Bijdrage Van Raan debat OVV-rapport over de veiligheid van het vlieg­verkeer

Voorzitter,

“Groei van Schiphol is nodig, anders vliegt Nederland achteruit”, zei topman Nijhuis deze week. De sector bepaalt het beleid en het ministerie faciliteert. Hiervoor moet ALLES wijken. Klimaat, milieu, belangen van omwonenden, zowel mens als dier. En dus ook het vertrouwen in de overheid. En nu staat de veiligheid dus ter discussie...

De veiligheid rond de luchthaven staat op het spel en de OVV stelt dat, voordat een besluit mogelijk is over eventuele groei, de risico’s nu en in de toekomst structureel moeten worden verminderd. En wat gebeurt er? Een dag voor het debat ontvangen we een dik rapport van het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR). Dat stelt dat de groei van het aantal vliegbewegingen mogelijk is zonder dat de kans op een ongeval per jaar toeneemt, als aan voorwaarden wordt voldaan.

Dus we hebben hier aan de ene kant een onafhankelijk, kritisch onderzoeksrapport dat wijst op een patroon waarbij betrokken partijen, vanwege onder meer economische overwegingen, telkens nieuwe risico’s accepteren en vervolgens maatregel op maatregel stapelen om deze risico’s te beheersen, waardoor weer nieuwe risico’s ontstaan.
En aan de andere kant een rapport met een analyse die in opdracht van het ministerie is uitgevoerd met als doel een verdere groei mogelijk te maken. Door een aantal beheersmaatregelen te treffen om de onveiligheid niet te vergroten.

Voorzitter, een betere illustratie van het door de OVV geschetste patroon is haast niet denkbaar. Is de minister dat niet met ons eens?
De minister is vast wel bereid om een uitgebreide reactie op dit NLR rapport te geven en ook de OVV te vragen.

Volgens ons spelen er in dit dossier twee fundamentele problemen:

1.
Het luchtvaartbeleid is grotendeels uit handen gegeven aan de sector. We hebben dit eerder gezien, bijvoorbeeld in de landbouwsector, waar minister Schouten sinds haar aantreden alleen nog maar bezig is met puin ruimen.
De OVV trok genadeloze conclusies. Ik noem er een paar.
- "De Staat is eindverantwoordelijk voor de veiligheid op Schiphol, maar heeft de verantwoordelijkheid grotendeels aan de sectorpartijen gedelegeerd (p6)."
- "Het ministerie stuurt niet op inhoud, noch op het totale resultaat van veiligheidsinspanningen van individuele partijen (p7)."
- "Het ministerie heeft geen integraal beeld van de veiligheid rondom Schiphol en kan niet nagaan of de belangrijkste doelstellingen op het gebied van veiligheid worden waargemaakt (p7)."

Voorzitter, dat zijn dodelijke conclusies.

In de praktijk ligt de veiligheid in handen van de LVNL. Die in 2007 al waarschuwde dat de veiligheid onder druk lag. Ze worden echter onder druk gezet om een zo hoog mogelijk aantal vluchten af te handelen, stelt de OVV. “Door de toenemende drukte kan de LVNL worden gedwongen te kiezen tussen twee opties die elk een verhoogd risico hebben”.
En bij de toezichthouders is door bezuinigingen te weinig deskundigheid om het toezicht goed te kunnen uitvoeren.

De druk vanuit de sector is ongekend. Ook nu weer wordt gesteld dat het nodig is om de afspraken over het gebruik van de vierde baan te herzien. Over de ruggen van de omwonenden. Die door de groei als gegeven te presenteren, moeten kiezen tussen veiligheid en geluidsoverlast? Want ze moeten nu kiezen: of veiliger of meer herrie…. Dat soort dilemma’s helpt deze minister mee creëren. Graag een reflectie hierop van de minister.

En dan de kans op vogelaanvaringen. Jarenlang beleid om de populaties te beheersen heeft geen verschil gemaakt in de aantallen ganzen rondom Schiphol, 400.000 ganzen zijn voor dit doeleinde gedood in tien jaar tijd. En toch gaat men maar door. Hoe geeft de minister invulling aan onze aangenomen motie om serieus werk te maken van diervriendelijk beleid ter voorkoming van vogelaanvaringen? Voelt de minister er wat voor om bijvoorbeeld in het Luchthavenindelingsbesluit nadere maatregelen op te nemen om vogelaantrekkende landbouw te weren? Of Schiphol hogere bedragen bij te laten dragen in subsidies aan akkerbouwers om gebieden minder aantrekkelijk te maken voor vogels?

2.
Dan het grootste probleem: de groei van de luchtvaart. Deze is niet meer houdbaar in onze ogen.
Voorzitter, mijn partij heeft al vaak gewezen op het feit dat de groei van de luchtvaart niet samengaat met het halen van de klimaatdoelen. Door de luchtvaart terug te brengen naar een behapbare omvang, zijn twee zaken (klimaatdoelen en veiligheid) ineens opgelost.

Ook in de luchtvaart geldt, dat wat 70 jaar geleden een goed idee leek, is nu volledig uit de klauwen gelopen. Tijd voor Code Rood in de luchtvaart. Pas op de plaats, terug naar 480.000 bewegingen. En eerst een fundamentele discussie over de kleinere rol van de luchtvaart. En dan samen met de klimaatminster de nodige stappen nemen.

Dank u wel.

Moties:
https://www.partijvoordedieren.nl/moties/motie-van-raan-stel-aantal-vliegtuigbewegingen-voor-2018-op-480-000
https://www.partijvoordedieren.nl/moties/motie-van-raan-beperk-de-teelt-van-vogelaantrekkende-gewassen-bij-luchthavens
https://www.partijvoordedieren.nl/moties/motie-van-raan-maak-gebieden-rond-schiphol-minder-aantrekkelijk-voor-vogels
https://www.partijvoordedieren.nl/moties/motie-van-raan-verzoek-om-onafhankelijke-audit-naar-functioneren-lvnl