Bijdrage Thieme Verant­woor­dings­debat

Bekijk de bijdrage via debatgemist.nl

Mevrouw Thieme (PvdD):
Voorzitter. DING FLOF BIPS. Kent u die uitdrukking? Dit debat speelt zich af op een moment dat steeds meer mensen een "DING FLOF BIPS"-gevoel in hun buik hebben. Zekerheden vallen weg. Het vertrouwen in de bank, de munt, je werk, je hypotheek, je toekomst: dat vertrouwen wankelt. Zij zijn er niet meer zo zeker van dat alle mooie beloftes over het samenvoegen van de politieke agenda's van zeventien verschillende landen de groei en de welvaart tot een ongekende hoogte zullen doen stijgen. Daarvan zullen wij ons zeer bewust moeten zijn, ook tijdens dit debat. Het vertrouwen van de burgers in hun bestuur is tot een dieptepunt gedaald. Er zullen ingrijpende koerswendingen moeten komen om dat vertrouwen terug te brengen.

De afgelopen vier maanden heb ik mij beziggehouden met belangen van een toekomstige generatie. Ik heb sterk de indruk dat die belangen bij dit inmiddels demissionaire kabinet onvoldoende aandacht krijgen. Dat is ten onrechte, want continuïteit is een belang dat ons allen raakt.

Heel vaak wordt hier gezegd dat we de rekening niet mogen doorschuiven naar onze kinderen, maar toch is dat precies wat er op grote schaal gebeurt en in het afgelopen jaar ook gebeurd is. Volgens het onlangs verschenen Living Planet Report zouden er als de rest van de wereldbevolking net zo veel zou consumeren als men hier in Nederland doet, meer dan drie aardbollen nodig zijn. Die hebben we simpelweg niet. Dat betekent dat we aanzienlijk meer consumeren dan de aarde ons kan leveren. Dat gaat ten koste van de beschikbare hoeveelheid voedsel en grondstoffen van andere wereldburgers en toekomstige generaties.

We gebruiken zes keer meer grond in het buitenland dan waarover we zelf beschikken, alleen maar om onze enorme honger naar geld, meer luxe en meer kortetermijngenoegens te kunnen stillen. Je moet het zo zien dat wij vooraan in de rij bij een buffet staan en vier borden tegelijk vol opscheppen, terwijl we weten dat de mensen achteraan de rij zullen omkomen van de honger. Tegelijk zeggen we in het Verantwoordingsdebat tegen elkaar: we mogen de rekening niet doorschuiven naar onze kinderen. Hoe reëel is zo'n opstelling?
We gedragen ons letterlijk asociaal en proberen dat te maskeren met mooie woorden. We komen nauwelijks tot daden voor de radicaal andere koers die onze kleine planeet leefbaar kan houden voor komende generaties. We schuiven de rekening door naar onze kinderen en daar zullen we hier en nu verantwoording voor moeten afleggen. Marc Chavannes schreef afgelopen weekend in de NRC: Zolang we accepteren dat al onze zorgen en verlangens in geld zijn uit te drukken, zitten we gevangen in een eenzijdige economische logica. Mijn vraag aan de minister-president is of hij zich hierin herkent.

In 1992 sprak de toen twaalfjarige Severn Suzuki op de Earth Summit in Rio de gedenkwaardige woorden: if you can't fix it, please don't break it. Ze kreeg een staande ovatie na haar speech van vijf minuten, maar we moeten vaststellen dat haar woorden niet zijn omgezet in daden van de afgevaardigden, of althans volstrekt onvoldoende. Dit jaar wordt Rio+20 gehouden en als er ergens verantwoording zou moeten worden afgelegd, dan is het daar, maar onze minister-president wil niet naar Rio. De Partij voor de Dieren roept de minister-president op het fijnstof van zijn groenrechtse agenda uit 2008 te vegen en alsnog zelf af te reizen naar Rio. Graag een reactie.

Het jaarlijkse Verantwoordingsdebat wekt vaak de indruk dat geld het enige is waarover verantwoording afgelegd zou moeten worden, maar geld is iets wat door mensen bedacht en gemaakt is. In het huidige monetaire systeem kan het vrijwel ongelimiteerd worden bijgedrukt. Dat geldt niet voor zaken die echt waarde hebben en in hun voortbestaan worden bedreigd.
Uit het feit dat het mislukte Catshuisakkoord in 48 uur om te bouwen was in een Kunduz- of Lenteakkoord, met bijbehorende juichstemming, valt op te maken dat de verschillen tussen de meeste partijen in dit huis relatief klein en makkelijk te overbruggen zijn. Het feit dat de gedoogpositie van de PVV zonder veel problemen werd overgenomen door partijen als GroenLinks, D66 en de ChristenUnie onderstreept dat. Ik noem de missie naar Kunduz, het bezuinigingspakket van 12 mld. en de instelling van een ondemocratisch Europees Stabiliteitsmechanisme, dat Nederland 40 mld. kan gaan kosten, zonder adequate democratische controle, bij een lichaam dat juridisch onschendbaar is.

