Bijdrage Van Raan aan debat over Klimaatwet (2e termijn)

Klimaatwet (2e termijn): 19 dec. 2018

Dank aan de indieners voor de antwoorden en de beoordeling.
Tussen de vorige keer dat we over de klimaatwet spraken en vandaag zit de klimaatconferentie in Katowice, Polen. De boventoon daar was de gemeenschappelijke wens om de temperatuurstijging tot anderhalve graad te beperken.

De 15-jarige Klimaatstaker Greta Thunberg zei tijdens haar speech: “Totdat u gaat focussen op wat er moet gebeuren, in plaats van op wat er politiek mogelijk is, is er geen hoop.”
En onze premier sprak de wereld toe via CNN en maande ons om de inspanningen zelfs aanzienlijk te verhogen, omdat –zo sprak hij- ‘we anders als mensheid een serieus probleem hebben’.
Andere woorden, zelfde boodschap.
Thunberg en Rutte sloten eigenlijk op miraculeuze wijze aan bij elkaar.
De noodzaak om te doen wat noodzakelijk is om de temperatuurstijging tot anderhalve graad te beperken.

De nu voorgestelde Klimaatwet is echter de weergave van wat de onderhandelaars van de klimaatwet politiek mogelijk hebben geacht.
En het klimaat is daarmee benaderd als een ‘normaal’ onderhandelingsonderwerp, vergelijkbaar met een cao onderhandeling of onderhandelingen over pensioenen. Niet om normale onderhandelingsonderwerpen tekort te doen, integendeel, maar die zijn in de eervolle categorie: beetje er bij, beetje er af en een compromis waarin de meesten zich in kunnen vinden.

De vraag is of het klimaat zo’n type onderhandelingsonderwerp is.
We hebben nu een precedent, namelijk de Urgenda klimaatzaak, waar het klimaat als ‘normaal’ onderhandelingsonderwerp is behandeld; beetje van de oplossing in het energieakkoord, beetje in de rekenmethode en beetje in onderhandelingen en een compromis waarin de meesten zich kunnen vinden.
Vandaag lezen we onder andere in Elsevier: ‘’Voor Wiebes dreigt Urgenda-paniek. De politiek heeft zo lang gewacht dat nu alleen nog dure ad-hoc-ingrepen helpen.
‘Windmolens bijbouwen of wetten invoeren kan niet meer, hooguit met afspraken ingrijpen in het gedrag van mensen.’ Hierbij valt te denken aan verlaging van de maximumsnelheid, voor een VVD-minister electoraal een ramp of inkrimping van de veestapel, voegen wij er aan toe.’

Klimaatverandering; de grootste uitdaging waar we voor staan, is dus helemaal geen onderhandelingsonderwerp voor compromissen. Want het punt is: het klimaat onderhandelt niet.

Dus heb je een wet nodig (en een klimaatakkoord, maar daar gaat het vandaag niet over) die in lijn is met wat nodig is om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 1,5°C.

Voorzitter, de symboolfunctie van de wet waarderen we. We sluiten de versnellende werking ervan niet uit, maar we zien vooralsnog geen enkele aanwijzing daarvoor. Als gevolg van de zoektocht naar “politiek draagvlak”, met het klimaat als ‘normaal onderhandelingsonderwerp’, sneuvelde alles wat nodig is om de wet tot een instrument te maken dat Nederland, naar rato, op koers brengt met het 1,5°C-scenario. En dat schaadt de belangen van huidige en toekomstige generaties.

Ik loop even met u de lijst af:
Maakt deze wet een nadrukkelijke verwijzing naar waar het allemaal om gat: het beperken van de opwarming van de aarde tot maximaal 1,5°C?

- Nee.
Staat er in de wet een ambitieus doel voor 2030?
- Nee.
Staan er in de wet andere ambitieuze tussendoelen?
- Nee.
Dwingt deze wet af dat Nederland, zoals in het Parijsakkoord werd afgesproken, zo snel mogelijk zo veel mogelijk klimaatactie onderneemt?
- Nee.
Wordt er in de wet gebruik gemaakt van een emissiebudget, zoals werd geadviseerd?
- Nee.
Sluit deze wet uit dat fossiele bedrijven de uitvoering van de wet tegenwerken?
- Nee.
Is deze wet op enige wijze afrekenbaar voor de rechter?
- Nee.
Hebben de initiatiefnemers van de wet nou de kans gegrepen om de noodzakelijke verbeteringen aan te brengen?
-Nee
Maakt deze wet uitstelgedrag mogelijk?
- Ja.

Wat eerst een wet met een vooruitstrevend karakter was, is in haar huidige vorm een ‘intentieverklaring’ geworden. Niet de wet van Voorsprong, maar de wet van Remmende voorsprong..

Nog voordat we van start gaan zijn de remparachutes al uitgeklapt.
De klimaatwet weerspiegelt wat door de partijen politiek mogelijk werd geacht.
Een historische intentieverklaring weliswaar, maar niet meer dan dat.
En misschien zal het meest historische er aan blijken te zijn, welke kansen er gemist zijn.

We hebben 17 reparatievoorstellen gedaan. gebaseerd op wat wetenschappers zeggen, vertaald naar de politiek.
Dát is wat volgens ons nodig is om het 1,5°C-doel in zicht te houden.
Dat is nodig om recht te doen aan huidige en toekomstige generaties.

De Partij voor de Dieren neemt daarom graag de rol op zich om te fungeren als aanjager voor de middenpartijen die nu een compromis hebben gesloten in wat zij kennelijk politiek haalbaar achten.
Is de wet een stapje vooruit? – ja
Is de wet wat er nodig is? – nee

Nog een vijftal moties, voorzitter…
• Eentje welke eerst een amendement was, maar wat handiger bleek in een motie te vervatten, namelijk hoe de emissiekloof te duidelijk te maken
• Een motie die het special report van IPCC over 1,5 graad wel de waardering geeft die het dankzij de succesvolle tegenlobby van Saoedi Arabië, de VS en Rusland, werd onthouden
• Een motie die plantaardige consumptie op klimaatconferenties bevordert, carnivoor geef het door, op planetaire schaal om het zo maar eens te zeggen
• Een motie die oproept om alles te doen om het Urgenda doel te halen
• Een motie die oproept ter voorkoming van eerder gemaakt fouten om het Urgenda doel te halen

Dank u wel.