Bijdrage Van Esch AO MIRT

Dank voorzitter,

Ik begin, en dat zal wellicht verbazen, met privacy.
Op de agenda vandaag staat een lijvig rapport over de wijze waarop we
omgaan met de data van auto’s. Nu eigenlijk alle nieuwe auto’s vierentwintig uur per dag in verbinding staan met de servers van de fabrikant en de hele tijd hun omgeving vastleggen met alle camera’s en sensoren die aan boord zijn begint steeds meer de vraag te spelen van wie die data is.
En in het rapport worden vooral twee belangen beschreven. Die van de consument en die van de sector. De consument wil bijvoorbeeld een lage prijs en veel keuze.
Maar ik wil graag dat de minister ook aandacht heeft voor de belangen van de burger en de maatschappij als geheel.
Dat belang staat los van de burger als consument maar het is een belang dat wat ons betreft voorop hoort te staan!
Dus hoe gaan we zicht houden op waar de fabrikanten de data allemaal voor gebruiken? En kiezen we voor een systeem waarin de burger maximale zeggenschap heeft over zijn eigen data? En zorgen we dat fabrikanten de data die ze hebben niet zo maar kunnen delen? Is de minister bereid ervoor te zorgen dat burgers precies kunnen bepalen welke data de auto vastlegt en welke data er gedeeld wordt?

Dan de verbreding van de A27.
Deze Kamer heeft bij meerderheid besloten dat de minister vaart moet maken. Maar alles rommelt aan dit plan en daarom toch maar weer een flink aantal
vragen aan de minister. Hoe is het bouwen van een 70 meter diepe bentonieten wand, die honderd duizenden kubieke meters bentoniet gaat vragen een klimaatvriendelijke bouwmethode? Want het is tof dat de staatssecretaris vorig jaar het eerste circulaire viaduct opende. Maar wat is de klimaatimpact van het gebruiken van zoveel bentoniet en het aanleggen van zo’n diepe wand? En hoeveel extra stikstof gaat dat wel niet opleveren? En waarom wil de minister ook niet kenbaar maken wat de kosten van dit alles gaan zijn? Hoezo is dit bedrag marktgevoelige informatie?

En dan de stikstofberekening.
Een paar maanden geleden was er al onduidelijkheid over die berekeningen maar nu is het klip en klaar. De enige reden dat die berekeningen uit zouden komen is omdat er niet verder gekeken wordt dan 5 km van de weg. Kan de minister dit uitleggen.
Waarom wordt voor het berekenen van de totale stikstofneerslag wel verder gekeken dan 5 km maar voor het berekenen van de stikstofneerslag op
het moment van vergunningverlening niet. Het moet echt een keer afgelopen zijn met dit soort creatieve stikstof rekentrucs.
Dus hoe gaat de minister om met de aanbeveling van de commissie Hordijk over het meten van stikstof die neerslaat verder dan 5 km van de weg? De commissie stelt dat de huidige werkwijze onverdedigbaar is. Het lijkt me ook dat dit nogal logische advies de verbreding van de A27 weer verder op losse schroeven zet.
Zoals zoveel adviezen de afgelopen tijd, maar die worden telkens in de wind geslagen.

Waarom is de minister niet bereid te laten onderzoeken wat de best mogelijke oplossing is binnen de huidige bak? Waarom is zij zo afwijzend tegenover alternatieven die veel beter zijn voor klimaat, natuur, milieu en leefomgeving? Want alternatieven zijn onderzocht, zijn sneller uit te voeren en kosten minder. Maar zelfs dit project on hold zetten om naar de goedkopere alternatieven te kijken wordt genegeerd. Dit is echt politiek bedrijven met oogkleppen op.
Doordenderen met een plan dat achterhaald is, te duur en ook nog eens gewoon niet kan gezien de stikstofcrisis. Ik gun deze minister zelfs voor de verkiezingen nog dit verhelderende inzicht. Ik hoop dat ze zulk onderzoek toch wil doen. En ze kan er maar aan wennen want we zullen in de toekomst nog wel vaker
fossiele plannen moeten laten liggen en vervangen door duurzamere oplossingen, daar kan je vergif op innemen.

Over die toekomt gesproken.
De nieuwe MIRT spelregels komen in het voorjaar van 2021 naar de Kamer. En die moeten dus helemaal in lijn zijn met de 1,5 graden opwarming waar we
op sturen. De opwarming gaat sneller dan ooit, het is hier voelbaar en het is in de poolcirkel voelbaar. Is de minister het met mij eens dat al die projecten die we pas over enkele jaren kunnen uitvoeren nu al helemaal in lijn moeten zijn met het Parijsakkoord? Kan de minister toezeggen dat de MIRT-regels waar zij mee komt daar ook echt op gericht zijn? Want wie de evaluatie van de MIRT-spelregels leest ziet dat men duurzaamheid nog maar lastig vindt.
Er valt te lezen dat ‘gewaardeerd wordt dat het onderwerp duurzaamheid al meer aandacht krijgt’ ‘toch overheersen de kritische kanttekeningen’ –
‘duurzaamheid zit nog niet of te weinig in het resultaat’ ‘het mag geen tijd en geld kosten’ en ‘het thema duurzaamheid komt onvoldoende terug in de jaarlijkse besluiten uit het Bestuurlijk Overleg MIRT’.

De evaluatie bevat daarom ook de aanbeveling om een stap verder te gaan dan alleen het kijken naar capaciteitsknelpunten. Dus niet meer te werk gaan zoals de VVD vandaag weer deed. De file top 10 opnoemen en dan je asfalt wensenlijstje ernaast leggen. Maar breed kijken naar wat voor investeringen duurzaam en nuttig kunnen zijn.

Denk bijvoorbeeld aan een nieuwe treinlijn van Almere via Utrecht naar Breda. Of denk aan de Lelylijn. Of sluit aan bij Europese lijnverbindingen. Deze maand begonnen de Denen met het bouwen van de 18 km lange Fehmarntunnel naar Duitsland. Een tunnel waarmee een gigantische versnelling voor de treinverbindingen richting Scandinavië gerealiseerd kan worden. Maar onze aansluiting die kant op, richting Hamburg, Kopenhagen, Stockholm, is bedroevend voorzitter.

Is de staatssecretaris bereid om op haar ministerie alle voorbereidingen te treffen zodat na de verkiezingen volgend jaar alles klaar ligt om bij een formatie hier grote stappen of besluiten te nemen? En hoe staat het met onze aangenomen motie die de regering oproept om door te investeren in het vergroten van capaciteit voor het OV? Ook als daar door corona tijdelijk even minder behoefte aan is terwijl we weten dat we straks tekort komen. Heeft de staatssecretaris al voor ogen hoe zij die motie gaat uitvoeren?

Dank u wel