Bijdrage Vestering aan debat over water

Voorzitter, hoeveel water en hoeveel schoon water Nederland heeft wordt voor een groot deel beïnvloed door het landbouwbeleid. Want van ál het kostbare regenwater wordt het overgrote gedeelte versneld afgevoerd, ten behoeve van de landbouw. Terwijl het overgebleven restantje verdeeld moeten worden over ons drinkswater, industrie, de natuur en natuurlijk ook diezelfde landbouw. Waarmee landbouw dus een belangrijke kraan is om aan te draaien, willen we het tij keren en de grote problemen waar we voor staan in samenhang oplossen, denk aan klimaatverandering, biodiversiteitsverlies, watervervuiling en de stikstofcrisis. Of beter gezegd: móeten oplossen. Immers zijn een gezonde natuur en waterpeil ook een juridische verantwoordelijkheid van de minister van LNV. Daarom is ook op verzoek van de Partij voor de Dieren demissionair minister van LNV aanwezig bij dit debat.

En die gevolgen van het Nederlands waterbeleid zijn desastreus: waterrijk Nederland verdroogt, door klimaatverandering, maar met name ook door een kunstmatig laag gehouden waterpeil. We verliezen biodiversiteit, en we krijgen steeds vaker te maken met natuurbranden. De nationaal coördinator natuurbrandbeheersing zei hierover afgelopen weekend: "Het is niet de vraag óf natuurbranden in ons land onbeheersbaar worden. Maar wanneer". Maar er is meer: de hoeveelheid schoon drinkwater neemt af en door het lage bodemwaterpeil, staan rioleringen op instorten en verzakken woningen waardoor één miljoen woningen in de komende dertig jaar opnieuw gefundeerd zullen moeten worden, voor een prijskaartje van gemiddeld 80 duizend euro per woning. Maar het waterbeleid heeft ook invloed op de stikstofcrisis: stikstof heeft immers veel meer negatieve invloed in verdroogde gebieden, dan in gebieden waar de waterhuishouding op orde is. Hoeveel argumenten heeft minister van I&W nodig om haar collega, minister LNV, op haar beleid aan te spreken, of heeft zij dit al gedaan? En blijft het dan bij aanspreken, vraag ik mij dan af: of maakt u dan ook sámen concrete plannen waarbij we voor de verandering de doelen wél gaan halen. We lopen continue achter de feiten aan: Is de minister van LNV het met de Partij voor de Dieren eens dat we nu echt eens moeten stoppen met het structureel kunstmatig verlagen van het grondwaterpeil? En kan ze uitleggen welke actie ze hiertoe gaat ondernemen.

Maar, voorzitter, het blijft onduidelijk hoeveel water we afvoeren en vasthouden. Kan de minister van I&W aangeven hoeveel van de regen van dit natte voorjaar is vastgehouden en hoeveel is afgevoerd? Kan de minister aangeven hoeveel van de ambitie is waargemaakt om een omslag te maken van waterafvoerland naar wateropslagland. Helaas, ben ik bang dat geen van de aanwezige ministers kunnen aangeven hoeveel regen er is gevallen, vastgehouden en afgevoerd, want het blijkt dat het Rijk geen overzicht heeft op alle maatregelen die worden uitgevoerd en op welke schaal. Kunnen beide ministers toezeggen of ze bereid zijn jaarlijks een overzicht te maken van alle genomen en te nemen hydrologische maatregelen inclusief de gestelde doelen en de resultaten en of dit overeenkomt met de verwachtingen en hier de Kamer over te informeren.

Voorzitter, wat de waterkwaliteit betreft, zoekt de minister van Landbouw letterlijk en figuurlijk de randjes op van hoeveel mest er op een akker mag worden uitgereden. Mest komt in het water terecht, dat raakt vervuilt en zo komt het dat we keer op keer de waterdoelen niet halen. Ik bedoel, we zijn immers al toe aan het 7^e actieprogramma voor de Nitraatrichtlijn omdat we alle 6 voorgaande keren de doelen niet wisten te halen. En, ik zeg het nog maar eens: in 2019 voldeed slechts 1% van de Nederlandse wateren aan alle eisen van de Kaderrichtlijn Water. Één procent! Terwijl we de doelen in 2015 moesten halen, en dit nu hebben uitgesteld naar 2027. Het is dan ook niet voor niets dat zelfs de Europese Commissie Nederland aanbeveelt om 20% minder meststoffen te gaan gebruiken. Kan de minister van LNV toezeggen dat zij in het Nationaal Strategisch Plan aanstuurt op minder mestproductie? En kan de minister toezeggen om in het 7^e actieprogramma voor de Nitraatrichtlijn het behalen van de doelen uit de KRW centraal te stellen? Is de minister bereid om maatregelen verplicht te stellen voor minder gebruik van mest, kunstmest en landbouwgif en tegen uit- en afspoeling? Ook de Unie van Waterschappen roept hiertoe op. En dat is niet de eerste keer: de unie van waterschappen waarschuwt de rijksoverheid al 20 jaar lang over het effect van mest op water, tot alarmbrieven aan toe zoals we ook nu hebben ontvangen. Gaat de minister van LNV het taboe op verplichte maatregelen nu eindelijk doorbreken, om zo onze natuur en drinkwater te beschermen?