Bijdrage Thieme Debat over het rapport van de Commissie Oosting over de Teeven-deal

Voorzitter.

De VVD moet als de grootste partij van het land de hoogste standaard zetten op het gebied van integriteit. “Als dingen niet kloppen, zoeken we die uit en dat kan gevolgen hebben”. Voorzitter, de minister-president was met deze woorden heel duidelijk in NRC van 27 februari van dit jaar.

Hij moest wel. De VVD was even meer in opspraak dan je van een politieke partij mag verwachten. We hebben in de media een bijna onafzienbare stroom aan integriteitskwesties van de VVD gezien. Voorzitter, ik heb maar zes minuten spreektijd dus ik kan ze niet allemaal noemen. Er werd dus beterschap beloofd door de minister-president. De VVD stelde een integriteitscommissie in. Geen overbodige luxe zoals Vrij Nederland vaststelde. Geen partij in Nederland had zoveel integriteitsproblemen als de VVD.

En toen werd het erger, voorzitter. Was er eerst sprake van onhandig manoeuvreren, van gauwdieverij, het vermoeden van machtsmisbruik en corruptie, vervolgens bleek dat het VVD ministerie van Law & Order het niet zo nauw nam met de wet. Schimmige deals met topcriminelen en zoekgeraakte bonnetjes.

Als dingen niet kloppen, zoeken we dat uit en dat kan gevolgen hebben. Maar dat hoeft het niet, leek het nieuwe motto van de premier. Teflon regeerde. Niet het begin van een verklaring voor de Teevendeals en de vergeetachtigheid van Teeven en Opstelten. Een minister president die vijf kwartier in een uur praat, maar geen enkele helderheid verstrekt.

Voorzitter. Een overheid die van burgers verwacht dat bij de belastingaangifte elk bonnetje kan worden overlegd; dat in een uitkeringssituatie zelfs elke tandenborstel in de badkamer verantwoord wordt. Een overheid die van elke ondernemer vraagt om op de dag nauwkeurig aangifte te doen van de omzetbelasting op straffe van een fikse boete…

Voorzitter, die overheid heeft bij monde van de minister president laten zien dat als het de overheid zelf betreft, het niet interessant gevonden wordt om verantwoording af te leggen over schimmige deals die met criminelen, buiten de belasting om, worden gesloten. En als VVD politici de klok hoorden luiden, gingen ze niet op onderzoek maar haalden ze de klepel eruit.

Voorzitter, gecreëerde verwarring is het centrale thema van dit debat. Het is onbegrijpelijk dat er op een ministerie cruciale gegevens “zoekraken”. Of het nu gaat om fotorolletjes uit Srebrenica, of tapgesprekken van overleg tussen een VVD staatssecretaris en een VVD senator in een corruptieonderzoek; of afschriften van een deal met een crimineel. 'Het is ook een kwestie van vertrouwen', zei toenmalig minister Opstelten in 2014.

Dat leidde ertoe dat journalisten van Nieuwsuur op zoek gingen naar de gegevens die het departement niet kon vinden. Met succes! Ik zeg, laten we de bezuinigingen op de publieke omroep nog eens heroverwegen.

Het welbewust onthouden van cruciale informatie aan de Kamer is een politieke doodzonde. Als dat verzwijgen bedoeld is om partijgenoten uit de wind te houden, wordt dat nog veel erger. En als politieke handlangers die de informatie actief hebben verzwegen en vervolgens als dank daarvoor het ministerie van veiligheid en justitie hebben mogen overnemen… Voorzitter, dan kan dat onmogelijk zonder gevolgen blijven.

Het geldcentrale denken en de machtspolitiek hebben het vertrouwen in de coalitie zeer geschaad. Maar dit uitgeregeerd kabinet kan zich geen nieuwe verkiezingen veroorloven. De coalitiepartijen schuilen bij elkaar uit angst voor hun kiezers. Voorzitter, de minister-president en de minister hebben veel uit te leggen. Wat ze niet zullen kunnen zonder daar consequenties aan te verbinden.

Dit debat gaat niet over een deal van 15 jaar geleden, maar over de geloofwaardigheid van de minister-president, en van de minister en de staatssecretaris. Kiezen VVD en PvdA er opnieuw voor zich aan elkaar vast te klampen om de foute keuzes van VVD bewindslieden en consorten met de mantel van hun gedwongen huwelijk te bedekken?

Dat is de vraag van vandaag voorzitter. Alle andere vragen zijn beantwoord. “Als dingen niet kloppen, zoeken we die uit en dat kan gevolgen hebben”. Dat kan gevolgen hebben!

En voorts ben ik van mening, dat er een einde moet komen aan de bio-industrie.