Bijdrage Van Esch aan Wetge­vings­overleg Wonen en Ruimte

Voorzitter,

Fijn wonen - dat gaat over voldoende beschikbare woningen, over prettige en duurzame woningen, over betaalbaarheid.
Maar het begint bij de vraag hoe wij ons land indelen.
Het begint bij de grond waarop de woningen komen te staan en dus zal ik mij vandaag voor een belangrijk deel op de grondpolitiek richten.
Want die is cruciaal voor hoe ons land eruit ziet en dat maakt het ook uiterst politiek!
Het kabinet-Den Uyl viel zelfs over de grondpolitiek, de kabinetten-Rutte maakten er een zooitje van en ook het aankomende kabinet lijkt al behoorlijk in de knoop te zitten met vraagstukken over onteigening en de stikstofcrisis.

De eerste stap is kijken waar het nu mis gaat.
De ruimte in Nederland is ontzettend scheef verdeeld en de regering weigert daarop te sturen terwijl ze wel een aantal verplichtingen heeft.
De regering moet bijvoorbeeld voor voldoende woningen zorgen.
Niet alleen omdat dit belangrijk is voor mensen in het land maar ook omdat die plicht in de Grondwet staat.
De regering moet voor voldoende en robuuste natuur zorgen.
Niet alleen omdat de Partij voor de Dieren dat wil maar ook omdat het kabinet zich aan Europese wetgeving heeft te houden.

En dan is het dus echt scheef dat alleen al de veehouderij meer dan de helft van de grond in dit land in beslag neemt.
Een sector die ook nog eens voor miljarden schade veroorzaakt en voor 70% voor het buitenland produceert.
En dan vindt het kabinet ondertussen wel ruimte voor de uitbreiding van distributiecentra en de ongebreidelde groei van datacenters.
Maar we komen ruimte tekort om het noodzakelijke NatuurNetwerk of zelfs de Ecologische Hoofdstructuur aan te leggen.
We komen ruimte tekort om woningen te bouwen.

Er komt naar alle waarschijnlijkheid een nieuw ministerie.
Daarom is mijn vraag nu al: hoe gaat de minister de regie op de grond inrichten?
Want er ligt een Nationale Omgevingsvisie maar die gaat daar niet bij helpen.
En veel van de taken liggen primair bij decentrale overheden terwijl het Rijk de regie moet hebben en de verdeling kan sturen.
Welke verschillende vormen van sturing is de demissionaire minister al aan het voorbereiden?

Want uiteindelijk moeten er keuzes gemaakt worden voorzitter, daar schort het nu aan.
De Partij voor de Dieren maakt die noodzakelijke keuzes wel.
Wij houden niet vast aan het ‘alles kan’ mantra.
Wij willen binnenstedelijk bouwen waar dat kan zonder de leefbaarheid te ver onder druk te zetten en wij willen een krimp van de veehouderij met 75% zodat de landbouw niet alleen kan extensiveren, maar we ook 10% van de landbouwgrond kunnen omvormen. 9% naar de broodnodige ontwikkeling van natuur en 1% naar de woningbouw.

Want laten we ook niet de olifant in de kamer blijven negeren.
Naast dat er lef nodig is om grondpolitiek te voeren is er ook lef nodig om andere ministeries, maar ik richt me ook tot de andere woordvoerders hier, om partijgenoten tot de orde te roepen.
Via allerlei moties hebben de LNV-woordvoerders de nitraatrichtlijn alweer afgezwakt.
Dat gaat dus niet tot minder mest leiden en dat helpt dus niet om de stikstofcrisis aan te pakken.
Ondertussen zoekt de minister van I&W alweer naar extra stikstofruimte voor
haar asfaltprojecten.

Wat gaat deze minister doen om die ontwikkelingen terug te draaien of te voorkomen?
En hoe acht zij dit alles verenigbaar met de Motie Moorlag, die uitspreekt dat stikstofruimte primair voor de woningbouw beschikbaar moet zijn.
Ik hoor het graag want zonder een geloofwaardige oplossing voor de stikstofcrisis kunnen we hier vergaderen wat we willen en roepen we "bouwen, bouwen, bouwen" - maar gaat er niet gebouwd worden en worden de problemen voor de mensen in het land die een woning zoeken alleen maar groter.