Bijdrage Van Kooten-Arissen aan debat over positie regionale zieken­huizen

Voorzitter,

45 minuten aanrijtijd voor acute zorg. 45 minuten. Voor acute zorg. Dát noemen we nog acceptabel in een klein land als Nederland.

Voorzitter, de zorg wordt kapot bezuinigd, de regionale ziekenhuizen worden kapot bezuinigd. De neerwaartse spiraal die oud-minister Schippers heeft ingezet, laat minister Bruins overgaan in vrije val. Dat de regionale ziekenhuizen het nu meer dan moeilijk krijgen met de nieuwe bezettingsnorm, namelijk permanent aanwezige specialisten op de Intensive Care, die niet mogen bijspringen op de Spoedeisende Hulp, kost regionale ziekenhuizen vele miljoenen. Minister Bruins wist al lang van tevoren dat dit het gevolg zou zijn van zijn vergaande bezuinigingsslag. Regionale ziekenhuizen kampten al met een groot tekort aan specialisten. Dat is logisch: wie zou niet vroegtijdig een zinkend schip willen verlaten.

En er is nog iets bijzonders aan de hand: specialisten worden alleen maar gespecialiseerder. Vervolgens worden ook die specialisten geacht fulltime beschikbaar te zijn, terwijl zij wel vaak moeten opereren, willen zij kwalitatief hoge zorg kunnen blijven bieden. Ik las ergens de wat cynische, maar begrijpelijke uitspraak van een chirurg, ik citeer: ‘Slechts twee keer per jaar een bepaald type operatie doen is als het ware moord met voorbedachten rade.’ Voorzitter, laat de minister het allemaal maar gebeuren of wat gaat hij hieraan doen?

Zorg moet van hoge kwaliteit zijn en toegankelijk voor iedereen die dat nodig heeft. We zijn in dit land hard op weg naar een situatie waarin de zorg verschraald is en de toegankelijkheid beperkt tot een handjevol mega-ziekenhuizen. Dat is niet voldoende. Dat zou niet nodig hoeven zijn. Hoe denkt de minister de zorg voor iedereen in Nederland toegankelijk te houden? Hoeveel mensen wonen nu op een locatie waar spoedeisende, acute zorg onbereikbaar is geworden? Hoeveel mensen gaan dat de komende jaren worden? Wat vindt de minister van die zogenaamd acceptabele 45 minuten aanrijtijd voor acute zorg?

Dit is een minister die let op de cijfertjes, zo hebben we gemerkt. In welke cijfertjes is de minister precies geïnteresseerd? Voorzitter, die boekhoudersmentaliteit, dat onvermoeibaar bonentellen tegen beter weten in, wat heb je daaraan als het om mensenlevens gaat?... Straks bestaan ziekenhuizen alleen nog uit managers, onder-managers en onder-onder-managers. Hypermoderne regionale ziekenhuizen en verloskamers zijn nog niet gesloten of de overnameadviseur is al met een grote zak geld op weg naar de volgende regionale verwoesting. Met veel extra werk voor advocaten, accountants, allerhande adviseurs en dienstverleners. Voorzitter, dát is pas geldverspilling.

De menselijke maat is volledig zoek. Er ontstaan mammoetziekenhuizen met ieder meer dan duizend bedden. Is de minister daar nu werkelijk blij mee? Internationale studies wijzen namelijk uit dat de optimale omvang van ziekenhuizen tussen de 200 en 300 bedden ligt. En onderzoek van TU Delft wees in 2011 al uit, 7 jaar geleden dus, dat ziekenhuizen minder efficiënt worden naarmate ze groter zijn en te maken hebben met negatieve schaaleffecten.

Wil de minister daar, in het licht van de onstilbare fusiedrang, eens op reflecteren? En hoe is het mogelijk dat de Nederlandse Mededingingsautoriteit er wel een probleem van maakt als ziekenhuizen onderling gaan samenwerken, maar niet moeilijk doet bij een fusie? Tot zover de gereguleerde concurrentie in het Nederlandse zorgstelsel.

Voorzitter, is de minister bekend met de term bermbaby? Voorzitter, zonder gekheid, ik hoop niet dat mijn baby straks in november geboorteplaats ‘A12, hectometerpaaltje zoveel’ krijgt. Ook Woerden is namelijk de pas ingerichte verloskamers alweer kwijt. Voorzitter, dit is een veel voorkomend probleem. Vrouwen verliezen de keuzevrijheid om thuis te bevallen. De geboortezorg wordt zo volstrekt onnodig gemedicaliseerd en duurder, want hoeveel vrouwen zonder medische indicatie zullen nu niet uit voorzorg kiezen voor een gereserveerd plekje in het verafgelegen ziekenhuis, vanuit de reële angst dat zij het ziekenhuis niet op tijd zullen bereiken indien er toch onverhoopt iets misgaat? Voorzitter, regionale ziekenhuizen vrezen een stijging van het aantal bermbaby’s door massale sluiting verloskamers. Wat gaat de minister daar aan doen?

Tot slot, voorzitter, wat zou de minister ervan vinden als iedere minister van volksgezondheid of medische zorg de artsen-eed van Hippocrates af zou leggen? En zich daarmee onder andere aan de volgende gelofte verbindt: “Ik zal naar mijn beste oordeel en vermogen en om bestwil mijner zieken hen een leefregel voorschrijven en nooit iemand kwaad doen.” Want, voorzitter, de minister is verantwoordelijk voor de zorg in de Nederland, in al haar facetten.

Dank u wel.