Er is sprake van een merkwaardig soort lotsverbondenheid tussen de leiders van de Europese landen, vergelijkbaar met artikel 5 uit het NAVO-handvest: een aanval op de een is een aanval op allen. Vanuit die gedachte wordt er nu een ESM opgetuigd, voor het geval Griekenland, Spanje, Portugal, Italië of wie weet welke landen nog meer, worden aangevallen door speculanten. Is er één Europese boot lek, dan is de hele Europese vloot lek. We zitten in het schuitje en we zullen mee moeten zinken. Die zwarte schaduw hangt ook over dit Verantwoordingsdebat.
Terug naar de verantwoording over het in duigen gevallen gedoogkabinet. Vandaag staan vier thema's centraal, waaronder natuur. De ironie wil dat het kabinet met het grootste afbraakbeleid aller tijden zich moet verantwoorden over zijn natuur- en duurzaamheidsprestaties. Natuur is waardevoller dan goud en vormt de basis van de economie, maar in plaats van de natuur beschermen heeft het kabinet er alles aan gedaan om de natuur vogelvrij te verklaren. Er werd 72% bezuinigd op het natuurbudget en de essentiële verbindingen van natuurgebieden werden geschrapt.
Het kabinet dat deemoedig elke acceptgiro van Brussel betaalt, lapt de Europese verplichtingen op het gebied van natuur aan zijn laars. Mag ik van het kabinet een antwoord op de volgende vragen? Waarom was "afspraak is afspraak" niet van toepassing op de Hedwigepolder? Waarom krijgt de Kamer niet de beschikking over de juridische adviezen aan het kabinet om te kunnen beoordelen of de staatssecretaris wist in hoeverre zijn alternatieve plannetje haalbaar was, zodat zij dat kan afzetten tegen de kosten die gemaakt zijn voor het ambtelijke apparaat? Kunnen deze juridische adviezen toch nog naar de Kamer worden gezonden? Hoe kan de minister-president natuurbeleid verantwoorden, wanneer al bij de eerste doorrekening van de plannen het Planbureau voor de Leefomgeving waarschuwde dat we de juridisch bindende biodiversiteitsdoelen niet gaan halen?

Het Lenteakkoord van de Kunduzcoalitie belooft niet veel beters. Als groen voor D66, GroenLinks en de ChristenUnie van cruciaal belang is, waarom hebben zij dan niet expliciet aan het Planbureau voor de Leefomgeving gevraagd om de zogenoemde groene maatregelen te toetsen aan de internationaal vastgestelde doelstellingen? Nemen zij de aanname in de kabinetsbrief dat de internationale doelstellingen gemakkelijker te realiseren zijn met dit akkoord, voor hun rekening?

De Algemene Rekenkamer concludeert dat de Kamer niet kan controleren wat er met het geld voor de natuur is gebeurd, omdat het natuurbeleid gedecentraliseerd is. We kunnen dus niet vaststellen of het rechtmatig uitgegeven is. Hoe kan de minister-president dat voor zijn verantwoording nemen?

Ik heb nog enkele woorden over veiligheid. Het kabinet, dat veiligheid hoog in het vaandel schijnt te hebben, wilde het voor de gewone burger onbetaalbaar maken om naar de rechter te stappen door griffierechten te verhogen. Dit kabinet legt de internetproviders die de privacy van burgers te grabbel gooien, geen strobreed in de weg. Providers kunnen dankzij het kabinet de meest vertrouwelijke informatie van hun klanten op de voet volgen.

Voor wie meent dat de overheid niet wil luisteren naar de burgers, werd opnieuw het record telefoontaps scherper gesteld. Een op de duizend telefoons wordt afgeluisterd. Zelfs in de VS maken ze het niet zo bont. En waarom? Ik hoor daarop graag een reactie.

Ten slotte is de vraag aan iedereen die kritiek levert op het bestaande systeem: maar wat wil je dan? We zullen ons moeten realiseren dat het sprookje van de ongebreidelde wereldwijde economische groei ten einde is. We kunnen niet meer groei realiseren dan de aarde kan bieden. We zullen terug moeten en slimmer investeren in vergroening en verduurzaming. Waar we nu in de btw een belasting heffen op toegevoegde waarde, zal er een belasting op onttrokken waarde moeten komen. De negatieve effecten van wat we doen, moeten in rekening worden gebracht. De vervuiler moet betalen. De positieve effecten van wat we kunnen doen, zoals biologische landbouw en hergebruik, zullen nu juist gestimuleerd moeten worden. Er zal per direct een einde moeten komen aan het subsidiëren van milieuschadelijke activiteiten, want volgens het Planbureau voor de Leefomgeving kunnen we daarmee 5 tot 10 mld. besparen. De negatieve effecten van bepaalde productiewijzen, zoals de uitstoot van broeikasgassen, de aantasting van de biodiversiteit, de roofbouw op de natuur en de verspilling van grondstoffen moeten een prijs gaan krijgen. Een prijs die betaald wordt door de producent en uiteindelijk de consument.

Wanneer we op die wijze het belastingstelsel hervormen, kan op termijn zelfs overwogen worden om de inkomsten- en vermogensbelasting drastisch te verminderen of zelfs af te schaffen. Deze crisis moet een keerpunt worden, waarbij voorts een einde zal moeten worden gemaakt aan de bio-industrie.

Interrupties bij andere partijen

De heer Blok (VVD):
De VVD is verantwoordelijk voor het beleid van de afgelopen anderhalf jaar en vele jaren daarvoor. Dat heb ik net uitgesproken, maar de heer Roemer beticht mij van onwaarheden. Dat is nogal wat. Iedereen kan op het internet verkiezingsprogramma's met elkaar vergelijken. En echt, het verkiezingsprogramma van de SP laat structureel een gat zien van 13 mld. Dat debat heb ik vaak met de heer Roemer gevoerd, in deze Kamer en voor de camera's van verschillende televisieprogramma's. Structureel, jaar in jaar uit 13 mld. Die keuze maakt de SP. Daar is zij ook mee naar buiten gekomen. Ik vind het dan heel onjuist om te beweren dat ik hier onwaarheden beweer.

