Bijdrage Thieme Debat over verkie­zings­uitslag met verkenner Kamp

Bekijk de bijdrage via debatgemist.nl

Voorzitter,

De Kiezer heeft ons bij elkaar gebracht, zei de heer Rutte gister op radio 1. Alsof hij geconfronteerd was met een wonderbaarlijk natuurverschijnsel… waartegen geen weerstand te bieden zou zijn.

Het omgekeerde is het geval, voorzitter. De Kiezer heeft de heren Samsom en Rutte helemaal niet bij elkaar gebracht. Hans Schnitzler schreef in de Volkskrant van gisteren. Hij zegt: ”we zijn getuige geweest van een electorale psychose. De kiezer is niet bij zinnen gekomen, maar eerder buiten zinnen geraakt door een mediaspektakel van massahysterische proporties.” Voorzitter, de heren Rutte en Samsom werden van verklaarde vijanden boezemvrienden, in ongeveer net zoveel tijd als het Catshuisakkoord omgekat werd tot een Lente-akkoord. We zien voor onze ogen voltrekken hoe het onmogelijke mogelijk gemaakt wordt. Te mooi om waar te zijn, voorzitter. En daarom een sprookje.

Mark Rutte heeft de verkiezingen gewonnen door te waarschuwen voor de ‘Ramp voor Nederland’ c.q. het in ‘Groot Gevaar brengen van Nederland’ als Samsom het voor het zeggen zou krijgen. En Diederik Samsom heeft een miraculeuze inhaalrace gerealiseerd door met overtuiging te waarschuwen tegen de ‘Niet waar te maken beloftes’ plus het ‘Rechtse Rotbeleid’ die ons te wachten stonden als Rutte het voor het zeggen zou krijgen. En nu de heren op wonderbaarlijke wijze van politieke vijanden, politieke boezemvrienden zijn geworden, moeten wij juichen en klappen bij het voorgenomen verstandshuwelijk waarin de strijdbijl begraven wordt en VVD en PvdA de krachten bundelen voor een Beter Nederland. Je zou bijna denken dat de fusie tot een brede “VanLinksNaarRechts Volkspartij” of een “Liberaal Socialistische Volksbeweging” toch wel een paar weken eerder gestalte had kunnen krijgen. Het had Nederland een hoop gedoe en schijnbewegingen tijdens zich repeterende debatten kunnen besparen.

Voorzitter, de vraag is waarom een VVD/PvdA kabinet een logische keuze zou zijn. En hoe geloofwaardig die keuze is voor kiezers die tijdens de titanenstrijd tussen Rutte en Samsom zijn gaan geloven, dat een kabinet met de twee kemphanen onmogelijk was. En dat het er daarom op aankwam één van beiden groot te maken.
Dát zou het grote verschil gaan maken. Is het serieus aan de kiezer uit te leggen dat het kabinet Rutte/Samsom hele andere perspectieven biedt dan een kabinet Samsom/Rutte? Terwijl Rutte nog geen week geleden beweerde dat het lood om oud ijzer zou zijn of je Samsom of Roemer stemde?

Voorzitter, wie zich het hoofd op hol laat brengen door peilingen, moet misschien ook even kennis nemen van de laatste peiling over de invloed van de peilingen. Volgens Maurice de Hond zouden zonder de opgeklopte tegenstellingen tussen VVD en PvdA, veel minder mensen strategisch gestemd hebben. En zouden VVD en PvdA samen niet meer dan 60 zetels hebben behaald. Waaruit blijkt dat er geen ruime meerderheid is onder de bevolking voor een VVD/PvdA kabinet. Sterker nog, het grote aantal stemmen voor beide partijen, is vooral gebaseerd op de electorale afkeer van regeringsmacht van de ander. Strategische VVD stemmers wilden Samsom uit het torentje houden, strategische PvdA stemmers moesten niet denken aan een nieuwe termijn voor Rutte. Zo simpel is het. En elke poging om die werkelijkheid weg te romantiseren, is onoprecht.

