Bijdrage Thieme Debat rege­rings­ver­klaring

Bijdrage debat regeringsverklaring 1 maart 2007
Partij voor de Dieren, Marianne Thieme

Voorzitter,

Een coalitie van één kleine winnaar en twee grote verliezers. De kiezers wilden een radicale verandering, zo leerde de verkiezingsuitslag. De veranderingen waar de kiezers op gehoopt hadden, laten echter op zich wachten.

Toch is er een kleine koerswending, die vanaf woensdag weleens aanzienlijk groter zou kunnen worden wanneer de nieuwe politieke verhoudingen in de Eerste Kamer duidelijk zijn.

Wat opvalt in de regeringsverklaring is dat de meedogenloosheid van Balkenende 1,2 en 3 is afgezwakt en hier en daar zelfs heeft plaatsgemaakt voor een begin van mededogen en duurzaamheid.
Balkenende 1, 2 en 3 waren de meest dier-onvriendelijke kabinetten uit de Nederlandse geschiedenis, en ziehier, in deze regeringsverklaring is voor het eerst in diezelfde geschiedenis aandacht voor het welzijn van dieren.
De ambities zijn nog niet erg groot en nog niet erg duidelijk ingevuld, maar het begin is er, en ik verwacht dat er nog heel veel in positieve zin bijgesteld gaat worden!

De vraag is echter waarom de regeringspartijen nog zo aarzelend zijn als het om de rechten en belangen van dieren gaat.
Waarom spreekt u wel over de opwarming van de aarde, maar vergeet u daarbij het aandeel van de bio-industrie mee te wegen? De intensieve veehouderij stoot meer broeikasgassen uit dan het verkeer, en toch lijkt niemand in het meest veedichte land ter wereld, want dat zijn we, op het idee te komen onderzoek te doen naar het terugdringen van broeikasgassen door een warme sanering van de intensieve veehouderij.

We offeren honderden miljoenen dieren op het altaar van de economie. Het resultaat is dat we moeten vrezen voor ernstige dierziektencrises of zelfs een pandemie. De bio-industrie produceert jaarlijks 70 miljard kg mest, ruim 10.000 kg per Nederlands huishouden. Onze natuur heeft hier ernstig onder te lijden. Een regeringsverklaring die daar niks over zegt, is incompleet.

Het is onzin te denken dat het afschaffen van onze intensieve veehouderij gelijk zou staan aan het exporteren van verantwoordelijkheden. We hebben in dit land de kinderarbeid afgeschaft en dus kunnen we ook een einde maken aan de bio-industrie.
Ik wil graag weten of de regering plannen heeft de intensieve veehouderij te ontvlechten en te saneren. Ik overweeg daarover een motie in te dienen.

De jaarlijkse groei van de wereldvleesconsumptie met 3% is niet vol te houden, omdat we al die dieren simpelweg niet kunnen voeden. Collega Van Geel heeft verklaard dat vlees het meest milieubelastende onderdeel van ons voedselpakket is. Grootschalige vleesconsumptie staat bovendien een eerlijke voedselverdeling in de weg. Wanneer een product zoveel nadelen oplevert voor mens, dier, natuur en milieu kán het toch niet teveel gevraagd zijn om serieus werk te maken van een transitie van de productie van dierlijke eiwitten naar de productie van plantaardige eiwitten. Die productie vergt veel minder grondstoffen en gebruik van ruimte, is veel schoner, levert producten op die veel gezonder zijn, biedt de kans voor Nederland om als innovatieland een grote voorsprong te behalen én verkleint de kans op het ontstaan en de verspreiding van dierziekten. Het moet voor een zich groen noemend kabinet niet moeilijk zijn het belang van onderzoek naar een dergelijke transitie in te zien en te komen met een onderzoeksvoorstel of een fiscale stimuleringsregeling voor het bevorderen van de ontwikkeling van vleesvervangers. Ik overweeg een motie op dit punt.

Dan wil ik ingaan op de vierde maatschappelijke pijler die het kabinet noemt: die van de normen en waarden in onze samenleving. Het is voor de Partij voor de Dieren onbegrijpelijk dat dieren moeten lijden uit overwegingen van vermeende politieke correctheid. Vlees van onverdoofd geslachte dieren is een nichemarkt geworden met ons land als koploper dieronvriendelijkheid. Nu volgens onderzoek, zoals gepubliceerd in de New Scientist, blijkt dat er geen enkele valide religieuze of technische reden is om halal slachtmethoden te hanteren waarbij dieren zonder verdoving worden geslacht, moeten we daar onmiddellijk mee stoppen, in plaats van angstig wegduiken voor zo’n besluit. We hoeven niemand in z’n religieuze beleving te schaden wanneer we in Nederland een verbod uitvaardigen op het ritueel onverdoofd slachten van dieren.
Ik had een eerdere motie daarover aangehouden, ik denk dat nu het moment daar is om de schapen van de bokken te scheiden en in een stemming helder te krijgen welke partij kiest voor overbodige rituelen die ernstig dierenleed veroorzaken, en welke partijen kiezen voor het respecteren van religieuze gebruiken zonder daarvoor dieren nodeloos te laten lijden.

