Bijdrage Van Raan nota­overleg Klimaat en Energie

Voorzitter,

Morgenavond (11-06-2020) debatteren we over de Urgenda-zaak.

De regering kwam met extra maatregelen, die bij elkaar op geteld nog steeds geen zekerheid geven over het halen van het 2020-doel.

Om dat debat goed te kunnen voeren, wil ik daarom nu alvast antwoord op de vraag hoe de als “flexibele maatregel” gepresenteerde “versnelling van het sluiten van kolencentrales”, geïnterpreteerd moet worden. Is de minister bereid om, als blijkt dat het doel gemist dreigt te worden, deze “knop” dusdanig ver open te draaien, dat het doel alsnog met zekerheid gehaald zal worden? Graag een reactie.

De minister erkende dat we ook ná 2020 een grote opdracht hebben. Over de omvang van die opdracht verschillen we echter nog van mening. In de aangenomen motie Thieme, riep de Kamer de regering op om een uiterste inspanning te leveren om het Urgendadoel te halen. De Partij voor de Dieren is van mening dat we ook ná 2020 een uiterste inspanning moeten leveren om de uitstoot van broeikasgassen zo snel mogelijk terug te dringen. Deelt de minister dat uitgangspunt?

En in onze ogen is een uiterste inspanning dus niet: de komende jaren leunen op een niet-afdwingbaar streefdoel in 2030, zoals in de leeggepolderde Nederlandse Klimaatwet staat opgenomen. Nee, een uiterste inspanning is je elke dag afvragen: welke maatregel heb ik nog niet genomen, terwijl die wel beschikbaar was? En hoe snel kan ik dat alsnog voor elkaar krijgen en daarover ook verantwoording afleggen? Elke megaton telt, elke dag telt.

Dat 2030-doel moet bovendien flink omhoog vertelt de wetenschap ons. Richting 70% CO₂-reductie is goed te verdedigen en uitstootvrij in 2030 zou pas echt van ambitie getuigen.

Daarbij komt: De fossiele industrie wist decennia geleden al van de ontwrichtende klimaateffecten. En we hadden vandaag al in een volstrekt circulaire samenleving kunnen leven indien we op tijd begonnen waren. Het meest veilige doel hebben we dus al gemist. Wat ons betreft komt de nadruk daarom steeds meer te liggen op het afdwingen van een maximale inspanning omdat de wetenschap ons keer op keer vertelt hoe de toestand is en inmiddels we niet meer op het akkoord van de allerlaatste Europese lidstaat kunnen wachten totdat we zelf eens actie ondernemen. Graag een reactie van de minister.

Tekenend voorbeeld voor de wijze waarop dit kabinet maar niet in staat is om de belangen van toekomstige generaties te verdedigen, is de uitgeklede CO₂-heffing waar deze regering nu mee op de proppen komt. De minister maakt er een heus woordspelletje van. “Nee hoor, we voeren de heffing gewoon in”, aldus Wiebes. Tsja, een lege heffing invoeren kunnen we allemaal. Vanwege de gevolgen van de –hoogstwaarschijnlijk- door menselijk handelen veroorzaakte coronacrisis houdt de minister de industrie nog minstens 3 jaar de hand boven het hoofd, bijvoorbeeld met dispensatierechten. Dit kabinet blust de brand met benzine, door hetzelfde economische systeem dat de coronacrisis veroorzaakte weer zo snel mogelijk op te starten. Een dikke vinger naar de jongeren die zich niet in de luren laten leggen. Kan de minister toelichten hoeveel extra CO₂-uitstoot er zal worden veroorzaakt, als gevolg van de dispensatierechten in 2021 t/m 2023?

En als de industrie minder doet, dan moeten andere sectoren dus méér doen. Heeft de minister in beeld welke sectoren, op welke wijze deze onnodige cadeautjes aan de industrie gaan opvangen? Hoe past “de zachte landing” van de CO₂-heffing binnen de acute noodzaak van het terugdringen van onze ecologische schuld?

Daarnaast is het uitstellen van een CO₂ heffing nadelig voor het opschalen van duurzame energie. Nu al lopen we hopeloos achter op het behalen van de EU doelstelling om 14% duurzame energie op te wekken in 2020. Volgens het CBS was het aandeel hernieuwbare energie in 2019, 8,6% van het totale energieverbruik. 60% van de hernieuwbare energie kwam nota bene van biomassa. Wetenschappelijk onderzoek stelt vast dat biomassa helemaal niet duurzaam is, slechts voor een heel klein deel Deze week nog, stelde Remkes in zijn advies over stikstof dat biomassa ten onrechte als ‘CO2-neutraal’ wordt meegeteld. En uit onderzoek van Kalavasta in opdracht van Urgenda blijkt dat biomassa heeft laten onderzoeken of biomassa niet noodzakelijk is in een toekomstig klimaatneutraal, betaalbaar en betrouwbaar energiesysteem in Nederland. Gezien de grote controverse rondom biomassa; is de minister bereid een appreciatie te geven van dit onderzoek. Graag een reactie.

Ook D66 en de Christenunie lijkt tot dit inzicht gekomen. Ik nodig D66 en de Christenunie dan ook uit om eindelijk voor onze aangehouden moties te stemmen (die we dus nu in stemming zullen brengen) die oproept per direct nieuwe subsidieverlening voor biomassacentrales stop te zetten. Ook op EU niveau is er verandering in zicht. Eind 2020 wordt de definitie geactualiseerd. Is de minister bereid een voorstel te doen, zodat alle CO₂ uitstoot meetelt bij de emissies van het land. Graag een reactie van de minister.

Voorzitter tot slot, De Partij voor de Dieren benadrukt nogmaals dat de crisis een uitgelezen kans is om stimuleringspakketten te gebruiken om een transitie naar een 1,5 gradeneconomie te versnellen in combinatie met duurzaam economisch herstel. De Nederlandsche Bank beaamt dit bij haar pleidooi om verduurzaming en vergroening niet op de lange baan te schuiven, maar juist naar voren te halen, omdat de tijd extra rijp is voor maatregelen, gezien de lage energieprijzen en de lage rente. Wanneer we het behalen van onze klimaatdoelstellingen net zo serieus nemen, als de coronacrisis, kan er adequaat gehandeld worden. Dus, voorzitter, kan de minister verhelderen hoe hij stimuleringspakketten gaat inzetten voor groen herstel?

Dank u wel.