Bijdrage Van Esch aan debat over coro­na­virus

Voorzitter, paniek moeten we voorkomen. En ik snap dat de minister, het RIVM en de overige betrokken instanties hiermee bezig zijn. Dat is goed maar er is een balans tussen het voorkomen van paniek aan de ene kant, en grootschalige preventiemaatregelen aan de andere kant. Helaas heb ik de afgelopen week van dichtbij gezien dat de balans van de minister en het RIVM door is geslagen naar het voorkomen van paniek. En dat kan schadelijke gevolgen hebben.

Een goede bekende van mij zit momenteel in thuisquarantaine met het coronavirus. Aan de hand van haar casus heb ik kritiek op de protocollen van het RIVM, zeker in de fase vorige week. Mijn kennis heeft namelijk vrienden met het Corona virus vorige week nog gewoon ontmoet. Zij werden niet, zoals een artikel in de lokale krant schrijft, door de GGD geadviseerd om sinds hun terugkomst uit Noord-Italië thuis te blijven. Integendeel.

Hier hun verhaal. De man werd vorige week na thuiskomst uit Noord-Italië ziek en belde de huisarts, maar hij werd niet getest. Hij was namelijk niet in het Italiaanse quarantaine-gebied geweest. Hij heeft tot 5 keer aan toe gebeld, met huisarts, GGD en zelfs het RIVM. Hij heeft aangeboden zelf voor de test te betalen, maar ook dat kon niet. Hij had koorts en hoestte in het bijzijn van zijn partner, die nog de hele week over straat ging en heeft gewerkt. De GGD en het RIVM hebben hen niet geadviseerd thuis te blijven.

Pas toen het protocol op zondag werd aangepast om mensen uit heel Noord-Italië te testen, mochten zij worden getest. Zij hebben hier opnieuw zélf voor moeten bellen. De uitkomst: allebei Corona. Een week lang hebben zij nog mensen aan kunnen steken. Zo ook mijn kennis. Graag een reactie van de minister hierop. Waarom is het protocol niet eerder aangepast? En waarom werden mensen die in Noord-Italië waren geweest en zich ziek voelden niet geadviseerd thuis te blijven?

En voorzitter, alsof deze gang van zaken nog niet onverantwoord genoeg is, kreeg het stel bij de uitslag van de GGD nog een advies: zeg dit tegen niemand. Meld je op je werk ‘gewoon ziek’. Ook tegen mensen die ze hadden gezien en die al symptomen hadden, moesten ze het nog ‘even stil houden’. Ik vraag aan de minister: wat is de reden voor dit advies van de GGD? Voor wie denkt dat dit een solitaire casus is: In het Eindhovens Dagblad lezen we dat ook een patiënt uit Helmond zelf aan moest dringen om getest te mogen worden. De uitslag? Positief.

Bij degene die ik ken werd gisteren het advies gegeven dat ze het feit dat ze corona heeft aan niemand hoeft te vertellen, het mag, maar het hoeft niet. Zij hoeft haar contacten die ze heeft gezien in de afgelopen week niet te informeren en deze mensen hoeven ook niet thuis te blijven. Dit in tegenstelling tot in Duitsland, waar het protocol is dat juist wel mensen thuis moeten blijven die in aanraking zijn geweest met iemand met Corona. Is de minister het met de PvdD eens dat het protocol in Duitsland verder gaat om besmettingen te voorkomen?

Mijn fractie vraagt zich dan ook af of dit kabinet daadwerkelijk inzet op preventie van verspreiding van de ziekte, of dat de gezondheidsdiensten vooral bezig zijn met het voorkomen van paniek. Vindt de minister het verantwoord om mensen niet te testen, of niet de hele waarheid te verspreiden – slechts om onrust te voorkomen? En zorgt het gebrek aan informatie niet juist voor onrust?

Bovendien vraag ik de minister of deze beperkte aanpak te maken heeft met het tekort aan zorgpersoneel, onder andere bij de GGD. Het virus verspreidt zich namelijk sneller dan de procedures van de GGD bij kunnen houden. Graag een reactie. Voorzitter, ik ben teleurgesteld in wat de minister preventie noemt. De minister lijkt juist achter de feiten aan te lopen. De kans op een grote uitbraak in Nederland wordt hiermee vergroot.

Tot slot, voorzitter, wil ik benadrukken dat dit coronavirus een opvolger is in een lange rij zoönosen: ziektes die van dieren op mensen overgaan. SARS, MERS, de Mexicaanse griep, Q-koorts, Ebola: allemaal kwamen ze van wilde dieren of vee en ze maakten vele menselijke slachtoffers. Ik vraag iedereen in deze Kamer te reflecteren of de intensieve fok en de internationale, slecht gereguleerde handel in dieren, dit gezondheidsrisico waard is.

De vee-industrie en de handel in wilde dieren zijn een tikkende tijdbom en het is wachten op de volgende uitbraak. Het is hoog tijd dat we oorzaak en gevolg in het beleid aan elkaar gaan koppelen. In het vorige debat gaf deze minister aan met zijn collega van LNV hierover in gesprek te gaan. Is dit al gelukt?

Dank u wel.