Bijdrage Van Raan AO Mili­euraad

Voorzitter,

Na de Urgenda klimaatzaak in ons eigen land, is het nu een groep Portugese kinderen die 47 Europese landen aanklagen omdat er niet genoeg gebeurt om klimaatverandering te beperken. De kinderen maken zich grote zorgen over de bosbranden in hun land. En de stijging van de zeespiegel.

Ik hoop van harte dat zij er in slagen om de zaak voor het Europees hof voor de rechten van de mens te brengen.

Een belangrijk onderwerp op de agenda vandaag is de COP 23.

We hebben allemaal de rapporten langs zien komen waarin wordt gesteld dat het halen van de klimaatdoelen bepaald geen gelopen race is. Ik noem het rapport van de Europese Rekenkamer waarin wordt gesteld dat additionele acties nodig zijn om de doelen te behalen, het rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving waarin wordt geconstateerd dat de mondiale uitstoot van broeikasgassen is gestegen en de cijfers van het CBS waaruit blijkt dat ditzelfde geldt voor Nederland.

Mijn vraag aan de staatssecretaris is dan ook wat haar visie is op de raadsconclusies die stellen dat de EU op schema ligt met het halen van de klimaatdoelen voor 2020 en deze zelfs zal overtreffen. Onderschrijft zij deze?

Waar blijft het Nederlandse plan voor energie en klimaat dat begin 2018 bij de EC moet worden ingediend? (INEK)

Zal in dit plan het 1,5 graad scenario concreet worden meegenomen? En op welke wijze?

In eerdere debatten zei de staatssecretaris dat het volgens haar een "hell of a job" zal zijn om de doelstellingen te behalen die zijn gekoppeld aan het 2 graden doel. Reden te meer om snel duidelijkheid te bieden.

Ons koolstofbudget raakt snel op. Nog minder dan 20 jaar te gaan. Snelle actie is dus nodig. We richten ons hierbij telkens op reductie binnen onze landsgrenzen. Dan kijken we nog niet eens naar de uitstoot die we elders veroorzaken door onze consumptie. Over dit onderwerp praten we graag op een later tijdstip verder.

Ook de plannen voor maatregelen voor de niet-ets sectoren[ix] laten op zich wachten tot na de beslissing over de verdeling van de reductiedoelen. Mijn vraag aan de staatssecretaris is hoe de reductie zal worden verdeeld over de verschillende sectoren?

En hoe zal het tijdspad hierbij eruit zien?

Een belangrijke vervuilende sector die buiten de ets valt, is natuurlijk de veehouderij.

Gisteren ontvingen we een overzicht waaruit blijkt dat de totale methaanuitstoot is gedaald, maar voor de landbouw geldt dit nauwelijks: de landbouw is nu verantwoordelijk voor ruim 68% van de methaan uitstoot. Mijn collega Esther Ouwehand heeft hierover al de nodige debatten gevoerd.

De boodschap is duidelijk. Ook op het gebied van de veehouderij zullen stevige stappen moeten worden gezet. Om niet alleen de 2020, maar ook de 2030 en 2050 doelen te halen.

Hoe groot acht de staatssecretaris de kans dat de landbouw de doelen kan behalen met de huidige omvang van de veestapel?

Met zo'n omvangrijke en ingrijpende transitie is het belangrijk dat de overheid tijdig de lijnen uitzet. Duidelijkheid biedt. Boeren en andere ondernemers kunnen niet in een jaar tijd hun bedrijfsvoering omgooien.

Wij vragen de staatssecretaris hoe zij hier voor gaat zorgdragen.

Dank u wel