Bijdrage Van Raan aan debat over de Europese Green Deal

Voorzitter,

Green deal of greenwash. We zien de uitwerking uiteraard met interesse tegemoet, maar het ging eigenlijk al verkeerd bij de aankondiging. Een “groeistrategie”, zo werd de deze Green Deal, nadrukkelijk gepresenteerd; waarschijnlijk om maar zo min mogelijk lobbyisten tegen de borst te stuiten. Alsof niemand iets hoeft te veranderen. Nog steeds durft men niet te erkennen dat oneindige groei, op een planeet met een eindige hoeveelheid grondstoffen, niet bestaat. De fundamenten van de Green Deal staan daarmee al haaks op wat nodig is om de klimaatcrisis en de natuurcrisis aan te pakken.

Waar is de visie op “minder” en op “nadenken over wat we écht nodig hebben”. Dat de economie op doping daadwerkelijk wordt ingeruild voor een economie binnen de draagkracht van de aarde? We zien daarvan nog geen bewijs in de Europese plannen. Integendeel. We zien wel bewijs dat de EU de uit de handen gelopen wereldhandel nog verder wil op voeren. Erkent de minister dat, zolang de EU roekeloze handelsdeals blijft najagen, de EU vooral een grote veroorzaker blijft van schade aan natuur en milieu? Het goede nieuws is dat steeds meer mensen dat zien, zo is onder aanvoering van Esther Ouwehand de Mercosur-deal, hier in de Tweede Kamer, van tafel geveegd.

Voorzitter; over bewijzen gesproken; welke mogelijkheden ziet de minister om de Green Deal jaarlijks te toetsen aan de Monitor Brede Welvaart? En hoe kijkt de minister nu naar de aangehouden motie om groene investeringen naar voren te halen als bewijs? Kan de minister daar de laatste stand van zaken van geven over de CO2 grensheffing, potentieel een positief bewijs van een rechtvaardige aanpak? De minister kan zelf ook bijdragen aan bewijzen door niet langer het duurzame sprookje van duurzame houtige biomassa te ondersteunen. We hebben daarvoor een aangehouden motie die we overwegen in stemming te brengen..

Voorzitter, de landbouw. In de Farm to Fork strategie erkent de Europese Commissie eindelijk de schadelijke gevolgen van vlees en zuivel voor klimaat, natuur en gezondheid. Maar concrete maatregelen die echt zoden aan de dijk zetten, ontbreken. Precies die subsidies die direct bijdragen aan schaalvergroting, klimaat- en milieuvervuiling worden buiten beschouwing gelaten. Erkent de minister dat de directe inkomenssteun aan boeren een prikkel geeft tot verdere intensivering en dat dit in strijd is met de duurzaamheidsdoelen van de Farm to Fork-strategie? Ik ga er van uit dat hij deze vraag kan beantwoorden en niet doorgeleid naar een collega. Als het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid niet geheel herzien wordt, dan blijft de Farm to Fork-strategie een wassen neus.

Dat geldt ook uit de biodiversiteitsstrategie, waar Afrekenbare doelen of verplichtingen in geen velden of wegen zijn te bekennen. De achteruitgang van klimaat en natuur worden op deze manier niet gestopt. Dat geldt ook voor de Europese Klimaatwet. Net als de leeggepolderde Nederlandse Klimaatwet, stelt dat inhoudelijk voorlopig weinig voor. Maar zowel Europa als Nederland houden het in hun klimaatwet bij een doel ver weg in 2050. De internationale klimaatstakers stellen het terecht gelijk aan “verraad” en “opgeven”. Timmermans kwam in zijn gesprek met deze Kamer niet verder dan het aanvallen van deze mensen die zich oprecht zorgen maken over het klimaat. Volgens hem zijn zij het probleem. Een gedurfde houding van iemand die zelf in het kabinet VVD-PvdA zat, dat na de eerste uitspraak in de Urgendazaak geen enkele actie ondernam en zelfs nog liever in beroep ging dan dat het haar zorgplicht serieus nam.

De EU doet in haar Green Deal in feite hetzelfde als het Nederlandse kabinet: veel mooie woorden, maar weinig daden. De boel mooier voorstellen dan dat het is.

Je zou het greenwashing kunnen noemen.

Dank u wel voorzitter.