Mevrouw Thieme (PvdD):
Als de heer Blok zegt dat hij met zijn partij verantwoordelijk is voor de afgelopen jaren en dus ook voor het tekort van 28 mld., als hijzelf de veroorzaker daarvan is, waar komt dan de arrogantie vandaan om tegen de kiezer en tegen ons hier te zeggen dat hij de oplossingen heeft om dat tekort weg te werken?

De heer Blok (VVD):
In de politiek kies je er als partij normaal gesproken voor om ook verantwoordelijkheid te dragen. Dat zal ook voor de Partij voor de Dieren gelden, hoewel die tot op heden geen deel heeft uitgemaakt van de regering. Je gaat niet in de politiek om alleen maar meningen te verkondigen. Je gaat erin om echt iets te veranderen. Die keuze maakt de VVD als het even kan. Van de afgelopen decennia hebben wij een groot deel in de regering gezeten, niet altijd maar wel vaak. Geen enkele waarnemer van buitenaf zal bestrijden dat de VVD in ieder kabinet bij uitstek heeft gehamerd op financiële degelijkheid, of dat nu Frits Bolkestein was, Gerrit Zalm, Hans Hoogervorst of nu Mark Rutte met natuurlijk Jan Kees de Jager als minister van Financiën. Daar sta ik voor. Dat zal ook de keuze de komende jaren zijn. Daarom is het ook logisch dat ik nu, op Verantwoordingsdag, kritisch kijk naar welke uitgaven het afgelopen jaar al dan niet gewerkt hebben. Als ze niet gewerkt hebben, zal mijn conclusie over het algemeen zijn: stoppen ermee. Dat is immers de enige manier om de tekorten terug te dringen.

Mevrouw Thieme (PvdD):
Het is de afgelopen decennia niet gelukt om de hand een beetje op de knip te houden en de VVD is daar mede verantwoordelijk voor. De heer Blok zegt dat hij de politiek in is gegaan om verantwoordelijkheid te dragen, maar er is onverantwoord met onze portemonnee omgegaan. Dat is niet zo vanwege de Partij voor de Dieren, maar doordat de VVD kennelijk niet de juiste beslissingen heeft genomen. Dan geeft het geen pas om hier met zo veel arrogantie te zeggen: geef ons maar het beheer over de portemonnee van elke burger. Wij zien immers waar dat toe leidt: 40 mld. naar Europa en een tekort dat nog verder oploopt als het aan de VVD ligt. De VVD beweert namelijk wel dat zij een verstandig financieel beleid voert, maar tot nu toe, zo blijkt uit de afgelopen decennia, lukt dat haar niet. Er is dus geen enkele reden voor de kiezer om op de VVD te stemmen.

De heer Blok (VVD):
Het is heel vreemd om te beweren dat de financiën in Nederland helemaal ontspoord zijn. Er moet veel gebeuren en er moet stevig worden ingegrepen, maar wat de Partij voor de Dieren stelt, is aantoonbaar onjuist. Nederland wordt binnen Europa en binnen de wereld gezien als een van de landen waar je nog geld aan kunt lenen. We zullen ervoor moeten knokken om die positie te behouden, want die is wankel, maar we worden nu gerekend tot de landen die redelijk veilig zijn.

[…]

De heer Blok (VVD):
Ik heb verleden jaar in het verantwoordingsdebat ook de kosten aan de orde gesteld die de Kamer zelf veroorzaakt, direct of in de vorm van nodeloze bureaucratie, doordat zij de afgelopen jaren steeds meer is gaan vragen van ambtenaren door het vaker aanvragen van spoeddebatten, inmiddels dertigledendebatten, het indienen van steeds grotere aantallen moties en het stellen van steeds grotere aantallen Kamervragen. Ik heb dat niet gevraagd omdat ik iemand in de Kamer het recht zou willen ontzeggen om de regering te controleren, maar wel omdat ik vind dat wij de afgelopen jaren volkomen zijn doorgeschoten. Ik dank de regering voor het antwoord op mijn vraag over de kosten, bijvoorbeeld de illustratie dat een Kamervraag gemiddeld €3750 kost. Dat betekent dat Kamerleden, ongetwijfeld met de beste bedoelingen, in één jaar tot 3,5 ton kosten hebben gemaakt voor Kamervragen of, omgerekend, vijf ambtenaren een jaar lang aan het werk hebben gehouden met alleen Kamervragen. Daar zullen ongetwijfeld ook goede Kamervragen bij zitten, maar ik vind het een voorbeeld van waar wij echt doorschieten.

[…]

Mevrouw Thieme (PvdD):
Ik vind het toch wel een beetje beschamend dat de grootste partij in de Kamer het minutenlang heeft over de hoeveelheid Kamervragen terwijl de wereld in brand staat. Sorry, maar ik vind het echt beschamend dat wij het nu daarover hebben terwijl wij een klimaatcrisis en een kredietcrisis hebben, waarvoor wij een oplossing moeten vinden. Als dit kabinet gewoon zijn werk had gedaan en met heldere informatie naar de Kamer was gekomen, zouden die Kamervragen niet nodig zijn geweest. Het kabinet moet dus zelf kijken naar de kwaliteit van zijn informatie.

De heer Blok (VVD):
Ik ben het met mevrouw Thieme eens dat wij ons moeten concentreren op de grote problemen. Dat is ook de reden waarom ik zo'n moeite heb met al die Kamervragen en moties over onderwerpen waar de Kamer gewoon niet over gaat. Ik geef een voorbeeld van haar partij: een motie over een megastal in Vlagtwedde. Vlagtwedde heeft gewoon een gemeenteraad en ligt in een provincie die de ruimtelijke ordening vaststelt. Dan gaat de Tweede Kamer daar niet over. Zonde van de tijd! Dat kunnen wij toch eerlijk tegen elkaar zeggen?

