Bijdrage Van Esch aan debat over externe veiligheid (Tata Steel)

Dank, voorzitter.

Ik ga het vandaag toch weer grotendeels over Tata Steel hebben. Dit bedrijf is de afgelopen tijd weer om zoveel redenen in het nieuws geweest, dat het niet meer dan logisch is om hierop in te zoomen.

Voorzitter, Tata Steel probeerde vorige week goede sier te maken met het nieuws dat de hoeveelheid PAK’s met 50% zou zijn verminderd. Maar nadat gisteren het rapport met de metingen beschikbaar werd, blijkt dat de onderbouwing voor de 50% PAK’s reductie slechts is gebaseerd op metingen bij één installatie, de Sinterfabriek. Deze reductie lijkt dus niet te gaan over het hele Tata Steel complex. Terwijl dit wél wordt gesuggereerd in de berichtgeving en is beloofd in de Roadmap plus. Wat is de reactie van de staatssecretaris hierop? Snapt zij dat omwonenden hierdoor het gevoel krijgen dat ze worden misleid? Is zij het ermee eens dat omwonenden duidelijkheid moeten krijgen over de PAK’s uitstoot van het héle complex? Gaat de staatssecretaris ervoor zorgen dat de metingen worden geverifieerd, zodat duidelijk wordt welke reductie er daadwerkelijk is behaald over het hele complex, inclusief de incidenten?

Rapport op rapport bevestigd namelijk dat de uitstoot van Tata Steel funest is voor de gezondheid van bewoners, milieu en klimaat. De meest recente Gezondheidsmonitor IJmond wijst naar Tata als schuldige voor de overmaat aan medicijngebruik, de hart- en vaataandoeningen en hoge bloeddruk bij omwonenden. Deze mensen krijgen daar bovenop nog het nieuws dat de ultrafijnstof uitgestoten door vliegtuigen hen ook zieker maakt. Vindt de staatssecretaris dat de overheid de gezondheid van de bewoners van de IJmond voldoende beschermd? De staatssecretaris geeft aan te gaan kijken hoe de gezondheidsmonitor een goed vervolg krijgt. Dit kan toch niet de enige reactie zijn op de beleving van mensen en het feit dat ze vaker ziek worden? Wat hebben de omwonenden daar nú aan?

Voorzitter, volgens het RIVM ligt het voor de hand om een ‘proof of concept’ te starten waarmee een systematiek wordt ontwikkeld waardoor het gezondheidsrisico in de IJmond moet worden gereduceerd. Kan de staatssecretaris hier wat meer uitleg over geven? Wat bekent dit nu concreet en welke consequenties heeft zo’n systematiek in de brede context, dus niet alleen voor Tata Steel? Als deze systematiek er is, wat kunnen we hier dan mee?

Voorzitter, de beste en snelste manier waarop de gezondheid van omwonenden niet alleen in woord maar ook in daad voorop komt te staan, en hun gezondheid snel merkbaar kan worden verbeterd, is door de vervuilende onderdelen te sluiten. Mijn partij heeft hier al meermaals voor gepleit. En dat doe ik nu weer. Als dit kabinet echt vindt dat gezondheid voorop staat, dan is wachten niet langer meer te verantwoorden. Ik zie uit naar de reactie van deze staatssecretaris.

Ook blijkt dat tientallen bedrijven, waaronder Tata Steel, de afgelopen jaren juist méér stikstof uitstoten en dat van sommige bedrijven de vergunningen niet op orde zijn. Daarbij komt nog eens dat Tata volgens de vergunning 2 miljoen kilo ‘uitstoot-speling’ heeft. Hoe kan het dat vergunningen voor stikstof-uitstoot van bedrijven niet op orde zijn, terwijl we in een stikstof crisis verkeren? En waarom worden vergunningen met onbenutte stikstof-ruimte niet meteen aangescherpt?

Dan, voorzitter. De staatssecretaris geeft in reactie op onze aangehouden motie over een landelijk toetsingskader voor ZZS aan dat er al een stappenplan is om de ZZS-plannen van bedrijven te beoordelen. Wel zal ze kijken welke aanvullingen er nodig zijn. Aan welke aanvullingen denkt zij? En zullen deze aanvullingen ook daadwerkelijk het probleem van de omgevingsdiensten oplossen? Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied geeft namelijk aan dat het bestaande stappenplan geen kader bevat voor de inhoudelijke beoordeling van de ZZS-plannen.

Tot slot. Het RIVM geeft aan dat het effect van een ZZS-mengsel, waarvan het schadelijk effect groter kan zijn dan het effect per stof, nu nauwelijks wordt meegenomen bij de vergunningverlening. De staatssecretaris geeft aan dat ze vervolgonderzoek gaat doen. Maar het RIVM benadrukt dat er in het algemeen zo min mogelijk ZZS naar de leefomgeving moeten worden uitgestoten. Dus ik hoor graag wat de staatssecretaris in de tussentijd gaat doen om ZZS mengsels te beperken.

Dank, voorzitter.