Bijdrage Van Raan over Lucht­vaart en corona

Voorzitter,

“Met de tram? Alleen als het noodzakelijk is”. Dat motto hangt hier in Den Haag op de tramhaltes.

Logisch, want we moeten geen onnodige reizen maken om de 1,5 meter afstand zo goed mogelijk te kunnen volhouden.

Het motto voor de luchtvaart lijkt echter te zijn: “Alles moet wijken voor het vliegtuig”. Wat moet de luchtvaart eigenlijk doen om een keertje geen uitzonderingspositie te krijgen?

De Partij voor de Dieren wil dat de minister het vliegen gaat ontmoedigen, op eenzelfde wijze zoals dat ook voor het OV gebeurt. Dat lijkt me alleszins redelijk en ik overweeg een motie op dit punt. Is zij daartoe bereid?

Om onbegrijpelijke redenen kan niet worden uitgesloten dat een arts van KLM aan is geschoven bij het OMT[1] om adviezen te geven. Sindsdien horen we zelfs Jaap van Dissel opeens spreken over het belang van volle vliegtuigen omdat het anders niet rendabel is[2].

En: ,,Het is ingewikkelder om dat in vliegtuigen aan te kunnen houden, om toch nog tegen redelijke prijzen te kunnen vliegen [3].’’ Sindsdien staat de volksgezondheid niet meer op 1.

Sindsdien mag de luchtvaart, wat in alle andere vormen van vervoer niet mag. Hutjemutje, in een afgesloten ruimte nota bene. Van en naar landen waar de coronacrisis nog actief is. Ondertussen moet de culturele sector nog steeds wachten totdat ze eindelijk wat meer publiek mogen ontvangen. Ziet de minister de contradictie?

En ziet de minister de krokodillentranen van de rechtse luchtvaartfans hier in de Kamer die vooraan stonden om te klagen over de demonstraties tegen racisme?

De volksgezondheid komt door de uitzonderingen voor de luchtvaart inmiddels nadrukkelijk in gevaar. Dat zagen we eerder in het landbouwdossier, waarna de Kamer de motie Ouwehand aannam om het ministerie van Volksgezondheid doorzettingsmacht te geven bij de preventie en bestrijding van besmettelijke dierziekten. Inmiddels is duidelijk dat dit voor het luchtvaartdossier helaas ook hard nodig is.

De minister van I&W kiest consequent voor geld boven gezondheid.

Daarom pleit de Partij voor de Dieren voor doorzettingsmacht van het ministerie van Volksgezondheid ook in het huidige luchtvaartbeleid.

Dat brengt me op de Luchtvaartnota. We moesten er lang op wachten, maar dan heb je ook niks. Zo maakt de minister wederom geen serieus werk van het terugdringen van (ultra-)fijnstof. De luchtkwaliteit rond Schiphol is letterlijk ziekmakend. En dat valt niet te verdedigen.

Ook daarom het pleidooi van de Partij voor de Dieren: plaats de volksgezondheid op 1, dus haal de minister van luchtvaart weg achter het corona-dashboard. Als het aan deze minister ligt, vliegen we rechtstreeks naar de 3 gradenwereld. Want het uitgangspunt van haar nota is minimaal het aantal vluchten van 2019. Dat wil ze bijvoorbeeld vastleggen in haar luchtvaartbesluit.

De luchtvaartnota is zo de nagel aan de doodskist van het klimaat. De minister blijft, ook in de luchtvaartnota, angstvallig weg van het onvermijdelijke: krimp.

De Partij voor de Dieren pleit hier al jaren voor. En hoe langer de minister de andere kant op kijkt, des te botter straks de maatregelen zullen zijn. Je zou het onverantwoordelijk bestuur kunnen noemen. De minister doet voorkomen of ze iets nieuws presenteert, Maar ze zwakt de beloftes al af, terwijl de inkt nog nat is:

"De luchtvaart sector gaan we behandelen als een gewone sector," zei ze een jaar geleden.

Nu schrijft ze: ook is bezien of het mogelijk is luchtvaart meer als een gewone sector of vervoersvorm te behandelen.

Maar het antwoordt blijft uit.

En slechts één woord over vogels in de nota voorzitter… dat is indicatief over hoe de minister er mee bezig is.

Voorzitter, dan kregen we onlangs antwoord op onze Kamervragen over nieuw onderzoek naar het risico op botsingen met vogels rond Lelystad. Dat geeft alle aanleiding om het “vogelonderzoek” uit de MER te heroverwegen. En dat is dan ook mijn vraag aan de minister. Is zij bereid om de bevindingen serieus te nemen van de experts die, keer op keer, aantonen dat er relevante aanvullende informatie bestaat over dit onderwerp?

Ook willen we dat de minister zich in gaat zetten voor de vele Grutto’s en andere vogelsoorten, die – op weg naar Nederland – een belangrijke overwinteringsplaats bij Lissabon zien worden weggevaagd door de plannen voor een nieuw vliegveld aldaar.

Wat gaat deze minister doen voor deze vogels, die het sowieso al erg moeilijk hebben? Onder aandacht brengen van de Portugese regering?

Voorzitter, de Partij voor de Dieren pleit vanaf het begin voor een luchtvaarteconomie binnen de grenzen van klimaat-leefomgeving en veiligheid. Het Plan MER-advies gebruikt die terminologie ook en we zien het terug in de nota.

Voor klimaat is de normering gesteld op CO2 uitstoot. Een CO2 emissie plafond; ook dat zien we terug in de nota.

Dat is winst. Hoe hoog is dan dat plafond?

11 Megaton in 2030

Duurzaam akkoord, dat ís helemaal geen akkoord, de NGO's zijn niet akkoord.

Op bladzijde 71 het toppunt van onzin; dit gaat over heel Nederland.

Dan CORSIA, dat kennelijk nog verder kon worden afgezwakt dan het al was.

Ik vraag de minister hier om opheldering over de gang van zaken rond het stilzwijgend goedkeuren van deze verdere afzwakking.

Wat heeft zij daar tegen ondernomen?

De luchtvaartnota is daarmee op haar slechtst een fantasie verhaal wat het goed doet voor een andere tijd of planeet. De planeet Venus komt in mij op.

En op haar best een soort PAS-verhaal vol beloftes om van alles en nog wat uit te werken zodat er maar vooral gegroeid kan worden. En we weten allemaal hoe het met de PAS is afgelopen.

Klimaat, leefomgeving en veiligheid.

De minister doet alsof haar beleid er op gericht is om de economie van luchtvaart binnen die grenzen te brengen, maar de haar handelen bewijst het tegendeel.

Gelukkig, voorzitter, de tijdsgeest verandert snel.

De Partij voor de Dieren werkt op dit moment aan een initiatiefnota over het strafbaar stellen van ecocide.

We zullen de minister deze nota ook zeker aanbieden.

Dank u wel.

[1] file:///O:/Downloads/Belangenverklaring%20Schel%20scan%2030-01-2020.pdf en https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/omt

[2] https://www.dvhn.nl/extra/RIVM-baas-Jaap-van-Dissel-Kans-buitengewoon-klein-dat-heel-vliegtuig-besmet-raakt-met-corona-25735241.html?harvest_referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

[3] ibid