Bijdrage Van Raan aan het commis­sie­debat Maritiem

Voorzitter,

Over de luchtvaart heeft u mij regelmatig gehoord.
Maar de vuile en destructieve kant van de scheepvaart kunnen we niet langer negeren.
Ze zijn succesvol buiten het Parijsakkoord gebleven maar de scheepvaart stoot wereldwijd meer dan 1000 megaton CO₂ uit en loost ook op allerlei andere manieren giftige stoffen.

Allereerst de klimaatimpact.
Weet de minister wat het resterende 1,5 graden - CO₂-budget voor de scheepvaartsector is? En hoe gaan we zorgen dat het niet privéjachten of cruiseschepen zijn die dat opsouperen? Is het nog verstandig er op in te zetten dat we steeds meer goederen over de wereld slepen? Is het verstandig om zoveel luxe privéjachten te bouwen? Sommige zo groot dat er één miljoen liter brandstof in kan.
Kortom; op welke manier gaat de minister sturen op het type scheepvaart? Deelt hij de mening dat bijvoorbeeld privéjachten, tankers, cruise- en containerschepen veel meer beprijsd moeten worden dan bijvoorbeeld onderzoeks- of reddingsschepen? Kan dat via de ETS? En is hij bereid, zoals de Vereniging van Reders ook vraagt de ETS grens van 5000 ton te verlagen naar 400?

Dan diertransporten over zee. Telkens weer zien we het misgaan. Het zinken van de Queen Hind in Roemenië met 15.000 schapen aan boord. Het zinken van de Badr 1 met 15.000 schapen in de Rode Zee. En ,voor wie denkt dat het maar dieren zijn, de Gulf Livestock I zonk met 6000 dieren en 43 mensen aan boord waarvan slechts 2 het overleefde.
Dit alles voorzitter, in de laatste 3 jaar!
Mijn vraag is; gaat de minister, in navolging van Nieuw-Zeeland, voor een totaalverbod op het transport van levende dieren? In ieder geval naar buiten de EU.
En zolang dat niet geregeld is, wat zijn de reddingsplannen om – in geval van nood – ook de levende dieren aan boord te redden? Aangezien we weten dat de gemiddelde leeftijd van de vrachtschepen 41 jaar is, is de kans reëel dat het misgaat.

Dan over naar de scrubbers. Installaties om de zwavel en zware metalen uit de uitlaatsgassen niet meer de lucht in te pompen maar in het zeewater te lozen. In antwoord op onze vragen erkent de minister dat toen dit werd toegestaan in 2009 de schadelijke effecten onvoldoende duidelijk waren en dat er nu internationaal grote zorgen over zijn.
Als we weten dat we iets onterecht hebben toegelaten, weten dat het schadelijk is en weten dat er nu in hoog tempo miljarden geïnvesteerd worden om alle schepen hiervan te voorzien… Dan moeten we snel handelen en in ieder geval twee dingen doen; Een verbod op nieuwe scrubbers en een verbod op het gebruik van scrubbers in Nederlanse wateren. Waarom laat de minister, terwijl het voor onze ogen misgaat, alleen maar nieuw onderzoek doen?

Dan nog 3 andere vormen van vervuiling.

Zijn er ontwikkelingen binnen het IMO over zeezwaaien? Het blijft absurd dat het is toegestaan om stoffen te lozen waarvan bekend is dat ze een gevaar vormen voor het milieu.
Pleit de minister voor aanscherping van de MARPOL Annex II? En in 2019 gaf de minister in antwoord op onze vragen niet duidelijk aan waarom we niet de Duitse aanpak overnemen.Graag nu alsnog uitleg.

Varend ontgassen.
Alle betrokken willen er vanaf en we wachten op ratificatie door Zwitserland.
Wat gaf de Zwitserse Bondspresident als reden dat er niet sneller geratificeerd kan worden? En wanneer grijpt de minister in? Wat doet hij als we medio ‘24 nog steeds wachten?

Dan afval in scheepsbrandstof. Kan de minister toezeggen dat er vanuit de ILT meer toezicht komt om te voorkomen dat afval steeds weer wordt weggemengd in scheepsbrandstof? In een kwart van de gevallen was er aanleiding voor onderzoek. En desondanks was de ILT inzet sinds 2018 ‘beperkt’. Het maatschappelijk effect van toezicht houden zou laag zijn.

Voorzitter, dat is het probleem in een notendop.
De scheepvaart vervuilt buiten ons zicht ongestraft en grotendeels ongehinderd onze kostbare ecosystemen.
Ze wanen zich onaantastbaar en zitten vast in de groef van het groei denken.
Die tijden hadden allang voorbij moeten zijn.

Tot slot, kan de minister reageren op de berichtgeving dat tankers hun A-I-S uitzetten en midden op zee Russische olie overtanken om de boycot te omzeilen? Ik neem aan dat de minister hier streng op toeziet en bij elk schip dat een Nederlandse haven binnenkomt en enigszins verdacht is de samenstelling van de olie controleert en de GPS gegevens van de reis opvraagt.