Bijdrage Van Esch aan debat MIRT

Je hebt klimaatsceptici, en je hebt asfaltdrammers. Dat zijn mensen die tegen alle rapporten en inzichten uit de wetenschap in blijven drammen dat we dingen moeten doen die we al een paar decennia te lang doen, namelijk: meer asfalt, meer rijstroken, meer auto. En zij blijven dan geloven dat dit de oplossing is. Gisteren bevestigde de directeur van het Europees Milieuagentschap bij Buitenhof nogmaals dat dit niet werkt. Zijn citaat was dan ook: "Je kunt je kop in het zand steken en zeggen we gaan lekker door doen en wat morrelen in de marge, we gaan van 130 naar 100 en dan komen we er wel uit. Maar we gaan er op die manier niet uitkomen."

Vandaag bespreken we het gehele MIRT, maar de Partij voor de Dieren zal in de minuten die we hebben vooral ingaan op de asfaltprojecten die deze minister ondanks de stikstofcrisis en ondanks de klimaatcrisis wil doordrammen. Daarom stellen wij een hoop vragen aan de minister. Gelukkig is een deel van mijn vragen ook al gesteld door GroenLinks, de SP, D66 en de Partij van de Arbeid, maar wat ons betreft is het goed om ze nogmaals, ook door ons, gewoon te blijven herhalen.

Die snelheid gaat nu omlaag; daar is de Partij voor de Dieren blij om. Wij hopen dat dit de doorstroming op de wegen zal verbeteren. Waarschijnlijk zal dit ook zo zijn. Dus, moet er niet eerst opnieuw worden onderzocht of de wegverbredingen, die miljarden aan belastinggeld kosten, wel nodig zijn? Is de minister daartoe bereid? Geldt niet voor alle projecten dat er een geheel nieuwe situatie ontstaat nu de snelheid overdag tientallen kilometers per uur lager is?

De minister geeft ook aan dat projecten door een vertraging van jaren soms wel tientallen miljoenen duurder gaan worden. Is zij het dan ook met ons eens dat het goed is om opnieuw te onderzoeken of er geen gunstige alternatieven zijn en of de destijds opgestelde kosten-batenanalyse nog wel standhoudt? Dat is zeker de vraag nu afgelopen week ook weer het rapport verscheen waarin we zagen dat het vele malen gunstiger is om een fiets of het ov te pakken en daar dan ook in te investeren in plaats van constant maar te investeren in asfalt. Hoe is de minister er dan toch toe gekomen om die beperkte stikstofruimte die nu wordt vrijgemaakt te besteden aan deze zeven asfaltprojecten? Hoe stellig is de minister dat deze projecten nu wel kunnen doorgaan? Volgens de MOB — de milieuclub die de regering terecht heeft gewezen — gaan deze projecten namelijk, net als de PAS, geen standhouden. Wat is de analyse van de minister? En wordt het niet eens tijd om echt te gaan luisteren naar de milieujuristen die het bij het rechte eind hebben?

Klopt het dat de minister de verbreding van de A6, vlak langs Natura 2000-gebied, doorzet om vliegveld Lelystad te faciliteren? Dat is toch echt het meest fossiele besluit mogelijk: snelwegen verbreden om meer mensen bij de nog te openen luchthaven te laten komen, alsof er geen klimaatcrisis bestaat. Dan kun je jezelf toch absoluut geen groen kabinet meer noemen?

Van alle kanten schreeuwt de huidige situatie erom dat het MIRT wordt opengebroken: stoppen met asfalt en radicaal gaan investeren in echt duurzaam openbaar vervoer. Maar nee, deze minister zet erop in om een noodoplossing, zelfs een ADC-toets, voor alle projecten te gaan inzetten. Het moet en zal doorgaan. En als zelfs die noodknop niet werkt, dan wil zij naar de Europese Commissie. Kan zij toelichten wat zij daar dan gaat vragen? Gaat zij daarheen om, net als alle andere eerdere Nederlandse bewindspersonen die kwamen vragen of ze de natuur mochten vernielen, een luid nee te horen te krijgen? De besluiten die dit kabinet nu neemt, kunnen echt niet meer en zijn wat ons betreft van een periode die al decennia achter ons zou moeten liggen. Ze zijn van tijden waarin de VVD voor het opnemen van het recht op automobiliteit in de Grondwet was. Nu is het tijd voor radicale investeringen in ov en fiets; geen verbreding en bomenkap bij Amelisweerd en geen 10.000 bomen kappen bij Ouderkerk aan de Amstel voor dat tankstation. Ik sluit me dan ook van harte aan bij de opmerkingen van GroenLinks, de SP en D66. Het is ongelofelijk dat we daarvoor 10.000 bomen zouden kappen. Erken gewoon dat elke boom nodig is in de strijd tegen de klimaatverandering. Laten we daar nou eens echt naar gaan handelen.

Ik ben aan het einde van mijn betoog gekomen. Ik wil mij nog aansluiten bij de opmerking over de intercity naar Aken. Er was een hartstochtelijk pleidooi van de burgemeester van Heerlen daarover. Wij kunnen ons van harte aansluiten bij de opmerkingen die daarover zijn gemaakt. Wij sluiten ons dan ook graag aan bij de motie die daarover volgens mij in de maak is. Ook bij de opmerking over Lelybaan sluiten wij ons van harte aan. Het lijkt ons zeer goed om daar zo snel mogelijk naar te kijken.

Dank u wel.