Alleen al voor de vorm zullen Rutte en Samsom er lang over moeten doen, om te laten zien dat er hard gewerkt is om hun onoverbrugbare tegenstellingen uit de campagnetijd, nu bij kabinetsvorming alsnog overbrugbaar te doen lijken.

Het zal het vertrouwen in de politiek, na enige euforie, in rap tempo verder laten afnemen.

Zoals het volstrekt ongeloofwaardig was dat het Catshuisakkoord tussen CDA,VVD en PVV binnen 48 werd omgekat tot een Kunduzakkoord tussen CDA, VVD, D66, GroenLinks en de ChristenUnie, waarbij het akkoord al binnen een maand uiteenviel, zo is het ook ongeloofwaardig wanneer de Kamer nu besluit tot aanstelling van twee informateurs die moeten gaan onderzoeken, hoe een huwelijk te sluiten tussen een ‘Rechts Rotbeleid’ en een ‘Ramp voor Nederland’. De grootste gemene deler zal hooguit tot een Rampzalig Rotbeleid kunnen leiden en welke kiezer zou het nu hebben bedoeld?

Voorzitter, ik ben niet alleen maar negatief over de voorgestelde informatiepoging. Beleefden we in 2006 de Nederlandse primeur van een vegetariër als informateur, in de persoon van Herman Wijffels, nu zouden we de wereldprimeur kunnen beleven van maar liefst twee vegetariërs als informateur, te weten Henk Kamp en Wouter Bos. Het is prettig te merken dat er alles gedaan wordt om ook de leden van de Partij voor de Dieren mild te stemmen over deze informatiepoging.

Maar, voorzitter, zoals 2006 leerde dat het dier- en milieuvriendelijke eetpatroon van de informateur niet noodzakelijkerwijs hoeft te lijden tot een milieu- en diervriendelijk kabinet -integendeel zou ik zeggen met de kennis van nu-, zo zijn we daar ook in dit geval nog niet gerust op.

Een gedwongen huwelijk op basis van electorale steun tussen de nummers één en twee van de verkiezingen is net zo onwenselijk als een gearrangeerd huwelijk zonder vrijwillige medewerking van de huwelijkspartners.

Daarom zou de Kamer, naar goed gebruik, de leider van de grootste partij, de VVD, de gelegenheid moeten bieden om samen met een informateur op korte termijn te verkennen, met welke van zijn politieke geestverwanten de heer Rutte tot een meerderheid denkt te kunnen komen op programmatische gronden, in lijn met alles wat de kiezer is beloofd.

Behoort Samsom inmiddels tot de politieke geestverwanten van Rutte, dan zal dat enige uitleg aan de kiezer vragen, maar dat zou in zo’n onwaarschijnlijke situatie de enige juiste weg zijn. De kiezer heeft recht op kennis over de achtergronden van zulk voortschrijdend inzicht.

Blijkt, voorzitter, Rutte onvoldoende politieke geestverwanten in het nieuwe parlement te kunnen vinden om tot programmatische overeenstemming te komen, dan is de meest logische weg dat de nummer twee, Samsom, op zoek gaat naar de mogelijkheden om tenminste bij 76 Kamerleden op programmatische gronden achter zijn plannen te krijgen.

Pas als ook deze tweede optie een onbegaanbare weg zou blijken, wordt het tijd dat de twee kemphanen uit de verkiezingsperiode met elkaar aan tafel gaan zitten, om te kijken in hoeverre hun als onoverbrugbaar gepresenteerde tegenstellingen alsnog overbrugbaar blijken.

