Bijdrage Thieme Pensi­oen­debat

Voorzitter,

Onze oudedagsvoorziening kent z’n gelijke niet in de rest van de wereld.
Gebouwd op drie pijlers, ten eerste de AOW, ten tweede het aanvullend pensioen via de werkgever en ten derde de levensverzekeringen en de lijfrentepolissen die we individueel bij verzekeringen kunnen regelen voor een onbezorgde oude dag.

Een onbezorgde oude dag, voorzitter, dat was de droom waarmee veel burgers in dit land langdurig in slaap gesust zijn en die nu als een zeepbel uit elkaar dreigt te spatten.
Niet als gevolg van fouten die die burgers gemaakt hebben, maar als gevolg van fouten die gemaakt zijn door politici, beleidsmakers, toezichthouders en de aasgieren die hun eigen oude dag belangrijker vonden dan die van hun klanten.

Om met dat laatste te beginnen, de overheid heeft het banken en verzekeraars mogelijk gemaakt om met overheidssteun een omgekeerde bankroof uit te voeren. Met de legiolease affaire waarin particulieren misleid werden om met geleend geld te gaan beleggen, zijn burgers op grote schaal letterlijk bestolen van hun financiële zekerheden en oudedagsvoorziening.
Vervolgens bleek dat in woekerpolissen verzekeraars en tussenpersonen zich schaamteloos verrijkten over de rug van argeloze burgers, met gebruikmaking van het dienstverlenende en betrouwbare imago dat banken en verzekeraars in het verleden opbouwden als ‘algemeen nut beogende instellingen’.
Met provisies tot meer dan 80% van het ingelegde bedrag, werden burgers aan de rand van de afgrond gebracht en de overheid en de door haar aangestelde financiele toezichthouders zwegen in alle talen. Gedoogden de beroving van de Nederlandse burger.
Met als triest dieptepunt de ondergang van de op woekerpolissen gebouwde “bank” van Dirk Scheringa.

De schuldigen van deze omgekeerde bankroof en verzekeringszwendel zijn nog steeds niet gestraft, voorzitter, sterker nog, het is nauwelijks een jaar geleden dat onze minister president de gedenkwaardige woorden sprak (ik citeer): “'Je bent een voorbeeld voor ons allemaal', 'Je speelt een geweldige rol in de financiële sector, zet je in voor sport en cultuur. Ik vind dat fantastisch. We zijn trots op je!' einde citaat.

Dat, voorzitter, is precies wat burgers niet meer kunnen volgen en willen volgen. De graaiers blijven buiten schot en de burgers moeten de rekening betalen van een falend beleid.
Een eerdere bewoner van het Catshuis, de dichter Jacob Cats, bedacht volgens de overlevering een uithangbord voor een pijpenwinkel, waarop hij liet noteren: “Kleine stelen en grote stelen, maar grote stelen het meest.” En toen het bevoegd gezag aanstoot nam aan die tekst, werd daaraan toegevoegd: “Op last van het stadhuis: grote stelen per abuis”.

Wie weet waar de enorme tegoeden gebleven zijn van onze onderlinge verzekeringen, die eerst van ons allemaal waren en toen commercieel gingen? Wie weet waar de enorme tegoeden gebleven zijn van de nutsinstellingen die tot voor kort ónze banken waren voordat ze commercieel gingen? Hoeveel hebben de leden van de Rabobank en de Nutsspaarbank, de onderlinge ziektekostenverzekaars en de onderlinge brandverzekeraars teruggezien van hun gezamenlijke tegoeden?

Het heeft er alle schijn van dat wat van ons samen was is overgeheveld naar de markt en dat de nu ontstane tekorten van het doorgeschoten marktdenken moeten worden aangevuld door de burgers.
Toen de banken in problemen kwamen moesten de burgers via de overheid duizenden euro’s per persoon bijdragen om de banken overeind te houden. En nu de pensioenfondsen in de gevarenzone komen, zijn het opnieuw de burgers die de rekening gepresenteerd krijgen.

Toen de politiek verzuimde het beloofde AOW fonds te vullen zoals Jan van Zijl (PvdA) beloofd en bedacht had, waren het de burgers die de rekening moesten betalen van dit falend beleid.

Toen de woekerpolissen in hun volle omvang openbaar werden, moesten de gedupeerden de prijs betalen en waste de politiek haar handen in onschuld.

