Bijdrage Van Raan debat MH17

Voorzitter,

Allereerst een woord van steun en bemoediging voor de nabestaanden van vlucht MH17. Wel het onderwerp zijn, maar niet de regie kunnen hebben vergt ontzettend veel vertrouwen, geduld en kracht. En dan is het goed te vernemen dat de voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17 uitspreekt dat hij het volste vertrouwen heeft in de inspanningen die Nederland en het onderzoeksteam JIT leveren om de zaak op te lossen.

Net als eerder spreekt de Partij voor de Dieren haar steun uit voor de manier waarop de regering haar drie prioriteiten centraal blijft stellen. We kunnen ons voorstellen dat er soms twijfel is of de onderste steen boven gaat komen, maar door de resultaten van het JIT lijkt dat dichterbij gekomen. Met name de keten van bewijs die de stelling onderbouwt dat de Buk-installatie afkomstig was van de 53ste luchtafweerbrigade.

Voorzitter, dan een paar vragen waarmee we het doel hebben de eenheid van aanpak te verstevigen.
Nederland en Australië stellen Rusland aansprakelijk voor het neerhalen van vlucht MH17. Minister Blok zegt in de toelichting dat “het besluit losstaat van het strafrechtelijk onderzoek en de mogelijke vervolging en berechting van de daders, maar dat deze trajecten elkaar wel wederzijds kunnen versterken”. We zijn dat met de minister eens. En we hebben vertrouwen in die wederzijdse versterking.
Tegelijkertijd is er dus kennelijk ook een afweging geweest. Kan de minister die afweging toelichten? Immers, waar versterking mogelijk is, kan verzwakking niet worden uitgesloten, en dat willen we allemaal niet.

Ons lijkt dat de keten van bewijs, die de stelling onderbouwt dat de Buk-installatie afkomstig was van de 53ste luchtafweerbrigade, een belangrijke aanwijzing is, dat er een relatie met Rusland is. In die zin begrijpen we de aansprakelijkheidsstelling, omdat het een instrument is dat Rusland kan aanzetten tot medewerking, maar strafrechtelijk lijkt het wettig en overtuigend bewijs nog niet geleverd en dat zou wel nodig zijn om expliciete uitspraken te doen over de schuldvraag.
Immers het JIT stelt dat er nog vragen zijn. Ik citeer: “zoals de vraag in hoeverre de betreffende Brigade zelf actief betrokken is bij het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014. Een belangrijke vraag, waarnaar het JIT nog onderzoek doet.” De minister spreekt daar zelf ook over in zijn brief van 9 maart 2018. Kan de minister daar een nadere toelichting op geven?

Het viel ons op dat Maleisië en België niet mee hebben gedaan in de aansprakelijkheidsstelling. Kan de minister ons helderheid verstrekken over de motieven van België en Maleisië? Wordt nog verwacht dat deze landen zich zullen voegen in de aansprakelijkheidsstelling en hoe loopt dan dat proces? Of is er mogelijk een afzonderlijke aansprakelijkheidsstelling door België en Maleisië? Kan de minister dit nader toelichten?
Zijn de regeringen van België en Maleisië dezelfde overtuiging toegedaan als de Nederlandse regering als het gaat om de aansprakelijkheid? Is daar overleg over geweest en kunt u hier verslag doen van de conclusies daarvan?

Juist nu het gaat om conclusies met grote internationaalrechtelijke betekenis kan en mag het niet zo zijn dat er twijfel ontstaat over de interpretaties van landen waarvan de ingezetenen direct geraakt zijn door deze tragedie.

Voorzitter, tot besluit, we zien dat de regering er alles aan doet om de internationale rechtsorde te eerbiedigen en dat verdient onze waardering en steun. En we vinden het belangrijk dat de regering blijft investeren in de relatie met de nabestaanden en gaan er ook vanuit dat de regering dit doet. Daarin past ook -in onze ogen- dat zij steeds de vraag blijft stellen of haar handelen de nabestaanden helpt in de verenigde prioriteiten waarmee ik onze bijdrage opende.

Dank u wel.