Voorzitter, wie latent levende onlustgevoelens bij de kiezers opzweept met als doel tot grootste gekozen te worden via uitsluiting van de ander, dient daaraan consequenties te verbinden in de formatieperiode. Eigenlijk is er maar één reden denkbaar om bestaande tegenstellingen versneld te begraven, en dat is wanneer een Groenrechtse Mark Rutte z’n idealen uit 2008 zou oppoetsen en de oud-Greenpeace actievoerder Samsom z’n idealen uit 2002. Wanneer beide heren tot het besef komen dat we economisch gezien op een volkomen dood spoor zitten. Dat de rekening van het ecologisch begrotingstekort niet doorgeschoven mag worden naar toekomstige generaties, maar dat het ecologisch tekort nu aangepakt moet worden. Niet doorschuiven, maar aanpakken heren.

Meeleven met slachtoffers, niet met de daders, kan een geweldig gemeenschappelijk uitgangspunt worden wanneer de VVD en de PvdA de bio-industrie definitief afschaffen, het kan het aantal slachtoffers met meer dan 500 miljoen per jaar terugbrengen.

En niet alleen werkend Nederland verdient belastingverlaging, maar vooral ook de aarde verdient belastingverlaging. Schrap de belastingverhoging voor iedereen, die over een paar weken aan de orde is, als het aan VVD, CDA, D66, GroenLinks en ChristenUnie ligt.
Verlaag de belasting op arbeid in plaats daarvan en verhoog de belasting op grondstoffen!

Stop de treintax, waarom zou je hardwerkende Nederlanders uit de trein jagen als de woningmarkt op slot zit en mensen dus simpelweg niet kunnen verhuizen!

Voorzitter, vandalen gaan betalen, las ik op de VVD posters. Dus Rutte en Samsom kunnen er samen snel uit zijn als de vervuiler de rekening gepresenteerd krijgt van milieubelastende keuzes.

De ecologie kan wel wat VVD gebruiken. Tenminste als de heer Rutte z’n goeie voornemens uit 2008 gaat waarmaken en de heer Samsom vasthoudt aan z’n idealen. Ik zie de nieuwe posters graag tegemoet van meneer Rutte, en dan zou ik er ditmaal van die vette Groene strepen onder zetten.

Voorzitter, als PvdA en VVD het kleine, mens- en geldcentrale denken zouden willen verlaten en vervangen door een toekomstbeeld waarin mededogen en duurzaamheid centraal staan. Als ze vorm willen geven aan het tweede kabinet van de sociale rechtvaardigheid -het eerste was zoals u weet een sociaal liberaal kabinet van 1897 tot 1901-, dan is er voor het eerst sinds 111 jaar weer eens sprake van een echte politieke vernieuwing! Maar neem dan afstand van de grote woorden en het kleine denken uit de afgelopen campagne.
Voorzitter, de politiek heeft nog maar weinig krediet bij de kiezer, en heeft de opdracht het geschonden vertrouwen te herstellen. Oprechtheid kan daarin de sleutelrol vervullen. Om die reden vindt de Partij voor de Dieren de synergie van water en vuur, tussen twee verklaarde tegenstanders die hun kiezers ophitsten tegen wat nu hun voorgenomen politieke huwelijkspartner is, volkomen ongeloofwaardig zolang ze geen openlijke afstand nemen van het vijanddenken uit de campagne. Omdat daar nog geen enkel zicht op is zal de Partij voor de Dieren vooralsnog alleen instemmen met een bredere informatie dan alleen tussen VVD en de PvdA.

En voorts ben ik van mening dat er een einde moet komen aan de bio-industrie.

Dank u wel!

Interrupties

[...]

Mevrouw Thieme (PvdD): Voorzitter. Ik hoor de heer Rutte zeggen dat er redenen zijn om te veronderstellen dat deze informatie tussen de VVD en de Partij van de Arbeid een succes wordt. Tijdens de verkiezingen hoorden we echter de heer Rutte en de heer Samsom zeggen dat zij verder van elkaar stonden dan ooit. Men had het over "rechts rotbeleid" en over het "grote gevaar voor Nederland" dat de PvdA vertegenwoordigde. Welke redenen zijn er opeens waardoor we zouden kunnen veronderstellen dat het een succes wordt? En waarom werden die redenen niet genoemd tijdens de verkiezingen, toen de keus nog openlag voor de kiezer?

