Bijdrage Van Raan aan debat over mogelijke staats­steun voor KLM

Het geld is al beloofd, over de voorwaarden wordt nog onderhandeld. De omgekeerde wereld, ook in de ogen van onze eigen minister van Financiën. De Partij voor de Dieren kan deze blanco cheque uiteraard niet steunen. Erkent het kabinet dat luchtvaart zich af moet spelen binnen grenzen van klimaat, leefomgeving en veiligheid voor mens en dier? En dat een krimp van de luchtvaart onvermijdelijk is? En dat daar internationaal en nationaal een aanpak voor moet komen?

Dat is nationaal met een scherp CO2-budget in lijn met 1,5 graad van minder dan 5 megaton in 2030, waar de uitstoot van de luchtvaart op dit moment al 12 megaton bedraagt. Zijn de ministers dus bereid als voorwaarden een afnemend aantal vliegbewegingen te stellen ook voor KLM?

De reeks aan belastingvoordelen heeft niet geholpen om de sector gezond te maken, hooguit de race naar de bodem te versnellen. En onze regering wil daar nog eens 2 tot 4 miljard bovenop doen. Ten gunste van aandeelhouders, kerosinehandelaren en Ierse leasemaatschappijen. Lusten voor de aandeelhouders, lasten voor de samenleving.

Personeel met een flexcontract werd - in strijd met de gedachte achter het noodpakket ‘banen en economie’ - direct op straat gezet. De raden van bestuur vonden vervolgens dat de ceo’s wel een bonus verdiend hadden. Die ook nog een keer werd gekoppeld aan de hoogte van de binnen te halen staatssteun. Geen moreel kompas. Dat erkent het kabinet kennelijk ook in de brief waarin ze de eisen stelt aan bonus- en dividend-gedrag.

Het kabinet beloofde alvast het geld, maar moet nog onderhandelen over de voorwaarden. Erkent het kabinet dat zij zichzelf een zeer zwakke onderhandelingspositie heeft verschaft? Met teksten als: “alles op alles voor KLM” en “de blauwe trots” blijft de regering naar de pijpen dansen van een ontwrichtende sector. Resultaten uit het verleden beloven weinig goeds. Denk aan het droevige duurzaamheidsplan van o.a KLM genaamd ‘Slim en Duurzaam’, dat slim noch duurzaam is, want die komt uit op ongeveer 11 megaton in 2030 waar het minder dan 5 megaton moet zijn.

Welke harde garanties kunnen de ministers hier nu eigenlijk geven? Is er een plek voor milieuorganisaties aan de onderhandeltafel? Voor toekomstige generaties? Graag een toezegging.
Erkennen de ministers dat nieuwe investeringen in fossiele bedrijven, zonder die bedrijven radicaal te transformeren, zullen eindigen in ‘gestrande bezittingen’? Wat ons betreft: geen poen zonder plan.

Het argument van het kabinet – dat onze hele economie afhankelijk zou zijn van de luchtvaart – is inmiddels diverse keren onderuitgehaald. Ik stelde er recent nog Kamervragen over, maar kan de minister nu alvast ons garanderen dat er geen banen dubbel worden geteld in de veelgenoemde 370.000 banenberekening die de luchtvaarsector waaronder Schiphol, maar ook KLM en VNO-NCW hanteert?
Dit betekent overigens niet dat we niets zouden moeten doen voor de werknemers. Integendeel: De luchtvaart zal krimpen, dus we zullen een groot deel van het luchtvaartpersoneel actief begeleiden naar meer toekomstbestendige sectoren .

Voorzitter, afsluitend. Om de onvermijdelijke krimp van de luchtvaart te bewerkstelligen, stelt de Partij voor de Dieren voor:
• Een scherp CO2-budget, naar rato in lijn met het 1,5⁰C-doel, met een krimpend plafond op het aantal vliegbewegingen.
• Overnemen WHO-normen op het gebied van geluid en vastleggen (ultrafijn-)stofnormen op grond van voorzorgsbeginsel.
• Sociaal plan om werknemers naar toekomstbestendige sectoren begeleiden.
• Eerlijk belasting betalen: o.a. op kerosine, tickets en een aangescherpte vliegtaks om de vervuiler ook de betaler te laten zijn.
• Einde van de bonus-cultuur of dividenduitkeringen in steunsituatie
• Geen steun aan sectoren die zoönotische risico’s verhogen, door de handel in levende dieren of vee-industrie te faciliteren.

Alle seinen staan op groen voor een krimp van de luchtvaart. Wie wil vergroenen en verduurzamen – en dat zegt het kabinet te willen – steekt geen belastinggeld in fossiele, vervuilende sectoren.

Dank u wel.