Bijdrage Van Esch aan debat over begroting VWS

Voorzitter, dank u wel.

Ik wil toch graag beginnen met een klein persoonlijk verhaal. Vanaf mijn derde heb ik diabetes. Een auto-immuunziekte waar ik helaas geen invloed op had toen ik het kreeg. Waar ik wel invloed op heb is gezond blijven met deze ziekte. Ik spreek hier dan ook mijn wens uit dat er zo min mogelijk mensen in Nederland diabetes krijgen. Want ondanks dat het bij mij niet te voorkomen was, is dat voor mensen met type II soms wel het geval. En daar zou ook het doel van dit kabinet moeten liggen. Voorkom in plaats van genees.

Want voorzitter, de belangrijkste vraag tijdens dit debat is: hoe houden we Nederland gezond? En dat begint toch echt met goede preventie. Voor echte preventie, het voorkómen dat mensen ziek worden, is een samenhangend overheidsbeleid nodig dat de gezondheid van mens, dier en natuur centraal stelt. Helaas schiet deze overheid daarin tekort.

En wel bij het volgende. In de stikstof discussie van de afgelopen tijd is terecht veel aandacht voor de achteruitgang van de natuur. Maar het effect van de uitstoot van stikstof is niet alleen funest voor de natuur, het is ook funest voor de mens. Eerder dit jaar verscheen een veelomvattende studie waaruit blijkt dat 4 miljoen kinderen wereldwijd, en minstens 8.000 kinderen in Nederland, astma hebben als gevolg van te hoge concentraties stikstofdioxide in de lucht.

Kan de minister een reactie geven op deze studie? Op welke manier mengt de minister zich in het stikstofdebat om ook deze kant van de crisis te belichten?

Ook hebben we nog altijd te maken met de langdurige gevolgen van de Q-koorts epidemie. De uitbraak en snelle verspreiding van de ziekte was het directe gevolg van de groei van de intensieve geitenhouderij in Nederland. Anno 2019, worden tegen het advies van de GGD in, nog altijd vergunningen afgegeven voor huizen dichtbij geitenhouderijen. Het Limburgse College van GS wil het uitbreidingsverbod voor geitenhouderijen alweer opheffen.

Ook dit gaat mij persoonlijk aan het hart omdat ik geboren en getogen ben in Hurwenen, een klein dorpje met een megageitenhouder, die door een te late reactie van de gemeente nu door kan groeien naar een gigastal met 13.000 geiten. Mijn vrienden en familie in Hurwenen en omliggende dorpen lopen hierdoor grote gezondheidsrisico’s. Wat kunnen deze mensen van deze bewindspersonen verwachten, voor hun gezondheid, voor hun toekomst? Voelen zij zich verantwoordelijk voor deze problematiek?

Nieuw onderzoek van Q-support toont notabene aan dat 94% van de Q-koorts patiënten tien jaar na de epidemie nog steeds kampt met gezondheidsklachten. Het rapport concludeert dat er een gebrek aan kennis en een goede behandeling is, en dat een expertisecentrum nodig is waar zorgprofessionals kunnen samenwerken. Volgens de Partij voor de Dieren is dit het minste wat de overheid voor deze patiënten kan doen. Kan de minister hierop reageren?

Dit kabinet verzuimt oorzaak en gevolg aan elkaar te koppelen. Door versnippering van beleid en verantwoordelijkheden laten zij toe dat de intensieve veehouderij onze gezondheid kaapt. Zijn deze ministers het met de Partij voor de Dieren eens dat voor een echt gezonde leefomgeving, voor een integraal preventiebeleid, het hoognodig is dat de verschillende departementen de handen ineenslaan en bronmaatregelen nemen? Kunnen kinderen met astma en de slachtoffers van Q-koorts op dit kabinet rekenen? Wat gaat u voor hen doen?

Voorzitter, mijn laatste punt. In de tweede voortgangsrapportage ‘Thuis in het Verpleeghuis’ lezen we nog niks terug over het wegnemen van drempels om huisdieren mee te kunnen nemen, al heeft de minister van VWS vorig jaar wel beloofd dit mee te nemen in gesprekken met instellingen. Kan dit structureel meegenomen worden onder de doelstelling ‘Meer tijd en aandacht voor de bewoner’?

Welzijn en welbevinden kan op veel manieren verbeterd worden. Volgens de Partij voor de Dieren valt er met stevige preventie nog veel winst te behalen.

Dank u wel.