Bijdrage Van Raan aan debat over de Ener­gieraad van 25 oktober 2022

Voorzitter, dank u wel.

Om onduidelijke redenen is het Energiehandvest van de agenda voor de aankomende Energieraad geschrapt, terwijl dat een van de meest urgente agendapunten was van dit moment.

Over een maand is de top van het Energiehandvest in Mongolië waar de EU namens alle EU-lidstaten het definitieve oordeel moet geven over de zogenaamde moderniseringsafspraken die nu voor liggen. En er staat veel op het spel, heel veel.

Gooit de EU, middenin de Klimaatcrisis olie op het vuur, en gaan we straks met z’n allen akkoord met de noodlottige moderniseringsvoorstellen die nu voorliggen, en alles alleen maar erger maken en allesbehalve modern zijn?

Of stappen we er als EU collectief uit?

Voor wie de klimaatcrisis serieus neemt is dit de enige optie.

Het moderniseren van het Energiehandvest was bedoeld om het in lijn te brengen met het Klimaatakkoord van Parijs.

Maar is in werkelijkheid in lijn met het waarborgen van double digit returns voor de superrijke supervervuilers.

Het is een garantie op winst voor bedrijven die hun license to operate al lang verloren hebben.

En een levenselixer voor hen die stiekem nooit bestaansrecht hebben gehad. Zoals bedrijven in de biomassa, die doen alsof ze onderdeel zijn van de oplossing, maar eigenlijk de nieuwe kern vormen van het probleem.

Alle voorgestelde ‘moderniserings’-wijzigingen trekken precies de angel er niet uit.

De sunset-clausule staat niet eens ter discussie. Miljardenclaims voor ‘verloren winsten’ hadden onmogelijk gemaakt moeten worden. Maar juist op dit punt is het verdrag niet aangepast. In plaats daarvan wordt fossiel ‘nog maar’ beschermd tot het volgende decennium.

Dit is bizar. Ons huis staat in brand. We kunnen geen minuut langer meer wachten met blussen! Alle fossiele investeringen moeten nu meteen ontmoedigd worden en niet beschermd!

Daarnaast moet de bescherming uitgebreid worden naar andere energiebronnen zoals biomassa.

Het gemoderniseerde Energiehandvest leidt onvermijdelijk tot een nieuwe fossiele investeringsfuik. Of een biomassa lock-in.

En zo brengt het Energiehandvest, dat ooit juist was bedoeld om de leveringszekerheid van energie te borgen, de leveringszekerheid nu juist in gevaar.

In plaats van dat het de energietransitie versnelt, maakt het Energiehandvest van de wereld één grote supranationale verzorgingsstaat voor grote vervuilers.

Het is niets meer dan palliatieve zorg voor terminale vervuilers. Maar wel met een dikke middelvinger naar de toekomst.

Italië stapte er al in 2016 uit. Ook Polen gaat er waarschijnlijk uit stappen. Dan ligt er ook nog een aangenomen motie van de Partij voor de Dieren, de SP en GroenLinks met het verzoek aan het kabinet om zich aan te sluit bij de oproep van Spanje om in EU-verband uit het Energy Charter Treaty te stappen. Spanje heeft inmiddels al aangekondigd eruit te stappen, omwille van het klimaat nota bene. Wat gaat Nederland doen?

In welke Raadsformatie wordt het EU-standpunt vastgesteld? Welke minister zit er aan de onderhandelingstafel om te bepalen wat het EU-standpunt definitief wordt? Wanneer horen we wat het kabinet precies van het onderhandelingsresultaat vindt en wat de laatste inzet wordt? Wordt de Kamer nog in de gelegenheid gesteld om het kabinet nog iets mee te geven? De Partij voor de Dieren is hier in elk geval nog lang niet over uitgepraat. Ik wil graag een toezegging van de minister dat er geen onomkeerbare stappen worden genomen, totdat dit door de Kamer is behandeld.