Omdat nog maar sinds kort échte belangstelling lijkt te zijn voor het welzijn van dieren, hebben dieren nog niet echt een onderdak gevonden bij 1 ministerie. Met name de proefdieren zijn bestuurlijk dakloos waardoor hun belangen tussen wal en schip vallen. Is de regering bereid een ministerie-overstijgend budget vrij te maken voor een serieuze impuls aan de ontwikkeling van alternatieven voor dierproeven?

Het strenger straffen van dierenbeulen is een mooi voornemen, maar kan alleen werken wanneer opsporing en handhaving structureel verbeterd worden. De regeringsverklaring biedt op dat punt onvoldoende helderheid en ik wil de regering uitnodigen daar nu mee te komen. De malafide handel in huisdieren uit Oost-Europa zal ook aan banden moeten worden gelegd.

Dan nog graag enkele woorden over wat we verder missen in de regeringsverklaring.
Natuur en milieu komen er met een fooi vanaf.
De streefwaarden op het terrein van klimaat en energie (zoals 30% minder CO2-emissie in 2020) kunnen slechts bereikt worden via sterke veranderingen in technologie, en in gedrag van burgers en bedrijven. De jaarlijkse maatschappelijke kosten van het huidige voorstel zouden volgens schatting van het Natuur en Milieu Planbureau 8 tot 9 miljard euro bedragen in 2020. De in het regeerakkoord extra vrijgemaakte financiële middelen van 500 miljoen euro vormen daarmee een schril contrast
Nederland zal een voortrekkersrol moeten kiezen op het gebied van klimaat- en energiebeheersing. Voor een koppositie die ook past bij de ambitie Nederland te verder te ontwikkelen tot een kenniseconomie. Het ontwikkelen en exporteren van kennis en vaardigheden hoe te komen tot een schonere, meer duurzame wereld biedt geweldige kansen voor Nederland. Balkenende 1, 2 en 3 hebben de innovatiesector op het gebied van schone energie zoals wind- en zonne-energie vrijwel lamgelegd en het particulier initiatief op dat gebied effectief gesmoord.
We zullen het maar positief benaderen en zeggen dat de vorige drie kabinetten ervoor gezorgd hebben dat de wet van de remmende voorsprong ons geen parten zal gaan spelen, omdat we met een schone lei kunnen beginnen na het afbraakbeleid van de afgelopen 5 jaar.
Voor wat betreft de ruimtelijke ontwikkeling maken we ons zorgen over de groene ruimte en het gebrek aan ambities op het gebied van woningbouw. Dat lijkt strijdig met elkaar, maar hoeft dat niet te zijn. Wanneer we bouwen op eigen erf toestaan binnen de bestaande bouwvolumes om meergeneratiewonen te bevorderen, kan dat een miljardenimpuls opleveren voor de bouwnijverheid, de vitaliteit van dorpen en platteland bevorderen en het ouderenhuisvestingsprobleem drastisch terugdringen, zonder dat het drukt op het overheidsbudget.
Datzelfde geldt voor het benutten van de restruimte op het platteland. Wanneer we leegstaande en leegkomende stallen en schuren benutten als bouwvolumes voor woningbouw, biedt dat én kansen voor een warme sanering van de bio-industrie en nieuwe woonruimte in de mooiste delen van ons land zonder de groene ruimte verder aan te tasten. Ook hier kan zonder overheidsbudget gewerkt worden aan een impuls voor economie en werkgelegenheid en revitalisering van platteland en dorpen.

Tenslotte verwijs ik kortheidshalve graag naar wat vorige sprekers hebben gezegd waar het gaat om een aantal heikele kwesties in de plannen van dit kabinet.
Veel kiezers begrijpen niet waarom er tóch een Bosbelasting moet komen als straf op een leven lang hard werken.
Wat vrijwel niemand begrijpt, is hoe de oorlog in Irak waarin ons land zich heeft laten meeslepen, geheel onder het vloerkleed geschoven kan worden. Waar in een land als Amerika wel allerlei onderzoeken gedaan worden naar de achtergronden van de inval in Irak en onze betrokkenheid daarbij, wenst het kabinet Balkenende geen enkele verantwoording op dat gebied af te leggen met instemming van PvdA en Christenunie. Wij vinden dat een schande.
Tot slot het schimmige beleid rond de Europese grondwet. De Nederlandse bevolking heeft daar NEE tegen gezegd in ruime meerderheid, ondanks alle dreigementen die daarover op voorhand van het kabinet kwamen. Een kabinet dat desondanks probeert die grondwet er alsnog door te frommelen op dezelfde stiekeme manier als de Euro-introductie tot stand is gekomen, of eigenlijk nog kwalijker omdat er een duidelijke uitspraak van de kiezers is, zo’n kabinet kan zich niet beroepen op woorden als SAMEN. Zo’n kabinet maakt de indruk meer te hebben met het woord AMEN. So be it! Of de bevolking het wil of niet…

Tot zover onze bijdrage, mocht het u ontgaan zijn dan zijn wij voorts van mening dat er zo spoedig mogelijk een einde zal moeten komen aan de bio-industrie.

Dank u wel.