Bijdrage Van Esch aan debat over PFAS en gezond­heids­ef­fecten

Dank, voorzitter.

PFAS-stoffen zijn de grootst mogelijke rotzooi.

Ze zijn kankerverwekkend, hormoon verstorend, tasten het immuunsysteem aan en kunnen negatieve effecten hebben op de ontwikkeling van het ongeboren kind.

Hoewel PFAS-stoffen van nature niet voorkomen in het milieu, zitten ze inmiddels overal. PFAS wordt zelfs aangetroffen in moedermelk.

En aangezien deze gifstoffen niet afbreken, hopen ze op en komen we er nauwelijks meer vanaf.

Vooral chemiebedrijf Chemours komt veelvuldig in opspraak als het gaat over PFAS. Chemours gebruikt PFAS bij het maken van onder andere Teflon, de antiaanbaklaag van pannen.

Maar hierdoor vervuilt het bedrijf ook de weide omgeving; het bedrijf stoot PFAS uit in de lucht en loost het in het water. En dat gebeurt al tientallen jaren.

Tot 2013 werden er duizenden kilo’s aan PFAS in het milieu geloosd.

Het RIVM waarschuwt omwonenden van Chemours dan ook dat ze niet uit hun moestuin moeten eten als die binnen 1 kilometer van Chemours ligt.

Dat is toch van de zotte: denk je goed en gezond bezig te zijn door je eigen onbespoten groente te verbouwen, eet je alsnog groente met gif.

Begin december was ik bij een actie aan de poort van chemiebedrijf Chemours.

Actiegroep Gezondheid vóór Alles stort daar elke zaterdag emmers met vervuilde grond voor de ingang. Ze brengen het terug naar de vervuiler.

Bij deze actie sprak ik mensen - waaronder oud medewerkers van Chemours en daarvoor Dupont - die al meermaals kanker hebben gehad en kinderen zijn verloren door miskramen.

De leefomgeving van de omwonenden van Chemours is vervuild en dat schaadt hun gezondheid. Daar móét verandering in komen.

Wat mijn fractie betreft komt er geen PFAS meer van Chemours in de lucht, de bodem of het water. Nul uit de pijp.

Maar we denken dat niet alleen Chemours PFAS uitstoot.

Echter, een overzicht van welke bedrijven Zeer Zorgwekkende Stoffen lozen, waaronder PFAS, is er niet in Nederland.

In Europa pleit de staatssecretaris voor een verbod op PFAS, omdat we PFAS als een gevaar voor de volksgezondheid en het milieu erkennen.

Maar hoe kan het dat er dan nog steeds geen overzicht is waar en hoeveel kankerverwekkende stoffen er in Nederland worden geloosd?

Kan de staatssecretaris dit uitleggen?

In de tussentijd heb ik, met hulp van onze Statenleden, geprobeerd om te achterhalen welke lozingsvergunningen er zijn.

We zijn erachter gekomen dat naast Chemours, ook verschillende afvalverwerkers in Zuid-Holland en Brabant lozingsvergunningen hebben voor PFAS.

Ik snap dit echt niet.

Hoe kan het dat een afvalverwerker normaal gesproken chemisch afval apart moet verwerken, maar dat PFAS gewoon geloosd mag worden in het milieu?

Kan de minister dit uitleggen? Of in ieder geval uitzoeken hoe dit precies zit.

En we gaan ervanuit dat de minister in ieder geval een lozingsverbod onderzoekt.

Wat mijn fractie betreft is een lozingsverbod noodzakelijk.

Zodat kan worden voorkomen dat er méér PFAS in het milieu en de leefomgeving terechtkomen.

En daarom pleit ik ook voor een volledig Europees verbod op het gebruik van PFAS. Daarover heeft de Kamer ook al een motie aangenomen van mevrouw Bouchallikht en mij, die niet volledig wordt uitgevoerd.

Het huidige Europese voorstel is een beginpunt. Goed dat het er eindelijk ligt.

En ook goed dat er wordt ingezet op het zoeken naar alternatieven voor producten met PFAS.

Wel vraag ik me af hoe het hiermee staat en wat er nodig is om dit proces te versnellen?

Dit is nodig, zodat onze aangenomen motie volledig wordt uitgevoerd en er wordt toegewerkt naar een verbod op alle PFAS in consumentenproducten in 2025 en een totaalverbod in 2030.

Steunt de staatssecretaris de dringende oproep van meer dan honderd maatschappelijke organisaties die hiertoe oproepen?

En dan, voorzitter, richt ik mij tot de minister van Volksgezondheid.

Waarom hebben wij geen nationaal biomonitoringsprogramma, waarmee in de gaten wordt gehouden wat de langdurige gezondheidseffecten zijn van blootstelling aan PFAS?

Is de minister van VWS bereid om zo’n monitoringsprogramma op te zetten?

En gaat deze minister in gesprek met de medische beroepsgroep en verzekeraars om een plan op te stellen om PFAS in de gezondheidssector uit te faseren?

Want het is natuurlijk tegenstrijdig dat we mensen proberen beter te maken met producten die giftige stoffen bevatten.

En, tot slot, is deze minister bereid om in gesprek te gaan met de artsen die in het tijdschrift ‘Medisch Contact’ pleiten voor een verbod op PFAS?