Mevrouw Thieme (PvdD):
Dit is toch opmerkelijk. Het zou politieke censuur zijn als partijen hier zeggen waarover Kamervragen wel en niet mogen gaan. Het wordt wel erg irritant als de VVD telkens opnieuw meent dat zij gaat over de vraag welke onderwerpen hier mogen worden besproken met het kabinet. Juist bij megastallen hebben wij het over veiligheid, hebben wij het over de leefomgeving van mensen die op dit moment gewoon kapot wordt gemaakt door de megalomane projecten waar de VVD "ja" tegen zegt. De VVD weet inderdaad niet waar het over gaat in het land en denkt, door te scoren op de hoeveelheid Kamervragen die leden stellen, bezig te zijn met een goed financieel beleid. Laten wij ons druk maken over de 40 mld. die naar Europa gaat en de 28 mld. schulden waarvoor dankzij de VVD nog steeds geen oplossing is.

De heer Blok (VVD):
Het is toch echt van tweeën een. Of mevrouw Thieme wil aandacht besteden aan haar laatste punt, waarop ik het met haar eens ben, of zij vindt dat de Tweede Kamer zich moet bezighouden met de bouw van stallen in Nederland.

[…]

De heer Van Haersma Buma (CDA):
Hoeveel is de heer Samsom bereid te vragen van de Nederlandse burger aan extra rente door zijn uitgavenfeestje? Dat is gewoon de vraag en die stel ik aan de heer Samsom.

De voorzitter:
Dat is niet gebruikelijk.

De heer Van Haersma Buma (CDA):
Toch gebeurt het.

De voorzitter:
Mijnheer Samsom, u hoeft niet te antwoorden.

De heer Samsom (PvdA):
De vraag onderstreept het punt: de heer Van Haersma Buma is alleen bezig met de rentes. Die zijn op dit moment historisch laag.

De heer Van Haersma Buma (CDA):
Precies, dat bedoel ik.

[…]

Mevrouw Thieme (PvdD):
De heer Buma heeft een zeer beperkte kijk op de economie. De heer Samsom zei terecht dat het niet alleen gaat om de rentes en het vertrouwen van de financiële markten. Het gaat ook om de vraag wat wij onder "economie" verstaan. Dat is niet alleen dat je iets koopt, daar een waarde aan toevoegt en dan winst maakt door het te verkopen. Het gaat er ook om dat wij moeten afrekenen. We vergeten immers een belangrijk punt, namelijk wat dit de planeet kost. Daar heeft dit kabinet absoluut geen rekenschap van gegeven. We zijn bezig met leven op de pof van toekomstige generaties. Het gaat niet alleen om rentes en leningen, maar ook over het feit dat wij te veel grondstoffen gebruiken en dat wij daar niet voor betalen. De economie is dus veel meer dan alleen praten over geld als smeermiddel. Als rentmeesterschap zo belangrijk is bij het CDA, waarom hoor ik het CDA hier dan nooit over?

De heer Van Haersma Buma (CDA):
Ik vraag mij af of u alle debatten volgt waarin dat wel gebeurt. Een van de doelstellingen van het vorige kabinet was: meer duurzame energie. In het concept van het Catshuisakkoord waarvoor sommigen de verantwoordelijkheid nemen en anderen niet, stond een grote investering voor het bevorderen van duurzame energie. Dat had u niet verwacht, maar dat stond daar wel. Dat staat ook in het huidige akkoord. Waarom? Omdat dat heel belangrijk is, maar je moet dat wel op zo'n manier doen dat mensen het ook mee kunnen maken. Die beide dingen zijn van belang, maar duurzame energie en minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen zijn inderdaad ontzettend belangrijk.

Mevrouw Thieme (PvdD):
Dit kabinet heeft de planeet een beetje minder mooi en meer vervuilend gemaakt, omdat wij niet echt afrekenen met de vervuilende producten die wij produceren. Hoe kunt u nou alleen verantwoording afleggen over hoeveel geld wij nog te goed hebben?
Sorry, ik moet even opnieuw beginnen.

De heer Van Haersma Buma (CDA):
Het is emotioneel; dat weet ik.

Mevrouw Thieme (PvdD):
Precies, het is emotioneel, want de wereld staat in brand, maar u spreekt alleen over rentes. Dat maakt mij emotioneel, want de aarde gaat op dit moment kapot. Daar wilt u geen verantwoording over afleggen. U zegt dat u investeert in groene zaken, maar dat zijn intussen kolencentrales en u geeft 5 mld. aan milieuonvriendelijke subsidies. Daar zouden wij juist op kunnen bezuinigen. Is het CDA bereid om daar flink op te bezuinigen?

De heer Van Haersma Buma (CDA):
Ik vind een kolencentrale geen groene investering. Die zou ik hier dus even buiten haakjes willen plaatsen.

Mevrouw Thieme (PvdD):
Maar u investeert wel in kolencentrales, terwijl u tegelijkertijd zegt dat u groen bent.

De heer Van Haersma Buma (CDA):
In het nu gesloten akkoord wordt ook zeer geïnvesteerd in groene energie, maar u beklaagt zich over het feit dat in deze Kamer vandaag over de financiële huishouding wordt gesproken. Naar mijn stellige overtuiging bespreken wij hier echter het financiële jaarverslag van het Rijk in 2011. Een ander debat is bijvoorbeeld het debat over het uit de crisis komen voor de toekomst. Het is dus niet zo gek dat wij hierover spreken, maar ik zei in mijn inbreng dat het niet alleen daarover gaat. Daar ben ik het dus helemaal mee eens.

