dat de commissie Stiekem wordt opgeheven en ik wil daar in de tweede termijn graag een motie over indienen. Geen stelselmatig gesloten deuren voor zaken die het daglicht niet kunnen verdragen. Mede ben ik daarom voorts van mening dat er een einde moet komen aan de bio-industrie.

Dank u wel!