Bijdrage Van Raan aan SO over de Wet vlieg­be­lasting

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie hebben kennis genomen van de stukken en hebben daarover enkele kritische vragen en opmerkingen.

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie pleiten voor een stevige krimp van de luchtvaartsector. Dat is nodig om de negatieve impact van de luchtvaart binnen de grenzen van het klimaat, leefomgeving (van mens en dier) en veiligheid te brengen. Ons doel om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 1,5°C vraagt ons om in te grijpen in de luchtvaartsector. Erkent de regering dat de internationale luchtvaartsector in haar huidige koers rechtstreeks afstevent op het niet halen van het doel om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 1,5°C? Zo nee, waarom niet?

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie zijn van mening dat een adequate belasting op diverse onderdelen van de luchtvaart zeker onderdeel moet zijn van de onvermijdelijke krimp van de luchtvaartsector en de transitie naar een daadwerkelijk duurzaam mobiliteitssysteem. Deze leden hebben daar ook regelmatig concrete voorstellen voor gedaan, bijvoorbeeld via de motie Van Raan/Arissen (oktober 2017, kamerstuk 31936-404) die de regering verzocht om met een plan van aanpak te komen voor de invoering van een vliegtaks en de heffing van accijns op kerosine. Deze motie werd verworpen door VVD, CDA, D66, CU, PVV, SGP, FVD en SP. De leden van de Partij voor de Dieren-fractie zien dit politieke speelveld gelukkig veranderen, maar wijzen eveneens op de noodzaak om tempo te maken met dergelijke belastingvoorstellen.

Naast een belasting op vliegtickets, moet er ook zo snel mogelijk werk gemaakt worden van een stevige heffing op kerosine. Het is veelzeggend dat er internationaal diverse blokkades zijn opgeheven om hier snel werk van te maken. Het sluiten van bilaterale overeenkomsten op het heffen van belasting op kerosine behoort wel tot de mogelijkheden. De leden van de Partij voor de Dieren-fractie verzoeken de regering daarom om, parallel aan het invoeren van de voorgestelde vliegbelasting, ook zo snel mogelijk werk te maken van het sluiten van dergelijke bilaterale overeenkomsten om belasting te heffen op kerosine.

Momenteel wordt de luchtvaartsector echter nog op buitensporige wijze gesubsidieerd, zoals onder andere werd aangetoond door de onderzoeksjournalistiek van Ties Joosten in het artikel ‘Een goedkoop vliegticket komt niet uit de lucht vallen’ (Follow The Money, 22 juni 2019). De Partij voor de Dieren stelde hier recent een reeks Kamervragen over.

Bestaande internationale instrumenten zoals CORSIA en EU-ETS kennen beiden zodanig veel gebreken dat ze niet doen wat nodig is om de uitstoot van de luchtvaartsector daadwerkelijk naar beneden te brengen. Erkent de minister de gebreken van deze instrumenten? Zo nee, waarom niet?

Op de conferentie “Aviatax 2019; Conference on carbon pricing and aviation taxes” in Den Haag (20 en 21 juni 2019) presenteerde Nederland zich als internationale voorvechter voor het heffen van belastingen op diverse onderdelen van de luchtvaartsector.

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie wijzen er echter op dat Nederland zeker nog geen koploper is in het internationale speelveld van belastingen op verschillende onderdelen van de luchtvaartsector. Diverse landen om ons heen hebben bijvoorbeeld reeds een belasting op vliegtickets: Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Italië, Oostenrijk, Zweden en Noorwegen. In tegenstelling tot deze Europese koplopers, staat Nederland in het betreurenswaardige lijstje van landen dat juist haar voormalige tickettaks heeft ingetrokken.

Er is in de ogen van deze leden daarom geen enkele reden om ons op de borst te kloppen, laat staan om nog langer te wachten met het instellen van een vliegtaks.

Rond de conferentie “Aviatax 2019” viel het de leden van de Partij voor de Dieren-fractie op dat er vanuit het kabinet verschillende geluiden te horen waren over het heffen van belastingen op verschillende onderdelen van de luchtvaartsector. Welke lessen heeft de regering geleerd tijdens de conferentie Aviatax 2019? Heeft de regering advies gekregen van andere landen? Zo ja, welke adviezen? Erkent de regering dat het heffen van belasting op kerosine, naast de invoering van een tickettaks, een volstrekt logische stap is die zo snel mogelijk gezet moet worden? Zo nee, waarom niet? Welke contacten heeft de regering gelegd voor het opstellen van bilaterale overeenkomsten over de invoering van een heffing op kerosine? Op welke termijn kunnen we daar de eerste resultaten van verwachten?

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie vinden het een gemiste kans dat transferpassagiers zijn uitgezonderd van deze heffing. Is de regering van mening dat de door transferpassagiers veroorzaakte uitstoot niet bestaat? Hoe beschouwt de regering dit in het kader van mogelijk nog verder toenemende aantallen transferpassagiers in de toekomst?

Welke mogelijkheden ziet de regering om transferpassagiers alsnog te belasten?

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie zijn van mening dat de tarieven van een vliegbelasting daadwerkelijk effect zouden moeten hebben. Deze leden vinden het daarom teleurstellend om te constateren dat de voorgestelde tarieven erg laag zijn. Klaarblijkelijk wil deze regering vooral goede sier maken en wordt de luchtvaartsector nog steeds niet behandeld als andere sectoren. Hoe past dit lage tarief volgens de regering binnen het advies van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) dat de luchtvaartsector als een “gewone bedrijfstak” moet worden behandeld? Hoe beschouwt de regering de voorgestelde tarieven van de vliegbelasting in verhouding tot de buitensporige subsidie van de luchtvaartsector, zoals onder andere werd aangetoond door Follow The Money? Erkent de regering dat er met het invoeren van de vliegbelasting nog veel werk te doen is om de buitenproportionele bevoordeling van de vervuilende luchtvaartsector aan banden te leggen? Zo nee, waarom niet?

Naast de Europese landen die reeds een vliegtaks hebben ingevoerd, wordt de luchtvaart ook buiten Europa in verschillende mate wel degelijk belast. Zo wordt er in verschillende landen een ticketbelasting geheven. In Australië bedraagt deze €40, in de Verenigde Staten €13, in Zuid Afrika €9 en op de Filipijnen €30. Telkens gaat dit om hogere bedragen dan in het Nederlandse voorstel. We bevinden ons midden in een klimaatcrisis en Nederland handelt daar helaas nog steeds niet naar. Erkent de regering dat Nederland met het voorliggende voorstel nog steeds geen internationale koploper genoemd kan worden? Zo nee, waarom niet?