Bijdrage Van Raan aan debat over de toekomst van Tata Steel

De teerling is geworpen, de kogel door de kerk. Een staalindustrie in Nederland is schoon of gesloten. Tata Steel is geen van beide.

Door een combinatie van falend overheidsbeleid en tekort schieten in verantwoord ondernemen zijn er nu twee acute problemen:

1. Het gevaar voor de volksgezondheid
2. De CO2-uitstoot

Er moeten twee oplossingen komen of een integrale oplossing, maar beide problemen moeten worden aangepakt, en besluiten daarover moeten nu genomen worden.

Eén daarvan is om Kooks 2 te sluiten.

We weten het nu zeker. Tata Steel maakt ziek. Hoofdpijn, hartklachten, diabetes, COPD, en longkanker komen vaker voor in de omgeving van Tata Steel. Als je er met een magneetje naartoe gaat blijven er metalen aan plakken. En nu bewijst het nieuwste RIVM-rapport dat het extra schadelijk is voor kinderen.

De Partij voor de Dieren heeft in april een ultimatum gesteld: over een halfjaar, nu dus ongeveer, moest Tata Steel schoon zijn of de meest vervuilende onderdelen moeten sluiten.

Aangezien kabinet en provincie nu ook zeggen dat het niet langer zo kan, neem ik aan dat de minister nu gaat zorgen dat in ieder geval kooksfabriek 2 nu sluit, klopt dat? En zo nee, wat gaat hij dan doen aan Kooks 2?

En ik vraag de minister wat hij nu gaat besluiten over hoogoven 6, krijgt die een productiestop opgelegd? De drastische maatregelen die nodig waren zijn immers niet genomen. Dus wat is zijn plan voor het sluiten van deze meest vervuilende onderdelen en wat gaat er gebeuren met de werknemers die daar nu werken?

De minister zegt dat Tata Steel zelf ook verantwoordelijk is en daar ben ik het helemaal mee eens. Een fabriek die zichzelf een dusdanig grote maatschappelijke rol toekent heeft ook een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid. Die neemt de Indiase eigenaar duidelijk niet.

Maar uiteindelijk legt Tata Steel NL verantwoording af aan Mumbai en die weer aan de aandeelhouders en legt de minister verantwoording af aan de Tweede Kamer.

Elke fabriek, dus ook de staalfabriek van Tata, moet opereren binnen de duidelijke grenzen van klimaat-leefomgeving-veiligheid. Grenzen die de overheid NU heeft nagelaten duidelijk te stellen, grenzen waarbij het belang van mens en dier gaat boven economische belangen, en grenzen die de overheid scherp handhaaft.

Deze affaire toont aan dat de bestaande milieuwetgeving, de notoir slappe ‘normen’, de volksgezondheid onvoldoende beschermt. En daar gaat toch echt de minister over. Waar staan we nu norm-technisch? Welke gezondheidsschade vindt de minister voortaan wel aanvaardbaar? Wat besluit dit kabinet vandaag te doen om haar falend beleid recht te zetten?

Er is nog een groot probleem met Tata Steel. 7% van onze CO2-uitstoot komt van Tata Steel.

De minister stuurde een brief over de afspraken die hij met Tata Steel had gemaakt over CO2-reductie. Maar hij heeft zijn handtekening gezet onder het bewijs van een schaamteloze lobby-actie.

Een “joint current understanding”. Géén bindende afspraken. Géén afrekenbare doelstellingen. Géén CO2-reductie maar afvang en opslag, CCS dus in plaats van een duurzame lange termijnoplossing, en vooral heel veel subsidies.

Daarbovenop heeft Tata Steel ook nog maximaal gelobbyd tegen de nationale CO2-heffing.

Voorzitter, Tata Steel is een bedrijf geworden dat zijn eigen toekomst en dat van 8.000 werknemers continu saboteert. En de overheid staat dat oogluikend toe met veel belastinggeld.

Tata Steel én de overheid hebben alles gedaan wat de toekomst van dit bedrijf ondermijnt.

En nu wordt ons een pseudo-dilemma gepresenteerd voor de toekomst van Tata Steel: CCS of groene waterstof.

Ten eerste wil ik benadrukken dat met het nemen van CO2-maatregelen de gezondheidssituatie niet verbetert, zeker niet omdat dit nog jaren gaat duren.

Ten tweede zou de keuze moeten vallen voor dat wat Tata Steel binnen de duidelijke grenzen van de driehoek leefomgeving, klimaat en veiligheid gaat brengen. Een MKBA zou dat moeten uitwijzen. Maar in dit verband vraag ik ook nog staatssecretaris Van Weyenberg wat hij bedoelde met zijn opmerking dat de ILT scherper aan de wind mag varen van hem en liever een keer nat voor de rechter te gaan dan dat we het laten lopen?

De Partij voor de Dieren is er op dit moment niet van overtuigd dat de toekomstscenario’s waar nu aan gedacht wordt Tata Steel binnen die maatschappelijk aanvaardbare grenzen gaat brengen.

Ten derde moet de minister wat meer een hand-op-de-knip-principe gaan hanteren. Er wordt behendig door subsidieroutes genavigeerd, alsof belastinggeld niks is, en dan te bedenken dat Tata Steel een fabriek is die vooral importeert en exporteert en precies heel weinig voorziet in onze eigen Nederlandse staalbehoefte.

Voorzitter, ik wil mijn bijdrage besluiten met de oproep dat de minister onmiddellijk zijn verantwoordelijkheid moet nemen en het acute gezondheidsgevaar moet beteugelen. Daarnaast ligt de enige toekomst voor Tata Steel binnen de maatschappelijke grenzen van klimaat, leefomgeving en veiligheid. Daarbinnen moeten het altijd de belangen van mens en dier zijn die prevaleren en geen economische belangen.

Dank u wel.