Bijdrage Van Esch WGO quaran­tai­ne­plicht inrei­zigers

Voorzitter,

Virologen waarschuwen al langer dat mondialisering en toegenomen internationale mobiliteit risicofactoren zijn voor de snelle verspreiding van nieuwe virussen. Ook het coronavirus kon op deze manier razendsnel naar Nederland komen.

Om die verspreiding een halt toe te roepen, stelde het kabinet in maart vorig jaar verschillende vliegverboden in. Die vliegverboden werden helaas alweer snel opgeheven en er kwamen geen alternatieven om de import van het virus af te remmen.

De Partij voor de Dieren heeft het afgelopen jaar veelvuldig gewaarschuwd dat de luchtvaartsector een onverantwoorde uitzonderingspositie had verworven. De anderhalve meter heeft nooit bestaan in vliegtuigen. Middenin de lockdown werden vakantiereisjes naar risicogebieden aangeboden voor dumpprijzen. Maandenlang landden er wekelijks tienduizenden mensen uit risicogebieden op Nederlandse bodem.

De minister van I&W hield vol dat het de verantwoordelijkheid was van de sector en de reizigers zelf. Buitenlandse reizen waren geen onderdeel van de routekaart van het kabinet, totdat mijn motie daarover werd aangenomen. Overheidscommunicatie waarin gebruik van het OV werd ontmoedigd was zichtbaar tot in de bushalte, maar ging niet over pretvluchten naar vakantiebestemmingen. Pas na aandringen van de Partij voor de Dieren noemde de premier tijdens de persconferentie vakantiereizen onwenselijk. De Kamer nam een motie aan om een einde te maken aan dumptickets naar hoogrisicogebieden, maar verder dan een gesprek met de sector kwam de minister van I&W niet.

Van die laconieke houding van het kabinet hebben we inmiddels de zure vruchten geplukt. Vorig jaar zomer hebben inkomende reizigers substantieel bijgedragen aan de import van het virus, zo blijkt uit onderzoek van het RIVM. Er had dus veel eerder, veel steviger moeten worden ingegrepen in het internationale verkeer. Tijdelijk een algeheel vliegverbod voor niet-essentiële reizen was hierbij helemaal niet misplaatst geweest. De ontmoedigingscampagne veel eerder en veel scherper moeten worden ingezet.

Inmiddels erkennen kabinet en OMT dat inkomende reizigers een risico vormen voor de import van het virus. Dat is het goede nieuws. Het slechte nieuws is dat het kabinet de huidige vliegverboden voor hoogrisicogebieden als Brazilië en India, waar het coronavirus hevig rondraast en vele slachtoffers maakt, wil afschaffen.

Als alternatief wil het kabinet een quarantaineplicht voor inkomende reizigers invoeren. Alle reizigers uit hoogrisicogebieden zullen worden gebeld of ze wel echt in quarantaine zitten, kunnen huisbezoek verwachten indien zij de telefoon niet opnemen, en kunnen een boete krijgen van 339 euro indien zij de quarantaineplicht overtreden.

Voorzitter, een quarantaineplicht is een vergaande beperking van fundamentele rechten, zoals het recht op bewegingsvrijheid en een persoonlijke levenssfeer. Mensen wordt in feite tijdelijk hun vrijheid ontnomen. Bovendien grijpt de overheid diep in het privéleven. Je verblijfsplaats wordt gemonitord, je loopt kans een boete te krijgen voor het verlaten van je eigen huis.

Voorzitter, beperking van grondrechten kan alleen als er echt geen andere, lichtere alternatieven zijn. Daar is de Partij voor de Dieren, net als overigens de Raad van State, niet van overtuigd.

Kan de minister uitleggen waarom hij vindt dat een quarantaineplicht een minder ingrijpende maatregel is dan een vliegverbod? In zijn schriftelijke antwoorden noemt hij het recht op familieleven dat zou worden beperkt door een vliegverbod. Voor het EU-inreisverbod geldt al een uitzondering voor zwaarwegende familieomstandigheden. Waarom zou deze categorie niet toegevoegd kunnen worden aan de lijst met uitzonderingen voor het vliegverbod?

Ik las dat de luchtvaartsector flink heeft gelobbyd om dat vliegverbod van tafel te krijgen. In hoeverre hebben economische afwegingen voor het kabinet een rol gespeeld?

Voorzitter, vooralsnog zijn wij dus niet overtuigd van een quarantaineplicht, maar de PvdD vindt dat de naleving van het quarantaineadvies voor reizigers uit hoog-risicogebieden beter moet. Daarom moet het kabinet een eenduidige boodschap gaan uitstralen en een veel duidelijkere norm gaan stellen: vakantiereizen naar risicogebied blijven in deze fase van de crisis onacceptabel. Daar heeft ’t het afgelopen jaar aan ontbroken. Aan de voorkant werd reizen afgeraden, maar aan de achterkant werd te weinig gedaan om vakanties naar risicogebieden te voorkomen. Daarom zijn wij nu tegen het opheffen van het generieke negatieve reisadvies.

Ook kunnen we mensen nog meer gaan ondersteunen bij de quarantaine, bekijken hoe we mensen die niet thuis kunnen werken kunnen helpen, en belteams inzetten.

Voorzitter, als we de lijn van het kabinet volgen zullen er straks weer vliegtuigen vol naar vakantiebestemmingen vertrekken, ook naar landen waar gevaarlijke mutaties voorkomen. Vliegverboden in combinatie met een ontmoedigingscampagne lijken de afgelopen maanden goed te hebben gewerkt. Vliegverboden zijn ook geen waterdicht systeem, maar wat ons betreft op dit moment de beste garantie om de import van het virus te voorkomen. Als we nu te vroeg loslaten, lopen we een groot risico te stranden in het zicht van de haven.

Voorzitter, dankuwel.