Bijdrage Van Raan over verplichte coro­na­testen voor reizigers

Voorzitter,

Dank u wel, voorzitter. Zoals het virus meerdere varianten heeft, zou je ook meerdere instrumenten moeten hebben om het in te dammen, zou je kunnen zeggen. Wat dat betreft was en is nog steeds een voorstander van een tijdelijk vliegverbod.

Dat sluit van alle opties het beste aan bij het voorzorgsbeginsel.

Zeker nu de Britse variant van het virus aan een opmars bezig is.

We hebben al twee keer een motie ingediend om een tijdelijk vliegverbod te realiseren en ook vandaag heb ik een dergelijke motie bij me.

Voorzitter, klopt het dat een dergelijk verbod, wordt genoemd in de memorie van toelichting pagina 2, waar staat: “dat beperkingen ten aanzien van toegang tot en gebruik van deze vervoersvoorzieningen van uiteenlopende aard kunnen zijn, zelfs zo ingrijpend als een geheel verbod, uiteraard met inachtneming van de eisen van noodzakelijkheid, proportionaliteit en subsidiariteit”

Met een noodzakelijkheidsverklaring zou dan de gelegenheid geboden kunnen worden om uitzonderingen te maken in geval van repatriëring, medische noodzaak, zwaarwegende humanitaire gronden of anderszins schrijnende gevallen.

Het kabinet werkt ook aan zo'n verklaring, hebben we afgelopen dinsdag begrepen. De minister heeft toegezegd hopelijk nog voor het volgende coronadebat met uitsluitsel daarover te komen. Is een dergelijke scenario, dus een vliegverbod in combinatie met zo'n noodzakelijkheidsverklaring, nu met deze wetswijziging, in principe ook meteen wettelijk geborgd? Dat is mijn eerste vraag.?

Heel even, een paar dagen maar, was er een gedeeltelijk vliegverbod voor het VK en Zuid-Afrika.

Ook niet perfect, want met een overstap in Dubai, kon je vanuit Zuid-Afrika gewoon naar Nederland vliegen.

Die tijdelijke vliegverboden bleken bovendien wel heel erg tijdelijk.

Het einde van de Nederlandse lockdown is nog niet in zicht, maar de vliegverboden werden alweer van tafel geveegd.

De aanbiedingen om vakantievluchten te boeken zijn alweer volop te vinden. Ik had gedurende deze vergadering al voor jullie allemaal prachtige vakantievluchten naar diverse bestemmingen kunnen regelen voor heel schappelijke prijzen. Maar dat is nou juist niet de bedoeling! Ik hoor mevrouw Kuiken zeggen dat volgend jaar ook goed is; ik zal er rekening mee houden.

Voorzitter. Het einde van de Nederlandse lockdown is nog niet in zicht, maar er wordt met stoom en kokend water een wetsvoorstel door de Kamer gejaagd -- zo wil ik het eigenlijk niet noemen, maar het moet wel snel

-- om een juridische grondslag te bieden voor het verplichten van een negatieve test. De vraag die ik graag wil stellen, is of de minister wat inzicht wil geven in de ethische afwegingen die gemaakt zijn bij deze testverplichting.

Ik doel dan met name op de gevallen beschreven in lid 5 van artikel 58p, waarbij personen misschien wel kunnen beschikken over een vereiste testuitslag, maar dat niet willen, al dan niet expliciet aangegeven. Hoe luidt dan de beslissing? Wat zijn de opties voor deze mensen? Hoe wordt bepaald wie in welke groep valt? Wie valt er in de groep van mensen die wel konden maar niet wilden? Bij de mondkapjesplicht zagen we dat dit uiteindelijk heel slecht geregeld was. Kan de minister de besluitvorming schetsen voor de gevallen dat er wel een test kon worden afgenomen en had kunnen worden overhandigd, maar mensen dat niet wilden? Wat is dan het scenario?

Welke ethische afwegingen heeft het kabinet gemaakt bij deze testverplichting? Met name in die gevallen beschreven in lid 5 van artikel 58p, waar personen wellicht wel kunnen beschikken over een vereiste testuitslag maar dat niet willen, al dan niet expliciet aan gegeven.

Hoe is dan beslissing? En wat zijn de opties voor deze mensen? En hoe wordt bepaalt wie in welke groep valt?

Bij de mondkapjesplicht zagen we dat dit uitzonderlijk slecht geregeld was.

Kan de minister de besluitvorming met de kamer delen?

En heeft de minister bij deze wet rekening gehouden met de nieuwe Britse variant? Of is vooral uitgegaan van de situatie zoals die was? Wat is de implicatie van de Engelse variant voor het besmettingsrisico tijdens een lange vlucht?

Voorzitter, Erkent de minister dat met een testverplichting er een veel lagere drempel ligt om weer in het vliegtuig te stappen dan wanneer een vliegverbod zou worden ingesteld?

We zien dat mensen zich niet aan de regels houden. Zo wordt er zelfs gefraudeerd met testresultaten.

Met andere woorden: hoe waterdicht is zo’n testverplichting?

In hoeverre is de miljardenlening aan KLM een beweegreden geweest om van het vliegverbod af te stappen?

Immers de minister van financiën kan tot op de dag van vandaag niet uitleggen hoe die leningen ooit zal worden terugbetaald.

Speelt dat nu een rol in het aanwakkeren van het vliegverkeer?

Erkent de minister dat reizigers, in de tijd tussen test en reis, alsnog besmet kunnen worden?

Geen onrealistisch scenario als een test 3 dagen oud mag zijn.

Waarom neemt de minister zo’n risico?

Erkent de minister dat een tijdelijk vliegverbod meer veiligheid biedt dan een testverplichting?

De huidige stand van de coronacrisis maakt bovendien dat Nederland ook een gevaar is voor andere landen met minder besmettingen.

Met een vliegverbod beschermen we ook andere landen.

Graag een reactie van de minister.

Het kabinet wil kennelijk 2 dingen die niet met elkaar verenigbaar zijn.

Het virus indammen versus de reissector beschermen.

Luchtvaart is het vliegwiel van de coronacrisis en dreigt dat zo te blijven.

Dank u wel.

Tweede Termijn:

Dank u wel, voorzitter. Ook hier loopt het kabinet achter de feiten aan. In ijshockeytermen: het schaatst waar de puck is en niet waar de puck zal zijn. Schiphol was in december de drukste hub van Europa, drukker zelfs dan elk vliegveld in het Midden-Oosten, Afrika en Latijns-Amerika. Voor deze kortetermijnwinst stevent het nu waarschijnlijk af op een lockdown van Schiphol.

Ik heb één vraag nog niet beantwoord gekregen, namelijk of het inderdaad zo is dat de hier voorliggende wetswijziging, tezamen met de noodvoorziening dat je kan reizen, een voldoende wettelijke basis biedt om ook vliegverboden te kunnen inzetten.

Ik heb één motie daarover, als de minister mijn vraag begrepen heeft. Ik zie hem knikken. Daar komt dan wellicht nog een antwoord op. Mijn motie.