Bijdrage Van Raan aan debat Verduur­zaming Industrie

Onmiddellijke en diepe, verregaande uitstoot reducties. Systeemverandering, gedragsverandering. Dat zijn de voornaamste aanbevelingen van het laatste ipcc rapport Klimaatrapport op klimaatrapport wordt de boodschap urgenter.

CEO’s van grote vervuilers weten al decennia dat ze hun verdienmodel moeten veranderen. En, voorzitter, dat hebben ze niet of nauwelijks gedaan. In hoorzittingen hier in de Tweede Kamer hebben we aan directeuren van bedrijven als KLM, Shell en Tata Steel gevraagd hoe zij zich voorbereiden op een krimpscenario dat past binnen de grenzen van de planeet. Hun schokkende antwoord was in het meest ernstige geval: “daar zijn wij niet mee bezig”. Ik zou ze struisvogel-CEO’s willen noemen.

De bedrijfsleiding die wegkijkt van deze onvermijdelijke transitie kiest er dus bewust voor om hun bedrijf niet toekomstbestendig te maken. Hoe past dat in het te maken van maatwerkafspraken en de wederkerigheid? Hoe past dat in het op kosten van het klimaat, natuur, milieu en toekomstige generaties. Vaak ook met steun van de overheid. Hoe lang is dat nog acceptabel voor deze ministers?

Als een bedrijf de brede welvaart maar blijft schaden, wanneer ze mooie praatjes, maar smerige daden hebben, wanneer stopt dan hun “license to operate”?

Erkennen deze ministers dat bedrijven als Shell, Tata Steel, Yara Sluiskil en KLM hun licvence to operate aan het verliezen zijn, hard op weg zijn naar een ‘Nokia-scenario’ en passant in sommige gevallen voorsorterend op ecocide?

De grote industrie horen we vooral klagen over de door henzelf veroorzaakte rechtszaken en we horen ze lobbyen om de Groningers nog langer te teisteren met extra gaswinning, gesteund door partijen in deze kamer.

Voorzitter, dat wordt normaal gevonden, maar het is de omgekeerde wereld.

Wanneer de industrie zich op tijd had aangepast, waren die rechtszaken niet nodig geweest en hadden de IPCC-rapporten er een stuk rooskleuriger uitgezien.

Is het kabinet bereid om de werknemers van deze struisvogel-CEO’s actief te benaderen en hen uit te nodigen in een omscholingstraject te stappen richting een baan die wél toekomstbestendig is?

Het brengt me op de verantwoordelijkheid van de overheid om grenzen te stellen en te toetsen aan de hand van het brede welvaartsbegrip. Is de minister het daarmee eens?

Het is de verantwoordelijkheid van de overheid om aan te sturen op de gewenste gedragsverandering.

Het voorgenomen industriebeleid zit propvol fossiele waterstof, biomassa en CCS dat nooit door die aangekondigde generatietoets zou mogen komen.

Om onder de 1,5 graad te blijven dient er een systeemtransitie plaatsvinden, volgens IPCC.

Het industriebeleid van deze regering geeft nog steeds geen blijk van een onderliggende visie op het in samenhang oplossen van de klimaat- en biodiversiteitscrisis. Daarop wachten we nog steeds op.

Het uitblijven van integraal beleid is ondertussen niet zonder gevolgen. “Verduurzaming” gaat nu vaak gepaard met het uitbesteden van natuurvernietiging.

Ik krijg zorgwekkende signalen over een exportkredietverzekering die Atradius DSB op het punt staat te verstrekken aan Boskalis, voor de aanleg van een nieuw vliegveld middenin de Filipijnse Mangrovebossen. Dit is een voorbeeld van onduurzame (industrie-)politiek, gezien de schade aan milieu en natuur die het project zou kunnen hebben.

Onze schriftelijke vragen bleven vooralsnog onbeantwoord. Kan de minister, gezien de urgentie en zijn regierol in het klimaatbeleid, contact opnemen met de staatssecretaris van Financiën?

Tot slot voorzitter, over het bewuste schenden van het Urgenda-vonnis blijft het kabinet liefst zo stil mogelijk. De rechtstaat geschonden, de toekomst onzeker.

Het is een blamage dat we het hier nog steeds over moeten hebben.

En ik vraag deze ministers daarom per direct de maatregelen te nemen die voor eens en voor altijd een einde maken aan de vraag of we het vonnis dit jaar wel of niet zullen halen.

Juist in de industrie liggen grote kansen.

Verduurzaming industrie… Al een halve eeuw falen.

Nederland verdient beter, de toekomst verdient beter.

Dank u wel.