Bijdrage Thieme debatten militaire missie Irak (Algemeen Overleg en Plenaire afronding)

Bijdrage Algemeen Overleg

Voorzitter,

Misdaden tegen de menselijkheid, zoals die nu gepleegd worden in Syrië en Irak, raken ons allemaal. En dan wil je niet het gevoel hebben dat je machteloos toekijkt, maar dat je er iets aan doet. Het mag alleen niet zo zijn dat je met het handelen de situatie verergert. En dat is de kernvraag voor onze fractie.

Voorzitter, “Naar ons inzicht is het erg belangrijk dat we, wanneer we piloten erop uitsturen om een klus te klaren, weten dat het een missie is die gaat werken, dat we erg duidelijk zijn over wat onze doelstellingen, en wat onze doelwitten zijn”. Niet ingrijpen dus zonder die voorwaarden' Dat was voorzitter, de mening van president Obama 35 dagen geleden.

En toen gebeurden er dingen die het moeilijk maakten het hoofd koel te houden.

Op 2 september werd Steven Sotloff onthoofd in Syrië, twee weken nadat zijn collega James Foley hetzelfde gruwelijke lot had ondergaan.

Op 10 september gaf president Obama aan nadrukkelijk van inzicht te zijn veranderd. De Amerikaanse bommenwerpers zouden niet alleen naar Irak gaan, maar ook naar Syrië.

Militair analisten verzekeren ons dat een oorlog tegen terroristen niet te winnen is met bommenwerpers. Vroeger of later zullen er ‘boots on the ground’ nodig zijn als de campagne vanuit de lucht mislukt en die kans is levensgroot aanwezig.

De directeur Generaal Politieke zaken zei afgelopen maandag dat de ideologie van ISIS zich niet weg laat bombarderen. Hij zei ook dat het zelfs een reeël risico is dat militaire inmenging van buiten zal worden misbruikt voor het aanwakkeren van die ideologie.

Voorzitter, het is een wild plan, niet onderbouwd met realistische analyses.

Weldenkende columnisten als Sheila Sitalsing vragen zich terecht af waarom we eigenlijk af zouden moeten reizen naar Irak en Syrië en waarom nu. Overal in de wereld zijn godsdienstwaanzinnigen, roversbendes en moordenaars die gruwelijkheden begaan die elke beschrijving tarten. Maar als we Kim Jong-un, het verzetsleger van de Heer, Boko Haram, Bashar al Assad en al die andere martelgrage groeperingen met onze F16’s zouden willen bestrijden, dan zouden we vliegtuigen tekort komen.

Wie zijn onze bondgenoten voorzitter? The Economist zette op een rijtje hoe onze bondgenoot Saoedi Arabië, aankijkt tegen de westerse waarden die we in Irak en Syrië willen vestigen. Alleen al in augustus vonden er in Saoedi Arabië 22 onthoofdingen plaats. De Saoedische blogger Raif Badawi is wegens het schrijven van blogs veroordeeld tot 10 jaar cel en duizend zweepslagen.

Als we met zulke bondgenoten op pad willen in een ondoordachte strijd zonder exitstrategie, voorzitter, willen we dan wellicht de duivel uitdrijven met Beëlzebub? De zo noodzakelijke politieke strategie ontbreekt in de artikel100 brief. De Nederlandse bijdrage is zo op z’n best een gevaarlijke vorm van symptoombestrijding. Eerdere militaire mislukkingen en politieke nalatigheid hebben de voedingsbodem gevormd voor de opkomst van ISIS. Het Rode Kruis stelt dat de luchtaanvallen de humanitaire crisis daar verergeren.

Waar beginnen we in hemelsnaam aan, vraagt Volkskrant analist Rob Vreeken zich vertwijfeld af. President Obama gaf het zelf aan: 'Het is niet mogelijk de duur van deze operaties te weten.'

Voorzitter, ISIS heeft met minimale middelen bereikt wat ze wilde. Gijzel een westerse journalist, trek hem een oranje pak aan zoals we kennen van Guantanamo Bay, zet er een beul naast in een uitgestorven zandvlakte. Een mes en een videocamera doen de rest. Razernij, redeloze angst en paniek bewerkstelligen in westerse landen die in een pavlovreactie bommenwerpers sturen. Natuurlijk is het begrijpelijk dat er wraakgevoelens zijn na de barbarij van ISIS die in de media getoond is en die een golf van afschuw heeft veroorzaakt. Maar angst en wraak zijn slechte raadgevers.

Ik wil mijn bijdrage graag afsluiten met een citaat van Abram de Swaan over de zinloosheid van deelname aan deze oorlog. (ik citeer) “Als IS inderdaad vooral door schaamte, wrok en woede wordt gedreven, zal de moordzuchtige razernij in het huidige stadium van triomf niet snel afnemen. En ook als de oorlog eenmaal een wending neemt en de nederlaag ophanden lijkt, zal die woede niet bedaren. Integendeel, met de ultieme vernedering van een verloren strijd in het vooruitzicht zullen de militanten nog ergere slachtingen aanrichten, in een 'triomf van de verliezers'. Ze zullen de uitroeiing van ongelovigen en ketters versnellen, want 'het is nu of nooit', 'het is wij tegen zij' en 'het is alles of niets'. Ook al moeten ze te gronde gaan, de eeuwige vijand zal met hen ten onder gaan. Dat is de mentaliteit van de fanatieke massamoordenaars tot het bittere einde.” (einde citaat)

Wij tekenen niet voor zo’n escalatie. De grote Chinese strateeg Sun Tzu heeft gezegd: “De grootste overwinningen worden behaald zonder oorlog.”

