Bijdrage Van Raan aan debat cultuur en corona

Voorzitter, een terecht steunpakket voor de cultuursector, juist in deze onzekere tijd. We zoeken steun in muziek, beeld en woord en vinden inspiratie en creativiteit om te onderzoeken hoe we met alle veranderingen moeten omgaan.

De cultuursector is hard geraakt door de crisis. Behalve de financiële gevolgen, is er ook sprake van een ander verlies, zoals theatermaakster Marjolijn van Heemstra weergeeft: “Het verlies van het werk zelf, maar ook van ongespeelde concerten en ongedanste choreografieën. Corona is het zwarte gat waarin dromen en verhalen verdwijnen.” Daarom voorzitter, is de vraag of de minister de mening deelt dat juist in deze onzekere tijden een grotere rol is weggelegd voor de culturele sector?

Om te begrijpen hoe dit kabinet de cultuursector waardeert is het goed deze steun en waardering eens te vergelijken met hoe zij sommige andere sectoren steunt. Onze minister van Financiën kondigde aan dat hij “alles op alles zou zetten om de KLM door de crisis te loodsen” met gemiddeld 3 miljard. Terwijl de cultuursector na jaren van lange bezuinigingen wordt afgescheept met slechts tien procent daarvan, 300 miljoen.

300 miljoen voor een creatieve, verrijkende en inspirerende kunstcultuur versus twee tot vier miljard voor de vervuilende, adembenemende graaicultuur van de luchtvaart. Dit vindt de Partij voor de Dieren-fractie disproportioneel, zeker wanneer je de volgende cijfers vergelijkt: bijdrage nationaal inkomen cultuur sector 2,35 vs 0,8% luchtvaartsector, bijdrage aan werkgelegenheid 4,8 vs 2,4% Dat de cultuursector 2,3- 3,8% bijdraagt aan het nationaal inkomen en 4,8% aan de werkgelegenheid. En de luchtvaartsector in 2016, 0,8% bijdroeg aan het nationaal inkomen en 1-2,4% aan de werkgelegenheid. Nog afgezien van de kosten voor de maatschappij.

Voorzitter, mede naar aanleiding hiervan hebben we de volgende vragen aan de minister

• Is de minister het ermee eens dat de steun voor de cultuursector disproportioneel is, gezien haar waarde voor de maatschappij, de vele bezuinigingen en structurele tekorten?
• Kan de minister onderbouwen hoe ze tot het bedrag van 300 miljoen is gekomen, welke pijnpunten hiermee worden verholpen en welke onopgelost blijven?
• Welk gedeelte van dit bedrag is volgens de minister nodig tbv het mislopen van inkomsten en welk gedeelte is een investering in het nieuwe seizoen?
• Is dit bedrag in overleg met de cultuursector overeengekomen omdat het -gezien de reacties- niet in lijn is met wat de cultuursector denkt nodig te hebben?
• Is de minister bereid om met aanvullende maatregelen te komen, wanneer de intelligente lockdown langer aanhoudt?
• Hoe verklaart de minister dat voetballers tot 10.000 Euro per maand aan inkomenssteun kunnen ontvangen wegens de stilgelegde competitie en mensen in de cultuursector het met een fractie van dat bedrag moeten doen?

• Wat vindt ze bijvoorbeeld van een verlaging van de btw en wat vindt de minister van het plan om kunstaankopen fiscaal aantrekkelijk te maken? We overwegen twee moties op dit vlak.

Dan voorzitter, hoorden we op 15 april, de minister in het KRO-NCRV-programma M zeggen dat ze heel hard heeft gevochten voor de cultuursector. Dat is fijn om te horen en dat wordt gewaardeerd. We vragen ons wel af, met Margriet van der Linden, of daar nou niet net het probleem zit? Waarom het niet vanzelfsprekend is dat we de cultuursector steunen, waarom zij er zo hard voor heeft moeten vechten. Is de minister het daar mee eens?

Binnen de cultuursector zelf, vernemen we dat met name de kleine, de lokale, de creatieve eenlingen tussen wal en schip vallen omdat de steun vooral naar gesubsidieerde instellingen gaat. Voorzitter, ik ga ervan uit dat deze berichten kloppen en wil daar graag een reactie op.

Kan de minister aangeven of ze een beeld heeft welke partijen tussen wal en schip blijven vallen en of ze al opzoek is gegaan naar aanvullende maatregelen, in lijn met de aangenomen motie van de Partij voor de Dieren om mensen met financiële problemen ruimhartig te helpen?
Vindt de minister ook dat we structureel meer moeten investeren in de cultuursector zodat de sector sterker uit de crisis komt? Zo nee, waarom niet , en zo ja, wat is dan haar actieplan?

Ten slotte, voorzitter, zien we in de culturele sector veel mogelijkheden, voor zowel het behoud en herstel van de cultuursector als het stimuleren van een post-corona economie, zoals bijvoorbeeld, het meedenken over sociale vraagstukken en het inrichten van de openbare ruimte om mensen te stimuleren 1,5 meter afstand te houden. De coronacrisis biedt een uitgelezen kans om de economie drastisch te hervormen en om te vormen naar wat Maurits Groen de 1,5 graden economie noemde. De crisis is een kans voor bezinning. Een kans voor reflectie. Een kans voor herwaardering van ons leven. In plaats van meer naar beter. In plaats van tijdelijk naar duurzaam en in plaats van vluchtig naar overwogen.

Kunst en cultuur zijn daarbij altijd waardevolle en onmisbare richtingaanwijzers, meer dan Apple of Google of de Action. Hedendaagse filosofen en kunstenaars kunnen ons wegwijs maken in de post-corona economie: wat vindt de minister van het idee om een adviesraad van kunstenaars en filosofen in het leven roepen die meedenken aan het oplossen van de coronacrisis en de post-corona economie?

Ik besluit met een oproep aan alle cultuur- en kunstenmakers zelf, aan de creatieve sector, om in verzet te komen tegen hoe de vervolgsteun nu vorm wordt gegeven, tegen de 'business as usual' cultuur die steun geeft aan bedrijven of sectoren die het niet verdienen, omdat ze alleen gericht zijn op geld verdienen. Desnoods via roofbouw en vervuiling. Om met alle middelen en creativiteit een nieuwe post-corona samenleving vorm te geven, om alles op alles te zetten om een mooie 1,5 graden economie te maken.

Want voorzitter, alleen alles op alles te zetten om KLM te redden is wat ons betreft een brevet van onvermogen en een bewijs van culturele armoede.