De voorzitter:
Mevrouw Thieme, tot slot.

Mevrouw Thieme (PvdD):
Een van de thema's van deze Verantwoordingsdag is "duurzaamheid". Daarbij gaat het natuurlijk om de schuld die wij achterlaten aan onze kinderen door het opraken van grondstoffen, want dat leidt tot een fosfaatcrisis en een klimaatcrisis. In de verantwoording heeft dit kabinet daar niets over te zeggen. Sterker nog: het kabinet heeft het alleen over rentes op financiële markten. Als wij gaan bezuinigen op natuur en op het klimaatbeleid, hebben wij echter een veel grotere schuld. Daar hoor ik de heer Buma niet over spreken.

De heer Van Haersma Buma (CDA):
Daarover zijn wij het oneens. Ik vind dat als er minder geld te besteden is, het helemaal niet zo gek is dat er ook minder geld wordt uitgegeven aan de ecologische hoofdstructuur, zodat die niet in 2018 maar een paar jaar later klaar is.

Beantwoording door de minister-president

Minister Rutte:
Er zijn vragen gesteld over natuur. Voor natuur zou te weinig geld worden uitgetrokken, merkte de woordvoerder van de ChristenUnie op. Mevrouw Thieme stelde een vraag over de constatering van de Algemene Rekenkamer dat verantwoording over besteding van natuurmiddelen niet te controleren is. Over de internationale verplichtingen wil ik opmerken dat Rijk en provincies ervan uitgaan dat met het decentralisatieakkoord Natuur een wezenlijke bijdrage wordt geleverd aan de realisatie van de internationale doelen en dat in de periode tot 2021 wordt voldaan aan de verplichtingen. Die afspraken zijn nu gemaakt. De ecologische hoofdstructuur wordt weliswaar kleiner, maar wel kwalitatief beter. De focus komt te liggen op het behalen van de internationale doelen uit in het bijzonder de Vogel- en Habitatrichtlijnen en de Kaderrichtlijn Water. Provincies krijgen drie jaar langer de tijd om deze herijkte ehs te realiseren. Het gaat dus van 2018 naar 2021.
Over de middelen wil ik het volgende opmerken. Als mevrouw Thieme doelt op de informatie- en controlepositie van de Tweede Kamer, kan ik zeggen dat het kabinet hiervan nota neemt en het ook onderschrijft. Op dat punt zijn wij het dus gewoon met elkaar eens. Dit is van groot belang. Bij de verdere uitvoering van het akkoord zal hieraan aandacht worden besteed. Dit wordt ook gecontroleerd. In de bestuurlijke verhouding tussen Rijk en provincies heeft het Rijk, en daarmee dus ook de Tweede Kamer, mogelijkheden om bij te sturen als de provincies hun afspraken niet zouden nakomen. Van belang hiervoor is vanzelfsprekend de afgesproken nadere uitwerking van de monitoring.

[…]

Mevrouw Thieme (PvdD):
Feit blijft dat er nog steeds 200 mln. wordt bezuinigd, met goedkeuring van GroenLinks.
Ik vraag de minister-president hoe de informatievoorziening dan wel op orde komt. Nu kunnen wij dus eigenlijk helemaal niet controleren in hoeverre er rechtmatig geld is uitgegeven of is bezuinigd. Wij kunnen niet controleren hoe de doelstellingen zijn gehaald of niet zijn gehaald. De Algemene Rekenkamer is daarover heel duidelijk.

Minister Rutte:
Er is afgesproken om de monitoring nader uit te werken. Dat is onderdeel van de afspraken die zijn gemaakt in het decentralisatieakkoord. Zodra het beschikbaar is, zal de Kamer daarover worden geïnformeerd.

Mevrouw Thieme (PvdD):
Wat heeft de minister-president van de Algemene Rekenkamer te horen gekregen? De Algemene Rekenkamer stelt dat er geen rechtmatigheidstoets kan worden gedaan. De Kamer kan dus nu helemaal niets doen. Moet zij maar wachten tot het in 2013 of 2014 wel kan?

Minister Rutte:
Volgens mij gaat het over de informatie- en controlepositie van de Tweede Kamer. Ik heb gezegd dat ik dat onderschrijf. Dit moet geregeld worden. De monitoring moet worden opgezet. Er wordt dus aan gewerkt. Zodra het er is, krijgt de Kamer dit te horen.

[…]

Ik had bedacht om niet naar Rio de Janeiro te gaan en daarmee in ieder geval de ecologische footprint met 1/60.000 te verminderen; ik geloof dat de teller nu staat op 60.000 mensen die daarheen gaan. Dat lijkt me weinig zinvol. Er gaat niettemin een zware kabinetsdelegatie. Die is overigens na mijn vorige zin wel wat minder gemotiveerd, denk ik. Zowel de heer Knapen als de heer Atsma gaat erheen.

Mevrouw Thieme (PvdD):
Een simpel rekensommetje leert ons dat de staatssecretarissen Knapen en Atsma niet hoeven te gaan als gewoon de minister-president gaat. Dat scheelt alweer één persoon. Het lijkt mij dus juist handig dat de minister-president gaat. Dan hoeven wij er niet twee staatssecretarissen naartoe te sturen, die sowieso een zeer milieuonvriendelijk beleid hanteren. Mijn vraag gaat over het behalen van de internationale doelstellingen. Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft gezegd dat met dit kabinetsbeleid de doelstellingen niet worden gehaald. Staatssecretaris Bleker heeft toen gezegd dat het Planbureau voor de Leefomgeving zijn beleid ondersteunt. Wat vindt de minister-president nu eigenlijk van zo'n uitspraak van zijn staatssecretaris, die diametraal tegenover die van het Planbureau voor de Leefomgeving staat?