En nu de pensioenfondsen hun dekkingsgraad niet kunnen waarmaken omdat ze niet in reële economie belegd hebben maar kennelijk meegegaan zijn in het Ponzidenken van de Madoffs van deze wereld, waarbij ze hun commissarissen en bestuursleden riant beloonden met presentiegelden en bonussen, moeten opnieuw de burgers het gelag betalen.

Minister Donner stelt dat er op grote schaal gekort moet worden op de pensioenen, tot wel 14%, burgers die dus 1,5 maand pensioen zullen moeten inleveren, ‘er geen rekeningen doorgeschoven mogen worden naar de toekomst’.
Dat, voorzitter, is exact wat we jarenlang gedaan hebben in onze schuldencultuur die gebouwd is op hypothecaire leningen, omslagstelsels waarin de huidige werkende generatie de oude dag van de huidige gepensioneerden moet betalen. En dat is exact wat onze generatie in onoplosbare problemen brengt. Tenzij we kiezen voor een drastisch andere weg.
We leven op de zak van toekomstige generaties, waarbij we op geen enkele wijze rekening houden met mededogen en duurzaamheid. Afgelopen zaterdag was het Earth Overshoot day. Nooit eerder in de geschiedenis lag het moment waarop we beginnen te teren op de zak van toekomstige generaties zo vroeg in het jaar als nu het geval is.

We kunnen de problemen ontkennen, er technische verhandelingen over houden, proberen de burger gerust te stellen met een vangnet dat niet alleen niet blijkt te werken, maar zelfs niet blijkt te bestaan.

In de film Eric the Viking uit 1989, werd in de plot al duidelijk waaruit de kortzichtigheid van veel bestuurders bestaat en waartoe die leidt. Toen het denkbeeldige eiland Hy-Brasil wegzonk in de oceaan, weigerde Koning Arnulf de situatie onder ogen te zien en sprak de Koning, tegen beter weten in, tot de bevolking van Hy-Brasil: “This is not happening! Let’s sing a song”. De bevolking volgde dat advies op en verdween zingend in de golven.
Tijdens dit algemeen overleg over onze pensioenen dreigt hetzelfde te gebeuren. “this is not happening”. We blijven hopen en geloven in herstel van de Ponzi schema’s waarop onze pensioenfondsen hebben ingezet. Misschien herstellen de aandelenmarkten zich wel.
Maar voorzitter, misschien ook niet! Wanneer onze financiële opinieleiders aangeven zich overvallen te voelen door de financiele crisis gevolgd door deze pensioencrisis en tal van andere crises die ons nog te wachten staan, zullen we ons beleid daarop moeten aanpassen vanuit een no regret scenario.
De overheid, die pensioenoverschotten op grote schaal heeft afgeroomd, zal nu bij moeten springen zoals bij de banken het geval geweest is. Afroming van pensioenen is kortzichtig paniekvoetbal dat geen rekening houdt met de gevolgen voor individuele burgers, maar ook niet met de gevolgen voor huursubsidies, de huizenmarkt etc.

Ik wil graag afsluiten met enkele vragen aan de minister:

*Hoe beoordeelt u de uitspraak van prof Eijffinger: “De lage rente is natuurlijk slecht voor de pensioenfondsen, maar het is maar een deel van de waarheid. Een aantal pensioenfondsen, sommige meer dan anderen, had hun riskmanagement niet op orde en heeft vaak ook vrij risicovolle beleggingen gedaan en krijgt daar nu de rekening voor gepresenteerd.”
*Bent u met mij van mening dat er geen onzekerheid mag blijven bestaan voor burgers over de aard en omvang van de te lage dekkingsgraad bij pensioenfondsen?
*Kunt u aangeven hoeveel meer pensioenfondsen in de gevarenzone verkeren na de eerstgenoemde 14 fondsen?
*Bent u bereid een onderzoek in te stellen naar het functioneren van de besturen van de pensioenfondsen die een te lage dekkingsgraad hebben?
*Bent u bereid tot een overheidsbijdrage om de dekkingsgraad op peil te brengen, gelet op het feit dat de reserves van de pensioenfondsen eerder door de overheid zijn afgeroomd?

Dank u wel!

[1] http://www.telegraaf.nl/dft/nieuws_dft/7456085/__Wrevel_over_bonus_Nutreco_bij_korten_pensioen__.html?sn=nieuws_dft

[2] http://www.answers.com/topic/erik-the-viking

http://www.mooij.info/pensioen.pdf (nuttige info over pensioenstelsel)