Bijdrage Van Esch aan coro­n­adebat

Voorzitter.

Een tijdelijke crisis.

Dat is waar het kabinet dacht mee te maken te hebben bijna een jaar geleden, toen we geconfronteerd werden met het nieuwe coronavirus.

Het bleek een pijnlijke vergissing. Een jaar later zitten we alweer in de tiende week van de meest heftige lockdown tot nu toe.

Er zíjn lichtpuntjes. De middelbare scholen en de mbo’s gaan onder voorwaarden weer open. Buitensporten in teamverband voor jongeren wordt weer mogelijk. De psychische en sociale impact van de crisis wordt eindelijk expliciet meegewogen.

Ik wil het kabinet vragen ook de hbo’s en universiteiten meer mogelijkheden te geven, desnoods beginnen we met één dag in de week fysiek onderwijs.

Graag een reactie.

Voorzitter. Nog even doorzetten, tanden op elkaar, dit najaar zijn we ervan af, horen we het kabinet zeggen.

Maar in dat optimisme zit het verlangen naar het oude abnormaal verweven.

Naar het Nederland van voor de crisis.

Naar het Nederland waarin we het grote risico dat een nieuwe infectieziekte van dier op mens overslaat en een nieuwe pandemie veroorzaakt negeren;

Naar het Nederland waarbij we denken na deze crisis het ergste wel te hebben gehad…

Voorzitter, de klimaatcrisis is de grote blinde vlek van dit kabinet.

Wél je handtekening onder het klimaatakkoord zetten en groen herstel uit de coronacrisis beloven, maar ondertussen de luchtvaartsector een blanco cheque van 3,4 miljard geven om door te kunnen groeien.

En er wordt alweer voorgesorteerd op een tweede steunpakket zonder dat er ooit serieuze klimaatvoorwaarden zijn gesteld.

Voorzitter, ik vraag aan het kabinet, wanneer is het genoeg voor de luchtvaartsector?

De minister-president en lijsttrekker van de VVD schreef dit weekend dat hij de zorg wil voorbereiden op de volgende gezondheidscrisis.

De vólgende gezondheidscrisis.

Natuurlijk moeten we regelen dat mensen in de zorg zich niet nog een keer over de kop hoeven te werken.

Maar dat doe je dus níét door te berusten dat de volgende crisis zich wel weer zal aandienen.

Zoals Marion Koopmans jaren geleden al zei: “We maken het virussen veel te makkelijk”.

Driekwart van de nieuwe infectieziekten springt over van dier op mens, de zogenaamde zoönosen.

Nederland is het meest veedichte land ter wereld. We zijn in Europa de grootste importeur van ontbossingsproducten, waardoor dieren hun leefgebied kwijtraken en steeds meer in contact komen met mensen. We slepen dieren en dierlijke producten de hele wereld over. We vliegen zelf de hele wereld over.

Neem het vogelgriepvirus dat nu volop rondgaat, ook in Nederland. Afgelopen weekend werd bekend dat vogelgriepvariant H5N8 voor het eerst van dier op mens is overgegaan, in Rusland. Dat is dezelfde variant die nu voor uitbraken zorgt in de Nederlandse pluimveehouderij.

Volgens een medewerker van de Russische gezondheidsdienst is het een kwestie van tijd tot het virus zodanig verder muteert dat het niet alleen van dier-op-mens besmettelijk is, maar ook van mens-op-mens overdraagbaar is. Het wordt tijd dat de minister van VWS gebruik gaat maken van zijn doorzettingsmacht. Graag een reactie.

Dat er maatregelen worden genomen om besmettelijke dierziekten die een bedreiging vormen voor de volksgezondheid te voorkomen.

• Stoppen met het opbouwen van de bio-industrie in landen over de hele wereld.
• Stop met het gesleep met dieren.
• Stop met de megagrote kippen- en varkensstallen.
• Stop met het steeds weer opnieuw vullen van stallen na een uitbraak van dierziekten.
• En stop met de grootschalige import van ontbossingsproducten zoals soja en palmolie.

Voorzitter, dankuwel.

Tweede termijn

Voorzitter, versoepelingen die mogelijk zijn, moeten naar de jongeren en het onderwijs gaan.

Helaas kiest het kabinet ervoor de studenten op het hbo en de universiteiten nog geen ruimte te geven.

Dat vinden wij een gemiste kans.

De antwoorden van de minister-president op dit punt vond ik niet overtuigend.

Je kunt als student straks wel je haar laten knippen en een broek passen, maar geen les volgen in een collegezaal?

Ik roep het kabinet op dit besluit te heroverwegen.

Voorzitter, dan had ik een kort interruptiedebatje met de minister-president over de suggestie dat er een tweede steunpakket voor KLM aankomt.

U weet wel, dat bedrijf dat van het kabinet al 3,4 miljard aan leningen en garanties kreeg toen wij stonden te klappen voor de zorg.

Zonder klimaatvoorwaarden, zonder rekening te houden met noodzakelijke krimpscenario’s.

Voorzitter, het wordt tijd om onder ogen te zien dat investeringen in een fossiele industrie zonder het bedrijf voor te bereiden op noodzakelijke krimp, juist de toekomst van het bedrijf in gevaar brengt.

Ik herhaal tot slot de noodzaak om nu echt werk te maken van het voorkomen van nieuwe pandemieën.

In de woorden van patholoog Thijs Kuiken van het Erasmus MC:

“We kunnen als onderzoekers een vaccin tegen een virus maken, we kunnen bij sommige zoönosen tijdelijk het vervoeren van dieren aan banden leggen. Maar als we onze houding niet fundamenteel veranderen, zal telkens een nieuw probleem blijven opdoemen.”

Voorzitter, dankuwel.