Bijdrage Van Raan aan Hoofd­lij­nen­debat Infra­structuur en Water­staat

Voorzitter,

Vandaag is een bijzonder debat. Met weinig op de agenda kunnen we open debatteren. Wat de Partij voor de Dieren betreft gaat het ook in deze commissie om het realiseren en behouden van de schone en groene leefomgeving met eindige grondstoffen. Dat besef dwingt tot keuzes.

In de eerste brief van deze bewindspersonen vinden we sporen terug van dit besef.

We lezen in mooie woorden wat het streven is EN er wordt ook erkend dat ‘het verantwoord gebruiken van het fysieke milieu grenzen stelt in ons doen en laten.’

Complimenten voor deze erkenning door het Kabinet, maar in de praktijk handelde het er nauwelijks naar.

Kortweg: Gaat Rutte IV de fouten herstellen die Rutte I, II en III hebben gemaakt?

Economische korte termijn belangen blijken in verschillende dossiers tot nu toe altijd boven een structureel gezonde leefomgeving te staan. Denk aan Tata Steel, denk aan Schiphol, denk aan de mestfraude, denk aan Amelisweerd.

Mijn eerste vragen zijn: realiseren deze bewindspersonen zich met welke achterstand zij beginnen aan hun missie. Zij zijn nieuw en verdienen een frisse start, maar da’s niet een start in een frisse leefomgeving…

Kunnen zij keuzes maken over welke activiteiten we ons nog kunnen veroorloven in Nederland en in het besef dat niet alles kan?

Een voorbeeld: We hebben te kampen met grootschalige vervuiling door plastics en chemicaliën. Uit recente onderzoeken blijkt de planetaire grens op dat vlak overschreden te zijn en blijkt dat de productie van plastic rond 2040 waarschijnlijk meer dan zal verdubbelen, waardoor het plastic afval in de oceaan tegen 2050 verviervoudigt.
Daar ga je met je mooie woorden over schoon water.

De productie van plastics moet dus wat ons betreft zo spoedig mogelijk worden gereduceerd. Met het huidige beleid gaan we dit niet redden, want het PBL geeft aan dat intensivering nodig is.
Met welke voorstellen gaat de staatssecretaris komen? Nog meer convenanten?

Rutte I, II en III hebben steeds belasting op virgin plastic tegengehouden, gaat Rutte IV dat ook doen? Of is ze bereid tot een belasting op polymeren?

Voorzitter, Vervuilende en onwillige bedrijven verliezen hun bestaansrecht, hun licence to operate, hoorden we gisteren in de plenaire zaal.

Meest in oog springende voorbeeld van <mooie woorden, weinig daden> zijn Tata Steel en Schiphol, de luchtvaartsector.

Tata Steel vervuilt al decennia de leefomgeving structureel. Letterlijk ziekmakend. Maar tegelijkertijd claimen bestuurders dat de gezondheid van omwonenden op nummer één staat. En Rutte I, II en III stonden erbij en keken er naar.

Dit is nou zo’n voorbeeld waarvan je zegt ‘niet alles kan binnen de grenzen van ons leefmilieu, dus voor een bedrijf dat structureel het milieu en de gezondheid van omwonenden aan de laars blijft lappen, is hier geen plek meer.’ Als de gezondheid van omwonenden echt op één staat dan horen daar ook acties bij.

Dan die tweede: Schiphol. Een quizvraag. Uit welk regeerakkoord komt de tekst: “Aan de voorziene uitbreiding van Schiphol zal vorm worden gegeven binnen de verantwoorde grenzen ten aanzien van onder meer geluidshinder, veiligheidseisen en milieu-overlast”

Ik zal het verklappen. Het was het kabinet Kok I in 1994.

Waar toen de luchtvaart nog binnen de grenzen moest blijven lezen we nu dat we ‘aandacht moeten hebben’ voor het verminderen van de negatieve effecten van de luchtvaart.

We boeren dus achteruit, de roltrap gaat naar beneden…

Nog een voorbeeld: waarom houdt deze minister, dit Kabinet, vast aan de afkapgrens voor stikstof van 25km terwijl iedereen weet dat die bij de rechter gaat sneuvelen? Ik lees nu dat snelwegverbredingen gewoon doorgeduwd worden in de hoop dat niemand bezwaar maakt en de vergunning snel onherroepelijk kan worden. En daar gaan we weer met de mooie woorden over een duurzaam vervoerssysteem.

Maar ondertussen Amelisweerd: ik lees eigenlijk weer mooie woorden die vervolgens weer helemaal verkeerd uit kunnen pakken. Er komt een onderzoek en dan zal je zien dat vervolgens de verbreding alsnog door gaat.
Want we zien het gebeuren bij de onderzoeken naar de Maatschappelijke Kosten en Baten van de luchtvaart. Wat de situatie ook is, het antwoord is altijd dat meer luchtvaart beter is. Terwijl iedereen weet dat het niet klopt.

Dus wellicht laten de vragen van mijn fractie zich het best samenvatten als:

hoe stopt Rutte IV met de mooie woorden terwijl de fouten van Rutte I, II en III zo pijnlijk duidelijk zijn? Hoe komt t Kabinet tot de echte daden?

Kortom: wanneer stopt zij met een treetje omhoog te gaan op een roltrap die zo overduidelijk naar beneden gaat?

Dank u wel.