Minister Rutte:
In 2011 is er een analyse uitgevoerd door het Planbureau voor de Leefomgeving en ECN. Daaruit blijkt dat op grond van het ingezette beleid tot 2014 een aandeel hernieuwbare energie tot 12% in 2020 haalbaar is. In 2014 gaan wij het beleid evalueren om vast te stellen of en in hoeverre aanvullende maatregelen nodig zijn, omdat wij uiteindelijk het doel van 14% duurzame energie in 2020 willen halen. Het PBL heeft dat mede berekend.

Mevrouw Thieme (PvdD):
Het gaat erom dat het Planbureau voor de Leefomgeving in 2011 heeft gezegd dat de internationale beleidsdoelstellingen ten aanzien van milieu en natuur niet worden gehaald, terwijl staatssecretaris Bleker zei dat datgene wat hij wil, ondersteund wordt door het Planbureau voor de Leefomgeving. Wat vindt de minister-president ervan dat het totaal niet klopt wat de staatssecretaris toen heeft gezegd?

Minister Rutte:
Volgens mij zeggen de staatssecretaris en ik hetzelfde, en zo vaak komt dat niet voor. Wij zeggen namelijk dat het beleid is doorgerekend door het PBL, dat dit ons heel dicht bij de doelstellingen brengt en dat wij in 2014 gaan bekijken of er nog een gat te dichten is. Dat lijkt nu wel zo te zijn, maar dat gaan wij dus bekijken in 2014. Als het er is, moet het gedicht worden, want wij willen ons natuurlijk gewoon aan de afspraken houden. Dat betekent: 14% in 2020.

Tweede Termijn:

Bekijk hier de Tweede Termijn op: debatgemist.nl.

Mevrouw Thieme (PvdD):
Voorzitter. Ook ik wil de minister-president en de minister van Financiën danken voor hun antwoorden in eerste termijn, hoewel ik vaststel dat zij geen verantwoording afleggen of kunnen afleggen over het onverantwoorde beleid op het gebied van een niet sluitende begroting. Niet alleen de begroting in geld is niet sluitend; erger nog is dat wij de aarde letterlijk uitwonen door meer grondstoffen en meer milieuruimte te gebruiken dan de aarde kan bieden. Wij zijn de rupsje-nooit-genoeg van de wereld, die ervoor zorgt dat de komende generaties niet meer te eten hebben, niet meer de beschikking hebben over voldoende grondstoffen en te maken krijgen met leeggeviste zeeën en een instabiel klimaat.

Het kabinet heeft eerst met gedoogsteun van de PVV en daarna met gedoogsteun van D66, GroenLinks en de ChristenUnie alles gedaan wat wij ons uit het oogpunt van verantwoord burgerschap niet zouden kunnen veroorloven. Wij eigenen ons toe wat ons niet toekomt, gebruiken de ruimte en de grondstoffen van anderen, wie wij letterlijk het brood uit de mond stoten. De minister-president wenst zich daarvoor niet te verantwoorden op Rio+20, en dat is een veeg teken. Kennelijk vindt hij dat hij zijn beleid ook niet kan verantwoorden. In elk geval lijkt er niets te zijn waar hij trots genoeg op is om de gedelegeerden in Rio de weg te wijzen. Tekenend is ook het feit dat hij de vragen over duurzaamheid onder het blokje "overige vragen" schaarde.
Wij hebben een paardenkoopman ongestoord zijn gang zien gaan de afgelopen anderhalf jaar, met handjeklap en aftandse opvattingen op het gebied van natuur en landbouw. Die staatssecretaris heeft aangekondigd nog twee maanden keihard te zullen gaan werken om zijn abjecte ideeën ten uitvoer te brengen. Zijn prominente partijgenoot Herman Wijffels heeft al gezegd dat de toekomst van staatssecretaris Bleker bij de pony's ligt.

Omdat wij die visie geheel delen met deze CDA-prominent, dien ik de volgende motie in.

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

overwegende dat de staatssecretaris van Economische zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) een zeer bedenkelijk natuur- en landbouwbeleid gevoerd heeft voor mens, dier, natuur en milieu;

constaterende dat de staatssecretaris van EL&I heeft aangegeven "nog twee maanden keihard te zullen werken om zo veel mogelijk van zijn beleidsplannen te realiseren";

constaterende dat die plannen slecht zijn voor de staat van instandhouding van de natuur, dierenwelzijn, milieu en biodiversiteit;

verzoekt de regering, de staatssecretaris van EL&I controversieel te verklaren en te vervangen door een meer capabele bewindspersoon voor de resterende duur van dit demissionaire kabinet,

en gaat over tot de orde van de dag.

Thieme

De heer Pechtold (D66):
Een grapje kan er bij mij wel in, maar ik weet niet wat ik hiermee moet. Is dit een motie van wantrouwen? Wat is het?

Mevrouw Thieme (PvdD):
Ik denk dat wij in deze tijden van crisis, waarin wij vooral creatief moeten zijn in het belang van het Koninkrijk, om met de heer Slob te spreken, toch alles op alles moeten zetten ...

De voorzitter:
Mag ik even? Ik heb een probleem. Ik heb niet gezien of de motie voldoende ondersteund wordt, en ik kan alleen de beraadslaging toestaan als de motie voldoende ondersteund wordt.