Dank u wel.

Bijdrage Plenaire afronding

Voorzitter, Misdaden tegen de menselijkheid, zoals in Syrië en Irak, raken ons allemaal. Niemand wil machteloos toekijken. Maar ingrijpen op een manier die de situatie verergert is evenmin een optie. Dat, voorzitter, maakt dat we staan voor een haast onmogelijke keuze.

Voorzitter, oorlogsretoriek komt het best tot z’n recht in eendimensionale vorm: "Either you are with us, or you are with the terrorists." Dat inspireerde The Economist deze week om president Obama op exact dezelfde wijze af te beelden als Bush in 2001.

Ook toen was er geen andere optie dan deel te nemen aan de oorlog die ons zou bevrijden van de barbarij. Die het recht zou laten zegevieren.

Dat is een beetje anders gelopen dan gedacht.

Het zou een reden moeten zijn om nu terughoudender te zijn bij het opnieuw deelnemen aan een oorlog. Een oorlog met grote risico’s voor burgers in Irak en Syrië. Maar ook voor burgers in Nederland.

In lijn met de Bush doctrine worden tegenstanders van bombardementen weggezet alsof zij de naïviteit zelf zouden belichamen, anders dan de voorstanders van bombardementen.

Generaal van Kappen, VVD-senator, zei gister in NRC dat een F16 niet is gebouwd om twee terroristen op een brommertje weg te schieten. Hij zegt, en ik citeer, “Er komt een moment dat je er niet aan ontkomt grondtroepen te sturen. En daar zitten we niet op te wachten, want dan krijg je lijkzakken terug.”

Zo heel gemakkelijk lijkt de afweging dus niet te zijn, voorzitter.

Maar wat dan, is een veelgehoorde vraag. Mag je vrouwen laten verkrachten, journalisten laten onthoofden, kinderen laten ontvoeren, onrecht laten bestaan zonder in te grijpen? Mag je wegkijken van de problemen?

Dat, voorzitter, is een zeer oneigenlijke benaderingswijze. De problemen zijn complex en helaas de oplossingen ook. Bombarderen maakt volgens vrijwel alle militaire analisten de situatie alleen maar erger. Het Rode Kruis stelt dat luchtaanvallen de humanitaire crisis daar verergeren. En dus kunnen we die oplossing niet steunen. Mijn fractie is ervan overtuigd dat bombarderen de voedingsbodem voor terrorisme alleen maar verder versterkt. Dat heeft eerder ingrijpen in de regio aangetoond.

Stephan de Vries van de Teldersstichting, het wetenschappelijk bureau van de VVD, zei er gister over in NRC dat een door het Westen geleide militaire actie “gewoon niet zinnig is”. Daarbij wijst hij naar de slechte ervaringen met buitenlandse interventies. Hij begrijpt niet dat we weer in zo’n draaikolk van geweld terecht willen komen.

We zijn het met Generaal Van Kappen eens dat je dit politiek-religieuze conflict niet oplost met militaire middelen. Hij zegt “Je kan de oorlog niet winnen, alleen de dreiging terugdringen”

Maar voorzitter, zelfs het terugdringen van die dreiging vormt een veel te optimistisch beeld. We hebben de Directeur Generaal van het Ministerie van Buitenlandse Zaken goed gehoord afgelopen maandag. Hij stelt dat er een reëel risico is dat militair inmenging van buiten zal worden misbruikt voor propagandadoeleinden en voor het aanwakkeren van de ideologie. En daarmee, voorzitter, ontstaat het nieuwe risico van terreurdaden in de regio maar ook in landen zoals het onze.

Voorzitter, we hebben een taak in het verlenen van humanitaire hulp waar mensenrechten worden geschonden. We hebben een taak in de-escalatie van internationale conflicten. We hebben een taak in de opvang van vluchtelingen, in het wegnemen van de voedingsbodem van terrorisme. De Iraakse regering moet verder onder druk gezet worden om de achtergestelde groepen die nu in de armen dreigen te worden gedreven van ISIS, meer zeggenschap te geven. We hebben een taak in het afsnijden van de inkomstenbronnen van terroristen. We hebben de taak om, religieuze radicalisering in eigen land tegen te gaan. Maar, voorzitter, er is geen taak voor ons land weggelegd om terroristen op afroep te bedienen met exact datgene waar ze om vragen: oorlog met het westen, bommenwerpers en martelaarschap.

Om die reden kan mijn fractie de militaire missie, de inzet van F16’s, niet steunen. Dat laat onverlet dat wij alle mannen en vrouwen betrokken bij deze missie die met brede steun in dit huis tot stand komt een behouden thuiskomst toewensen.

Dank u wel.