Bijdrage Van Raan over verduur­zaming finan­ciële sector

Voorzitter, mijn partij vindt dit een belangrijke initiatiefnota en dankt de initiatiefnemers voor het indienen ervan. Het gaat niet alleen om het urgente pleidooi van de initiatiefnemers voor snellere verduurzaming van de financiële sector, waar we ons graag bij aansluiten, het gaat ook om analyse die de initiatiefnemers maken en het taalgebruik dat ze daarbij hanteren. We sluiten ons aan bij de drie tekortkomingen die de initiatiefnemers signaleren.

1. En we vinden, net als de initiatiefnemers, dat financiële instellingen transparant moeten zijn over hun duurzaamheidsrisico’s en -prestaties. Want vreemde ogen dwingen.
2. Net als de initiatiefnemers zien wij dat de focus nu teveel op groen is komen te liggen en dat er, naast de groene taxonomie, ook een grijsbruine, of eigenlijk meer ‘algemene’ taxonomie belangrijker is om beleggingen te beoordelen. Immers de grijsbruine investeringen zijn vele malen groter. In maart nog heb ik de schriftelijke vraag gesteld, in lijn met een motie van ons eerder, of de minister bereid was zich in te zetten voor uitbreiding van de taxonomie naar vervuilende activiteiten. En gelukkig was hij dat, zo bleek uit de beantwoording, en de minister schrijft nu in de kabinetsreactie dat het kabinet zich “in de relevante fora binnen de EU zal inzetten voor een algemene taxonomie. Dit stelt financiële instellingen in staat om duurzaamheidsrisico’s te identificeren.”
3. We zijn het ook met de initiatiefnemers eens dat investeringsportefeuilles gebaseerd zouden moeten zijn op de 1,5-gradendoelstelling uit het klimaatakkoord van Parijs. Banken, verzekeraars en pensioenfondsen zijn cruciaal. Daar gaat ook mijn eerste vraag over. De initiatiefnemers onderschrijven Parijs, en de initiatiefnemers laten ook merken dat ze heel goed begrijpen wat het ongelooflijke grote verschil tussen 1,5 graad en 2.0 graden opwarming zoals het special report van het IPCC uit 2018 laat zien. Mijn vraag: heb ik nou goed begrepen dat zij dus een 2.0 graden inspanning ook niet voldoende veilig achten?

Voorzitter, we sluiten ons om nog meer redenen aan bij deze nota. De nota laat ook taalgebruik zien dat beter past bij de realiteit. Schuwden sommigen eerst nog wellicht het gebruik van woorden als klimaatcrisis en biodiversiteitscrisis, getuige sommige tegenstemmen op moties van ons in die richting, nu kunnen we het er onomwonden hebben.

Voorzitter, de nota gaat zelfs zo ver dat de indieners al op pagina twee haarfijn uitleggen en zelf de redenen geven waarom de Partij voor de Dieren destijds tegen de huidige klimaatwet gestemd heeft: “met beleid dat nu ‘verstandig’ lijkt en transitierisico’s verlaagt, maar te voorzichtig is, dwingen we onszelf in de toekomst radicaler te zijn.”

Dat is toch echt vooruitgang, voorzitter!

De overheid kan het goede voorbeeld geven. Gisteren, op Duurzame dinsdag, bezongen we –de initiatiefnemers, de PvdA, de Partij voor de Dieren- de grote rol die de overheid kan spelen als launching customers bij het aanslingeren van duurzame investeringen. Diezelfde aanslingerende rol kan de overheid ook spelen op andere gebieden bijvoorbeeld bij haar Exportkredietenbeleid.

In de initiatiefnota worden exportkredietverzekeringen min of meer buiten beschouwing gelaten. Terwijl deze anderhalf miljard ontegenzeggelijk een negatieve impact heeft, zeker als het totale bedrag dat geïnvesteerd is vele malen hoger is.

Die anderhalf miljard voor deze fossiele exportsteun is anderhalf keer het jaarlijkse bedrag dat het kabinet-Rutte uittrekt voor klimaatinitiatieven wereldwijd, waardoor het klimaat er netto alsnog op achteruit gaat.

Vinden de initiatiefnemers het ook een waardevolle aanvulling als exportkredietverzekeringen onder hetzelfde strenge regime gaat vallen en fossiele exportkredietverzekeringen dienen te worden afgebouwd?

Daarnaast lijkt het – gezien de strekking en de urgentie van de nota – voor de hand te liggen dat Nederlandse regering zich ook tegen financieringsaanvragen en garantstellingen verzetten die via met publiek geld gefinancierde instellingen zoals de EBRD, de IFC en de EIB beogen buitenlandse niet-duurzame landbouw en veeteelt op te bouwen. Zijn de initiatiefnemers en bereid om zich, in aanvulling op de voorstellen uit de initiatiefnota, hiervoor in te zetten?

Dezelfde vraag stel ik ook de minister.

Voorzitter, afsluitend, een goede nota met plannen, voornemens en taalgebruik dat aansluit bij de realiteit van vandaag. Dat verdient lof. Een nota die dus ook op veel andere gebieden gaat bijdragen aan versnelling.

Greta Thunberg sprak bij de Europese Greendeal over het gevaar dat plannen net doen alsof we handelen terwijl het gaat om het handelen. De Partij voor de Dieren helpt graag bij het handelen.

Nogmaals dank aan de indieners.