De heer Pechtold (D66):
Een punt van orde, voorzitter. Wij mogen toch een vraag stellen om te weten wat het dictum inhoudt?

De voorzitter:
Nee. Ik kan pas de beraadslaging toestaan als u de motie hebt ondersteund. Zo werkt dat. Zo staat het in het reglement. U moet de motie dus eerst ondersteunen, en dan kunt u erover beraadslagen. Ik stel vast dat u haar nu hebt ondersteund.

Mevrouw Thieme (PvdD):
Voorzitter. Ik was bezig om het nader toe te lichten. Om met de heer Slob van de ChristenUnie te spreken: alles moet worden gedaan in het belang van het Koninkrijk. Zeker in deze tijden van crisis kunnen we het kabinet vragen om ook de juiste beslissingen te nemen. Zo lang het kabinet nog demissionair bezig is, kan het beter een andere, capabele persoon vinden op dit onderwerp.

De heer Pechtold (D66):
Voorzitter, ik kijk naar u om te weten te komen hoe je dit moet interpreteren. Het is dan toch gewoon een motie van wantrouwen jegens de personele invulling van de staatssecretaris?

De voorzitter:
Dat staat er niet. Maar daar gaat u over. Ik ga niet over de interpretatie.

De heer Van der Staaij (SGP):
Voorzitter. Als mevrouw Thieme problemen heeft met de staatssecretaris, zou het dan geen goed idee zijn dat zij een debat aanvraagt op dat punt? Mocht de staatssecretaris haar vragen daarin niet bevredigend beantwoorden, dan kan zij een motie van wantrouwen indienen. Om in het kader van het Verantwoordingsdebat even te zeggen "vervang de staatssecretaris", vind ik een wel een heel vreemde gang van zaken. Is het niet een goed idee om het op deze manier te doen?

Mevrouw Thieme (PvdD):
De heer Van der Staaij is eigenlijk al op zijn wenken bediend waar het de volgorde der dingen betreft. Er is namelijk al een debat geweest en we hebben al een motie van wantrouwen ingediend. Echter, in het kader van de demissionaire status van dit kabinet en gezien het feit dat de heer Bleker, staatssecretaris van EL&I heeft gezegd dat hij nog keihard gaat werken om zijn abjecte plannen te verwezenlijken, willen wij aan dit kabinet vragen om in het belang van het Koninkrijk toch een andere persoon te vinden. Dat lijkt mij heel duidelijk.

De heer Van Haersma Buma (CDA):
Ik was gisteren tien jaar Kamerlid. Ik dacht toen dat ik in die tien jaar zo'n beetje alles wel had meegemaakt, maar langzamerhand komt er iedere dag weer iets nieuws bij. Het is echter toch ook wel een beetje serieus, mevrouw Thieme, als ik zo eerlijk mag zijn. Of we sturen hier een minister naar huis, of we doen dat niet. Als u een minister naar huis wilt sturen, dan zegt u dat en dan stemmen wij daar nu over. Ik wil weten of we hier nu over moeten stemmen. Ik zou het werkelijk onzin vinden om dat nu te doen, zonder ook maar met die staatssecretaris te hebben gesproken, maar dat is blijkbaar niet meer de manier waarop het gaat, vandaag de dag. Als het de bedoeling van de Partij voor de Dieren is dat er nu over een motie van wantrouwen wordt gestemd, dan doen we dat. Is dat niet de bedoeling, dan lijkt het mij veel logischer om gewoon dinsdag te stemmen. Maar ik vind het een bizarre motie.

Mevrouw Thieme (PvdD):
Ja, maar het verbaast mij ook niet dat een traditionele partij als het CDA het allemaal niet zo goed kan begrijpen als je ook eens op een andere manier probeert om politiek te bedrijven.

Voorzitter. Ik was nog niet klaar.

De heer Van Haersma Buma (CDA):
Maar mijn vraag blijft. Wat is nou de bedoeling? Gaan we stemmen over een motie van afkeuring of gaan we niet stemmen over een motie van afkeuring?

Mevrouw Thieme (PvdD):
Het lijkt mij dat ik afdoende heb aangegeven wat precies de bedoeling is, namelijk dat ik vraag aan het demissionair kabinet om in plaats van de staatssecretaris van EL&I, de heer Bleker iemand anders te zoeken, om ervoor te zorgen dat er van zijn abjecte plannen niets terechtkomt.

De heer Slob (ChristenUnie):
Ik werd zojuist geciteerd, omdat ik had gezegd alles te doen wat in het belang van het Koninkrijk is. Volgens mij is het echter ook in het belang van het Koninkrijk dat we de afspraken en spelregels die in dit parlement zijn gemaakt gewoon op een zorgvuldige manier nakomen. Dat betekent dat we heel helder zijn. Als u een bewindspersoon weg wilt hebben is het uw goed recht om dat hier uit te spreken, mevrouw Thieme. Het is overigens wel zo fraai om dat te doen waar die persoon zelf bij is, dan kan hij nog reageren op de kritiek die u hebt. In ieder geval spreekt u het dan gewoon klip-en-klaar uit. Wat u echter nu doet, is een beetje versluierd iets zeggen en termen gebruiken die wij niet eens kennen in onze omgang als Kamer met de regering. Een beetje ongepast is dat wel, mevrouw Thieme.

Mevrouw Thieme (PvdD):
Voorzitter. Dat ben ik niet met de heer Slob eens. Ik heb het punt al uitgedebatteerd met de staatssecretaris van EL&I en ik vraag nu aan de aanvoerder van dit team om een andere beslissing te nemen ten aanzien van de personen die hem ondersteunen in het beleid.