De heer Mark Rutte (VVD): De uitslag van de verkiezingen is zodanig dat twee partijen groot zijn geworden: de Partij van de Arbeid en mijn partij, de VVD. Mits we er inhoudelijk uitkomen -- maar daar heb ik goede hoop op -- is een stabiel tweepartijenkabinet mogelijk. Eerder in mijn verhaal zei ik al dat dit sinds 1989 in Nederland niet meer is voorgekomen, en in onze parlementaire geschiedenis sowieso maar een enkele keer is gebeurd. Je moet daarvoor echt ver teruggaan. Uiteraard waren er de kabinetten-Lubbers I en II, en het kabinet-Lubbers III in 1989. Voor de andere voorbeelden van een tweepartijenkabinet moet je erg ver teruggaan. Ik ben ervan overtuigd dat een tweepartijenkabinet de beste zekerheid biedt voor een stabiele regeerperiode, mits er vertrouwen over en weer is en er ook inhoudelijk gemeenschappelijke oriëntaties zijn. Mijn overtuiging is dat Nederland dat ook wil. Tot zover de uitslag van de verkiezingen.

Verder merk ik bij de heer Samsom en bij zijn partij -- en dat is ook mijn opvatting over mijn partij -- dat het partijbelang ondergeschikt is aan het landsbelang en dat het land sterker uit de crisis moet komen. Er zijn grote verschillen van opvatting over de toekomst van Nederland, en daarom hebben we tegen elkaar uitgesproken dat we het natuurlijk proberen eens te worden over allerlei zaken waarover we het eens kunnen worden, maar om elkaar ook iets te gunnen. Dat betekent dat we niet alles tot op de laatste komma kapot gaan onderhandelen; het kan ook zijn dat wij op een bepaald punt de Partij van de Arbeid volgen, en zij op een ander de VVD. Ik heb het daarmee niet over de inhoud van die gesprekken, maar meer over de vraag hoe je zo'n informatie aanpakt. Ik heb er veel vertrouwen in gekregen dat we de informatie succesvol zullen kunnen afronden.

Mevrouw Thieme (PvdD): Het was dus pure verkiezingsretoriek wat we te horen hebben gekregen. De burgers hebben nu juist op de VVD gestemd omdat de VVD zei dat het absoluut belangrijk was dat zij de grootste zou worden, omdat het een grote ramp voor Nederland zou zijn als de PvdA de grootste zou worden. Nu kunnen de verschillen ineens overbrugbaar zijn. Wat heeft u de kiezer nu eigenlijk beloofd?

De heer Mark Rutte (VVD): Ik heb de kiezer beloofd dat ik en mijn partij alleen in het kabinet zouden gaan zitten als ik de kiezer recht in de ogen zou kunnen kijken, en het een kabinet zou zijn dat Nederland sterker uit de crisis zou halen. De vraag die ik mijzelf in de afgelopen week moest stellen, was of ik de overtuiging had dat dit met de heer Samsom en de Partij van de Arbeid zou kunnen. Het antwoord op die vraag is ja, op grond van de overwegingen die ik u heb gegeven in antwoord op uw vorige vraag.

[...]

Tweede termijn

Mevrouw Thieme (PvdD): Voorzitter. Tijdens de verkiezingen is het niet gegaan over het ecologisch begrotingstekort dat ons welzijn en onze welvaart bedreigt. Wij consumeren en produceren meer dan de aarde aankan. Hierover is het dus tijdens de verkiezingen nauwelijks gegaan, en daarom vrezen wij dat het hierover ook tijdens de informatie- en de formatieperiode nauwelijks zal gaan. Daarom heb ik de volgende motie opgesteld. Zij is gelukkig door een groot aantal fracties meeondertekend.

[...]

Mevrouw Thieme (PvdD): Verder ben ik erg blij met de motie van de ChristenUnie. Daarin wordt gevraagd om voorlopig geen kinderen uit te zetten. Mijn fractie heeft die motie van harte meeondertekend.