Bijdrage Van Raan aan Begroting I&W (lucht­vaart)

Voorzitter,

Krimp.

Waar het heen gaat met de luchtvaart is duidelijk.

U weet, de Partij voor de Dieren pleit daar al jaren voor en ook in dit debat zullen we weer concrete voorstellen doen om dit te bereiken.

Toen ik een aantal jaar geleden tijdens een hoorzitting aan een KLM-bestuurder vroeg hoe het bedrijf zich ging voorbereiden op de onvermijdelijke krimp, was het antwoord:

“Daar zijn we niet mee bezig”.

Deze struisvogelhouding van de KLM-top is het bedrijf inmiddels duur komen te staan.

De krimp van de luchtvaart kwam er vanwege corona sneller dan gedacht.

En topman Pieter Elbers die jarenlang weigerde om zijn bedrijf voor te bereiden op de onvermijdelijke krimp van zijn sector, werd niet ontslagen, had niet het benul om proactief zijn bonus over 2019 van de agenda te halen, maar en ik citeer: “betreurde de ontstane onrust [daarover] zeer”

Het is een illustratie van het oude abnormaal, waar zowel sector als regering in zitten vastgeroest.

En voorzitter,

Dat oude abnormaal maakte het mogelijk dat het aantal vliegbewegingen in Nederland alle grenzen van klimaat, leefomgeving en veiligheid van mens en dier heeft overschreden.

Een onhoudbare situatie waar we niet naar terug zouden moeten willen.

Het slechte nieuws is: de regeringspartijen willen het oude abnormaal van de luchtvaartsector nog niet loslaten.

Een kleine selectie uit de vele dieptepunten:

• De inkt van het klimaatakkoord was in 2019 nog niet droog, of deze minister stond vol trots een groei van Schiphol te verdedigen.
• De fouten in de MER, stikstofberekeningen, vogelrapporten, geluidsrapporten, natuurvergunningen.

Ik las een treffende beschrijving in een column van Sybrand Frietema van het Friesch Dagblad: “Burgers halen in de avonduren de rekenfouten uit overheidsrapporten waar duurbetaalde onderzoeksbureau’s ze er overdag in hebben verstopt.”

Dat is onderdeel van de frommelbesluitvorming waarmee dit kabinet voortdurend het democratisch weefsel aantast. Heeft te minister dat wel door? We hoorden net dat collega Dijkstra van de VVD dit “zorgvuldig” durft te noemen.

Andere dieptepunten:

• Onrechtmatig handelen. De regering legde met veel bombarie – en onrechtmatig zo bleek later – 744 miljoen euro belastinggeld op tafel voor aandelen Air France-KLM, die amper twee jaar later nog maar 280 miljoen (ongeveer een derde) waard zijn.
• Belasting paradijzen in stand houden. Schiphol blijft met de beschamend lage vliegtaks nog steeds een belastingparadijs.
• En Dankzij een blanco cheque voor KLM – waarvan zelfs de minister van financiën niet van kan uitleggen hoe deze “leningen” ooit zullen worden terugbetaald – verdwijnen er miljarden belastinggeld in de bodemloze luchtvaartput.

Toch is er is ook goed nieuws: aan de horizon gloort een mooie toekomst met minder vliegtuigen en meer treinen.

Burgers laten zich niet langer in slaap sussen door schiphollen – alsof dat door de herrie nog langer zou kunnen – en slaan massaal de handen ineen. Afgelopen week nog was er een prachtige burgertafel, georganiseerd voor en door burgers, met allerlei experts, waar het ene na het andere sprookje van de luchtvaartsector werd doorgeprikt.

Ziet de minister mogelijkheden om dergelijk initiatieven te ondersteunen?

De Partij voor de Dieren stelt onder andere voor om:

• Het aantal vluchten in Nederland radicaal te verminderen.
• Lelystad Airport per direct te annuleren.
• Rotterdam The Hague Airport te sluiten en om te vormen tot stadspark.
• Veelvliegers meer te laten betalen.
• Een einde te maken aan belastingparadijs Schiphol.

De opbrengsten kunnen we investeren in de transitie naar duurzaam vervoer en de omscholing van personeel.

Alle seinen staan op groen voor een krimp van de luchtvaart.

Dank u wel.