Bijdrage Van Esch aan coro­n­adebat

Voorzitter.

Nederland gaat weer open. De pandemie is nog niet voorbij, maar de omstandigheden zijn gunstig. Dankzij een hoge mate van immuniteit en de minder ziekmakende omikron variant, is er ineens weer heel veel mogelijk.

De torenhoge besmettingsaantallen lopen flink uit de pas met het lage aantal ziekenhuis- en IC opnames. De regering kan en mag streng optreden om de volksgezondheid te beschermen. Maar op het moment dat de virusmaatregelen een grotere impact op de samenleving hebben dan het virus zelf, moet de regering ook weer terugtreden.

Dat is spannend, want we hebben tenslotte geleerd van vorige golven dat versoepelen met grote behoedzaamheid gepaard moet gaan. Gedragswetenschappers waarschuwen dat basisregels, als ze eenmaal zijn afgeschaft, heel moeilijk weer in te voeren zijn. Kwetsbare mensen vragen zich terecht af of ze een besmetting nog wel kunnen voorkomen. Long-covid vormt een reëel risico voor de gehele samenleving.

De Partij voor de Dieren mist nu dan ook echt een plan B. Want een nieuwe virusvariant, afnemende immuniteit, een dansen met Janssen scenario in de nachthoreca; het zijn zomaar wat voorbeelden van wat er mis kan gaan. Bij het afschaffen van een deel van de basisregels weten we dat er vraagstukken wat betreft de naleving van de overgebleven regels komen. Wij willen graag horen met welke scenario’s rekening wordt gehouden en hoe daarop wordt voorbereid.

Daarnaast hebben wij grote twijfels bij de afremmende maatregelen die de minister heeft ingebouwd. Er zit slechts één week tussen de versoepelingen. Dat is bij lange na niet genoeg om het effect te beoordelen. Kan de minister daarop reflecteren? En waarom wordt het mondkapje en het thuiswerkadvies meteen bijna volledig afgeschaft?

Het loslaten van de anderhalve meter voor ondernemers zodat zij hun zaak weer volledig kunnen runnen is heel begrijpelijk. Maar respecteer ook dat mensen het vanwege hun eigen gezondheid fijn vinden afstand te blijven houden. Is de minister van mening dat nu voldoende duidelijk is dat de anderhalve meter nog steeds wordt geadviseerd, ook al is het geen plicht meer? Wij denken namelijk dat hier nog wel een schepje communicatie bovenop kan.

Hartstikke goed dat het ctb eindelijk wordt afgeschaft. Wij zouden graag zien dat de minister de mogelijkheid van een ctb in de toekomst uitsluit. Graag een reactie.

Wij zijn benieuwd naar de uitwerking van 1G voor evenementen en de nachthoreca. Het zou goed zijn 1G volledig los te koppelen van het ctb om het vertrouwen te herstellen. Jammer dat het kabinet zo lang zo krampachtig aan het ctb heeft vastgehouden, dat er geen prioriteit is gegeven aan het opzetten van een fijnmazig testsysteem waarbij je je op iedere hoek van de straat kunt laten testen. Gaat hij dat nu alsnog doen? Testen voor Toegang was vorig jaar bepaald geen onverdeeld succes. Welke lessen trekt de minister uit de fouten van zijn voorganger?

Voorzitter. Uit WOB stukken blijkt dat VWS een aantal OMT-adviezen heeft aangepast. Dat is een héle slechte zaak. De onafhankelijkheid van het OMT, de club wetenschappers waar we al een hele crisis op varen, staat ter discussie. Alleen al de schijn van beïnvloeding veroorzaakt een fundamentele vertrouwensbreuk. Hoe heeft dit kunnen gebeuren, vraag ik aan de minister. Wij willen van de minister horen dat alle stukken zo snel mogelijk naar de Kamer komen. De onderste steen moet boven.

Ook het OVV rapport dat vandaag is gepresenteerd liegt er niet om. We gaan het 300 pagina’s tellende rapport nog zorgvuldig bestuderen, maar duidelijk is dat Nederland twee jaar geleden niet goed voorbereid was op een pandemie. Ondanks dat we naar aanleiding van de Q-koorts crisis toch al twaalf jaar een dik rapport vol aanbevelingen hadden liggen hoe het beter moest.

En we zijn het nog steeds niet, voorzitter. De pandemie werd veroorzaakt door de manier waarop de mens met de dieren omgaat. De aanbevelingen van de commissie Bekedam, die eigenlijk samen te vatten zijn als een oproep om onze relatie met de dieren fundamenteel te herzien om de kans op een nieuwe infectieziekte te verkleinen, liggen sinds juli vorig jaar stof te verzamelen. De GGD luidt al maanden de noodklok. Corona heeft gezondheidsachterstanden juist bij mensen die toch al kwetsbaar waren verergerd, maar de Belastingdienst kan zelfs een btw-verlaging op groente en fruit niet verwerken. Als de minister het meent met die pandemische paraatheid, dan gaat hij nu radicaal het roer omgooien. We zullen hem hierover volgende week uitgebreider spreken, bij het commissiedebat zoönosen.

Dank u wel.