Bijdrage Van Esch aan AO MIRT

Voorzitter,

Vandaag staat in het teken van keuzes maken, je kunt namelijk niet alles hebben. En dat geldt zeker bij dit Meerjarenprogramma. Want de minister weet dat als zij door wil gaan met het verbreden van snelwegen, daar ‘stikstofruimte’ voor gevonden moet worden, en dat er dus meer boeren uitgekocht zullen moeten worden.

En dat terwijl de echt duurzame oplossing zo voor de hand ligt: investeren in het gebruik van de fiets, de trein of de bus. Zodat we meer groen, rust, en ruimte kunnen maken in onze samenleving, wat zo broodnodig is voor het bestrijden van de stikstof, klimaat en biodiversiteitscrises.

Voorzitter, keuzes maken we niet alleen om problemen met infrastructuur op te lossen, maar ook om ons land leefbaar te houden.

Daarom is het absurd dat we al minstens 214 miljoen euro hebben gestoken in het openen van een nieuw vliegveld in deze klimaatcrisis, en dat we daarnaast ook nog een weg verbreden voor 1,5 miljard Euro, genaamd de A27.[1] 1,5 miljard euro voor een plan waar de gemeente, de provincie, en nu ook het CDA in de gemeente, provincie en de jongerenafdeling niet op zitten te wachten. Hoe kan het dan toch dat dit plan er koste wat het kost schijnt te moeten komen?

Voor de verkeersdoorstroming heeft dit plan totaal geen toegevoegde waarde, het is namelijk bekend dat meer asfalt het fileprobleem niet oplost. Wat wel helpt: 80 km op de ring, verkeer verspreiden over de dag en mensen met de fiets of het OV laten gaan. Zeker aangezien 60% van het verkeer op de ring lokaal verkeer is en minder dan 15 kilometer aflegt.[2]

Naast de Utrechtse burgers en de politiek verzetten ook 336 huisartsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners zich tegen dit plan.[3] Zij vrezen voor gezondheidsschade en wijzen op het verdwijnen van bos dat zo nodig is voor ontspanning en om de stad koel te houden tijdens hittegolven.

Heeft de minister deze gezondheidsaspecten eigenlijk wel onderzocht? En waarom blijven we in het dogma zitten dat we bij steden meer asfalt nodig hebben, terwijl we er juist meer natuur nodig hebben, om onder andere de stad te koelen.

Bovendien weten we dat de stikstofeffecten van de A27 veel verder reiken dan eerder door de minister beweerd. Ik hoor graag van de minister wat zij daarop bedacht heeft: een nieuwe creatieve rekentruc, of wil zij bijvoorbeeld grootschalig boeren gaan uitkopen ter compensatie van dit prestigeproject?

Voorzitter, in de provincie Utrecht vindt niet alleen door het Rijk gesponsorde kaalkap plaats voor de verbreding van A27 bij Amelisweerd, maar ook bij Amersfoort is er sprake van een ecologisch drama om maar meer asfalt te storten.

In een bijna House of Cards-achtig scenario hebben ze daar te maken met tekorten van miljoenen euro’s, een opstappende wethouder, en een ecologische aanslag.[4] Ondertussen zijn er al 1700 bomen gekapt, en dat worden er nog veel meer als de huidige plannen voor de Westelijke Ontsluiting in Amersfoort doorgaan. Klopt het dat de het Rijk voor 15 miljoen euro garant staat voor dit project?

En bent u bekend met de fouten die in de verkeersanalyse zitten die de grondslag vormen onder de subsidieaanvraag?[5] Groen in Amersfoort heeft namelijk onthult dat het verkeer zelfs is afgenomen en niet toegenomen, zoals voorspelt.

Is dit, naast de ecologische schade door de bomenkap, voor deze minister reden genoeg om de garantstelling in te trekken, en de gemeente aan te spreken op dit drama?

Voorzitter, mijn fractie zou graag zien dat meer mensen de trein in plaats van de auto pakken. Ook voor de lange afstanden. En sinds enkele weken rijdt gelukkig de nachttrein naar Wenen. Welke ambities heeft de staatssecretaris voor meer nachttreinen, bijvoorbeeld richting Barcelona, Madrid of Porto? Hier moet echt een sprint op worden getrokken, gezien de tijdsduur en de kosten die mensen nu moeten maken om met de trein naar het Zuiden plaatsen te reizen, in geen verhouding staan tot de paar tientjes voor een vliegticket.

Mijn fractie begreep dat de financiering van de Wunderline in Groningen moeizaam verloopt en dat er daarom naar het Rijk gekeken moet worden. Kan de staatssecretaris toezeggen dat ze gaat onderzoeken hoe de Staat kan bijdragen aan de aanleg van de Wunderline en hierover ook in gesprek gaat met de betrokken partijen?[6] Want het kan niet zo zijn dat de gemeente geen geld heeft voor een goede treinverbinding, omdat het budget op is gegaan aan de Ring-Zuid die vooral de Rijksinfrastructuur ten goede komt.[7]

Voorzitter, tot slot heb ik nog één laatste vraag: waarom is de kilometerheffing voor vrachtwagens uitgesteld? Ik kon geen goede reden vinden, en als we hier geen vaart mee maken kun je er op rekenen dat er een enorme hoeveelheid nieuwe dieseltrucks komen, en de klimaatdoelen van die sector nooit gehaald kunnen worden. Dit was één van de weinige klimaatafspraken in het regeerakkoord, en dit is alweer op de lange baan geschoven.

Tweede termijn

Voorzitter, dan toch nog enkele woorden over Amelisweerd. Het was tekenend te noemen tijdens het debat dat de VVD minister de waarheid naar haar hand draait. Tekenend ook vooral hoe laatdunkend zij deed over de bezorgdheid van Nederlanders over het vernietigen van eeuwenoude natuur voor de aanleg van onnodig asfalt. Iedereen die het belang van alle bomen in Amelisweerd ziet, ziet het in de juiste proporties en in het perspectief van een duurzame toekomst.

Voorzitter, dan tot slot wil ik afsluiten met de volgende woorden: Amelisweerd niet geasfalteerd!