Bijdrage Van Raan over de initi­a­tiefnota Behoud het woud

Voorzitter. Allereerst wil ik de initiatiefnemers complimenteren voor deze belangrijke nota. Deze nota legt de vinger op de zere plek: onze consumptie, onze handelsdrift en onze multinationals dragen voor een niet onaanzienlijk deel bij aan de grootschalige ontbossing van oerwouden.

Even in vogelvlucht wat de ‘sordid boon’ het zelfzuchtige, egoïstische ‘voordeel’ dat Wordsworth zo scherp benoemd, ons op bossengebied heeft gebracht:

naast de bijdrage aan bosvernietiging als gevolg van onze handelsagenda, onze bio industrie en onze fossiele industrie, is bijvoorbeeld de Nederlandse biomassa-industrie mede-verantwoordelijk voor de kaalkap van grote stukken Estlands bos en een wildgroei aan vervuilende houtpalletfabrieken in de toch al arme gebieden in het bosrijke zuiden van Amerika.

Inderdaad een egoïstisch voordeel.

Voorzitter. Initiatiefnemers wijzen terecht op het aandeel van de BV Nederland.

Mede door het ontbreken van juridische instrumenten om bedrijf en overheid tot verantwoording te kunnen roepen, kan een land als Brazilië bijna 100 keer zoveel investeren in sectoren die ontbossing veroorzaken, dan dat het aan bosbehoudsfinanciering ontvangt. Ontbossing kan dan ook alleen worden tegengegaan als we ons op de grondoorzaken richten, namelijk de vlees- en veevoerproductie. Ook de Nederlandse financiële sector is medeschuldig, door in de afgelopen 5 jaar meer dan 12,3 miljard euro aan leningen en beleggingen te hebben verstrekt aan hoog-risico bedrijven die de Amazone leegkappen. Toch blijft deze sector grotendeels buiten beschouwing, ook in deze nota. Waarom is dat, zo vraag ik de initiatiefnemer . Vind de minister dat de rol van de financiële sector benoemd dient te worden? Graag een reactie.

Voorzitter. Initiatiefnemers stellen voor om een zero deforestation criterium in te voeren bij het sluiten of heronderhandelen van handelsverdragen en hier toezicht op te houden via een keurmerk. Wij zeggen: handelsverdragen die de import van ontbossingsproducten stimuleren, die moeten we helemaal niet willen sluiten.

Van bestaande keurmerken, zoals het keurmerk dat voortvloeit uit de ronde tafels voor palmolie en soja, weten we dat juist diegenen die het meest verdienen aan de vernietiging van het regenwoud, mogen meebeslissen over het te voeren beleid. Rapporten van onder andere Amnesty International, Greenpeace en de Eerlijke Geldwijzer concludeerden al: dit is schijnduurzaamheid. Ook op gecertificeerde plantages kunnen kinderen zijn uitgebuit of bossen zijn platgebrand. En toch werkt het kabinet hier financieel aan mee. Kan de minister uitleggen waarom ze blijft vasthouden aan dit verdienmodel, onder het mom van duurzame productie?

Voorzitter, initiatiefnemer en mijn partij vinden elkaar in het pleidooi om inheemse volkeren en landrechtbeschermers meer bescherming te bieden. De initiatiefnemer stelt een dispuutmechanisme voor. De zorg die we daarover delen met inheemse gemeenschappen is dat zij vaak de middelen niet hebben om het op te nemen tegen de rijke en machtige multinationals. Moeten er geen juridische garanties komen om ervoor te zorgen dat juist deze gemeenschappen, die 80% van wereldwijde biodiversiteit op aarde beschermen, van dezelfde bescherming kunnen genieten? Graag een reactie van de initiatiefnemers.

Voorzitter ik rond af. Bossendiplomatie is goed, maar in concreto wordt de handelsdiplomatie stelselmatig op 1 gezet. Herkent de minister deze defacto gang van zaken? Juist daarom hebben we juridische bindende afspraken nodig, voorzitter, we zijn dat eens met de indieners.

Tegelijkertijd moeten we ook constateren, dat we dit in 1950, 60, 70 etc., ook al hadden kunnen afspreken.

Is het daarom niet tijd voor een andere benadering? Bijvoorbeeld door het strafbaar stellen van deze opzettelijke, ernstige, wijdverbreide en langdurige beschadiging van milieu en natuur. Naast de ecocidale ontbossing op Kalimantan en Sumatra, zijn nu de laatste nog intacte regenwouden op West-Papoea en het Congo Bassin aan de beurt.

Dit strafbaar stellen is het onderwerp van onze initiatiefnota, dat is iets voor een andere dag, maar ik ben wel benieuwd of indieners en ministers hier wat in zien?

Alles is van dezelfde adem, voorzitter,

Dank.