Bijdrage Van Raan aan debat over de Urgend­azaak

Voorzitter,

We moesten er lang op wachten, maar het kabinet kwam dan eindelijk met een pakket extra maatregelen voor het Urgendadoel. En na al dat lange wachten, zou je verwachten dat we inmiddels wel zouden kunnen concluderen dat we eind december met zekerheid het doel gaan halen. Helaas is dat nog steeds niet het geval.

In het debat van gister vroeg ik de minister of hij het ‘sneller sluiten van kolencentrales’ wil inzetten om het doel met zekerheid te halen. De uitspraak die Wiebes toen deed is ronduit problematisch: “We weten dat we inmiddels noodgedwongen wel inzetten op 2021, omdat de maatregelen niet allemaal voor die tijd effectief zijn.” En: “Voor 2020 komen we een end, maar voor de periode 2021, 2022 en wellicht 2023 waarop het nog steeds betrekking heeft, moeten wij ervoor zorgen dat wij het vonnis halen.” Aldus de minister. Dat is: twee keer de fout in…

Met andere woorden: de regering is te laat begonnen en daarom missen we mogelijk het doel dat we eind december dit jaar met zekerheid moeten halen van de Hoge Raad. Daar komt bij dat de regering weigert een uiterste inspanning te leveren, waar de Kamer wel om vroeg. Dat is de derde keer de fout in gaan..

Ik wijs nogmaals op de aangenomen moties Thieme en Van Raan, waarin de Kamer de regering verzoekt “een uiterste inspanning te leveren én om het risico te minimaliseren dat het doel gemist wordt. Dat heeft de regering dus niet gedaan en daarmee schendt de Staat haar zorgplicht. Als het doel daadwerkelijk gemist dreigt te worden, komt het kabinet dan met aanvullende maatregelen die effect hebben vóór december 2020? Zo ja, welke maatregelen? En waarom doet het kabinet niet een keertje méér doen dan het minimale?

Urgenda won de Klimaatzaak al in 2015. De klimaatcrisis begon al veel eerder. Het kabinet VVD-PvdA nam geen maatregelen, maar ging in beroep. Daar won Urgenda ook, maar dit kabinet ging liever in cassatie dan dat het tot serieuze actie over ging. Inmiddels presenteerde Urgenda, met ruim 700 partners, al 54 maatregelen die het kabinet zo kan nemen. Het is toch wel treurig om te concluderen dat dit kabinet daar kennelijk zelf niet toe in staat was.

Er valt nog zoveel winst te behalen, op korte en lange termijn. Denk aan het inkrimpen van de luchtvaart, de sector die zich werkelijk onder elke maatschappelijke verantwoordelijkheid wist uit te lobbyen. Denk aan het inkrimpen van de veehouderij, waarmee ook een groot deel van het stikstofprobleem kan worden aangepakt. En waarom wordt de vleesconsumptie niet veel steviger ontmoedigd en teruggedrongen? Dit kabinet durft het niet, of wil het niet aanpakken.

Dan de maatregelen die wel genomen werden. Wanneer gaan we die terugzien in de praktijk? Kan de minister ons per maatregel een tijdpad geven? Welke kolencentrales gaan er wanneer en in welke mate dicht? Hoe gaat het kabinet de uitstoot en het effect van de genomen maatregelen in de gaten houden?

Vanaf 2020 heeft Nederland voorlopig geen afrekenbare doelen meer, aanvullend op het Urgendadoel dat uiteraard niet alsnog overschreden mag worden. Ervaringen uit het verleden leren ons dat het ontbreken van een stok achter de deur tot zeer problematisch uitstelgedrag kan leiden. 25% reductie in 2020 is bovendien de ondergrens van de ondergrens. We moeten natuurlijk zo snel mogelijk naar 100%: noem het de “anderhalve graden samenleving”. En daar is een maximale inspanning voor nodig. De Partij voor de Dieren vindt het daarom belangrijk om snel te kunnen bijsturen. 1x per jaar, eind oktober, rapporteren is wat ons betreft te mager. Dan kan je voor het lopende jaar nauwelijks meer bijsturen.

Is de minister bereid om nog voor het zomerreces een update te sturen van de reeds bereikte uitstootreductie?

Is de minister bereid om ook structureel vaker te monitoren, bijvoorbeeld met behulp van de maandelijkse emissiemonitor van Kalavasta?

Voorzitter, we zijn pas net begonnen.

Dank u wel.