Mevrouw Sap (GroenLinks):
Ik deel de stevige kritiek van mevrouw Thieme op het natuurbeleid. Ik deel ook de stevige kritiek op deze bewindspersoon; we hebben daarover eerder een motie van wantrouwen ondersteund. Ik vind dit een creatieve motie. Ik wil eigenlijk voorstellen dat het kabinet hier gewoon voor aanstaande dinsdag een brief over stuurt naar de Kamer en dat we er dan over stemmen. Het is een verzoek aan het kabinet om met een oplossing te komen. Laat die brief maar naar de Kamer komen, dan kunnen we er dinsdag over stemmen.

Mevrouw Thieme (PvdD):
Dat vind ik een goed plan.

De voorzitter:
Dank u.

Mevrouw Thieme (PvdD):
Voorzitter. Tot slot.

De heer Van Haersma Buma (CDA):
Ik vind echt dat we dit debat niet in een klucht kunnen laten eindigen. Dat meen ik serieus. Het is allemaal leuk, maar dan vraag ik het maar aan u, voorzitter. Is dit een motie van wantrouwen waarover we vandaag moeten stemmen of is het dat niet?

De voorzitter:
Dat kan ik niet bepalen. De enige die dat kan bepalen is de indiener of degene die zich aangesproken voelt. Dat moet u mij niet vragen.

De heer Van Haersma Buma (CDA):
Ja of nee. Gewoon: moet deze motie worden beschouwd als een motie van wantrouwen, ja of nee?

Mevrouw Thieme (PvdD):
Het staat er zoals het er staat.

De heer Van Haersma Buma (CDA):
Mevrouw Thieme heeft het over allemaal oude politiek en weet ik wat. Zo eromheen draaien, is politiek die tien jaar geleden al verleden tijd was.
(geroffel op de bankjes)

Mevrouw Thieme (PvdD):
De heer Van Haersma Buma weet allang dat de Partij voor de Dieren geen vertrouwen meer heeft in staatssecretaris Bleker. Wij hebben eerder een motie ingediend om de staatssecretaris te ontheffen van zijn functie. Dat was duidelijk. Nu willen wij op een andere manier toch proberen om hetzelfde te bereiken. Daar kan men voor of tegen zijn. Het lijkt mij heel eenvoudig. Ik vind het een uitstekend idee van mevrouw Sap om daar een reactie op te vragen via een brief.

De heer Van Haersma Buma (CDA):
Dan is het dus geen motie van wantrouwen. Daar vraag je geen reactie op in een brief.

De voorzitter:
Dat is precies wat is precies wat ik nu wilde concluderen. Mevrouw Thieme zegt dat het geen motie van wantrouwen is. Dat is dan onze werkelijkheid. Wij stemmen er dus aanstaande dinsdag over.

De heer Pechtold (D66):
Voorzitter. Ik doe ook een beroep op uw gezond verstand. Leest u de tekst. Ik heb niks met staatssecretaris Bleker, echt niet, maar het gaat wel over personen. Als het kabinet in een motie de opdracht krijgt om een bewindspersoon te vervangen -- en dat staat er! -- dan is dat een motie van wantrouwen. Je vervangt een bewindspersoon niet om hem vervolgens niets te laten doen. Mijn fractie beschouwt het als een motie van wantrouwen. Ik hecht eraan dat wij dit soort regels zuiver houden. Dus vanavond stemmen. Er kan niet zo met personen omgegaan worden, hoe sterk je hun beleid ook afkeurt.

De voorzitter:
U doet een ordevoorstel.

De heer Van der Staaij (SGP):
Ik zal niet zo ver gaan dat ik om hoofdelijke stemming wil vragen, maar ik vind het materieel een motie van wantrouwen. Met alle kritiek die wij verder op de procedure kunnen hebben, ligt het voor de hand om er toch nog vanavond over te stemmen.

De heer Blok (VVD):
Ik vind het een belachelijke motie. Ik kan haar echter niet anders interpreteren dan als een motie van wantrouwen. Laten we die motie dan maar zo snel mogelijk wegwerken.

De heer Van Haersma Buma (CDA):
Het is wonderlijk dat de rest van de Kamer de indiener ervan moet overtuigen dat zij bezig is een motie van wantrouwen in te dienen. Laten wij maar stemmen.

De voorzitter:
Als ik maar wat zeg, gaat het ineens wel. U kunt blijkbaar beter van mijn mening afwijken dan het ermee eens zijn. Ik vind het allemaal prima, dan gaan wij er straks over stemmen. Ik heb daar geen enkele opvatting over. Mevrouw Thieme maakt haar betoog af.

Mevrouw Thieme (PvdD):
Wij zijn ook present dus het moet lukken.

In eerste termijn heb ik gevraagd om de ambtelijke en juridische adviezen ten aanzien van de ontpoldering van de Hedwige, maar daar krijg ik geen antwoord op en daarom de volgende motie.

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

wijst het (demissionaire) kabinet op de grondwettelijke plicht om de Kamer goed en volledig te informeren;

verzoekt de regering, de ambtelijke adviezen en juridische analyses ten aanzien van de natuurcompensatie voor de Westerschelde, de juridische analyses van Vlaanderen en de eventuele advisering van de landsadvocaat, voor 1 juni 2012 aan de Kamer te sturen,

en gaat over tot de orde van de dag.

Thieme
Ouwehand

Voorzitter. Dit kabinet heeft alles of niets met het geld van burgers gespeeld en met de natuur van zijn burgers en met het milieu van zijn burgers. Wat vandaag niet verantwoord is, zal op 12 september veranderd worden.