Bijdrage Vestering aan debat over Stikstof, NPLG en natuur

Voorzitter, als we in het huidige tempo doorgaan, hoeveel jaar gaat het dan duren voordat de uitstoot van stikstof gehalveerd is? Sinds de PAS-uitspraak in 2019 is er zo’n 5 mol stikstof per hectare per jaar gereduceerd: gefeliciteerd. Voor de duidelijkheid, we hebben gemiddeld zo’n 500 mol reductie nodig! In 4 jaar tijd zitten we dus op 1% van de opgave. En dan blijkt de natuur ook nog kwetsbaarder te zijn dan eerder gedacht.

Maar de cijfers lijken nooit erg genoeg te zijn voor partijen als de VVD, het CDA en de ChristenUnie om echt door te pakken. Zelfs het feit dat de stikstofcrisis steeds meer economische schade geeft, denk aan de woningen en wegen die niet kunnen worden gebouwd, heeft bij deze partijen niet tot een doorbraak geleid. Deze partijen blijven bang voor de grote agro-industrie, voor dreigboeren en voor de lobby van grote vervuilers zoals Schiphol. Terwijl de oplossing zo simpel is: veel minder dieren in de veehouderij.

Aan minister Van der Wal vraag ik wat ze van haar beloftes nog waar wil gaan maken. Klopt het dat er een streep gaat door de nieuwe stikstofwet? Wat betekent dit voor de natuur, voor bouwprojecten en voor beloofde zekerheid over de toekomst van de landbouw?

En wat betekent dit voor de meest kwetsbare natuur, die bij voortzetting van het huidige beleid al in 2025 onherstelbaar zouden beschadigen of zelfs verdwijnen?[1] Wat zijn de gevolgen als we dat laten gebeuren, voor de natuur maar ook juridisch? En erkent de minister dat dit niet kan wachten tot na de verkiezingen en een nieuwe formatie?

De minister beloofde vorig jaar dat ze verplichte maatregelen zou nemen als de piekbelastersaanpak onvoldoende stikstofreductie op zou leveren.[2] Houdt de minister daar aan vast? Want voor de natuur maakt het niet uit dat het kabinet demissionair is en de Kamer heeft groen licht gegeven om door te gaan.

Dezelfde vraag heb ik over de provinciale plannen. De minister schrijft dat met de nu ingediende plannen de doelen niet gehaald gaan worden én dat over het hele land aanvullende maatregelen nodig zijn.[3] Vorig jaar beloofde de minister een ‘escalatiemechanisme’ voor als de provincies niet zouden leveren. [4] Ik roep haar op die belofte waar te maken.

Ook als de demissionaire minister geen nieuw beleid meer wil maken, dan kan ze alsnog een groot verschil maken voor de natuur door simpel de regels te handhaven die we al met elkaar hebben afgesproken. Wordt er bijvoorbeeld gehandhaafd op de 100 km/uur-regel? Is ze bereid te handhaven op bedrijven die geen natuurvergunning hebben en waarvan het ook niet reëel te verwachten is dat zij die gaan krijgen, zoals interimmers of PAS-melders die ook piekbelaster zijn? Ik roep de minister op om eerlijk te zijn naar al die ondernemers, en te stoppen met het sprookje dat alles en iedereen gelegaliseerd kan worden. Dat kan simpelweg niet.

Mooi dat de minister eindelijk heeft laten bekijken of alle geldstromen van haar ministerie eigenlijk wel bijdragen aan de duurzame landbouwtransitie.[5]

Kent de minister ook het onderzoek over dat de Europese vee-industrie meer dan 1000 keer zoveel subsidie of belastingvoordeel krijgt, als boeren en producenten van plantaardige alternatieven?[6] Forse subsidie dus voor de koeienmelk in je koffie, maar niet als je havermelk gebruikt. Een bonus voor je broodje shoarma, maar pech voor wie liever falafel besteld. Dat is net zo onbegrijpelijk als die tientallen miljarden fossiele subsidies voor grote klimaatvervuilers.

Om hoeveel geld gaat het jaarlijks aan vlees- en zuivelsubsidies, inclusief belastingvoordelen? Wil de minister dat voor Nederland in kaart brengen? Kunnen de ministers reflecteren op wat dit zal betekenen voor de doelen van de eiwittransitie? Wanneer komt er een afbouwplan?

Ik sluit af met de wolf. Gaan we het toelaten dat Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen haar macht kan misbruiken voor een persoonlijke afrekening, omdat een van haar pony’s slachtoffer is geworden van een wolf? De hoogste baas van de Europese Commissie heeft toch zeker wel wat beters te doen dan een klein aantal wolven het leven zuur te maken? Wanneer de wolf niet meer beschermd is, is de kans groot dat de wolf - net als in de 19e eeuw – door jacht wordt uitgeroeid. Is de minister het met mij eens dat de Commissievoorzitter haar machtige positie misbruikt? En Graag toezegging van de minister dat ze in Europa ervoor zorgen dat de wolf beschermd blijft!