Bijdrage Vestering aan debat over zoönosen en dier­ziekten

Voorzitter,

Een meerderheid van de Nederlanders wil een einde aan de bio-industrie.

En dat is logisch.

De vee-industrie is immers tegen alle denkbare muren aangelopen. Niet alleen op het gebied van klimaat, natuur/stikstof, watervervuiling, stank, ernstig dierenleed, risico’s voor de gezondheid van mens en dier en moreel. Nederland doodt jaarlijks 600 miljoen dieren in slachthuizen, en is het meest veedichte land ter wereld.

Maar ook werden er 6,3 miljoen dieren geruimd in het afgelopen jaar vanwege vogelgriep. Het hoogste aantal dieren in de afgelopen 20 jaar. En ‘ruimen’ klinkt een beetje als een soort net en beschaafd woord, maar het verhult de gruwelen van het structureel vergassen van miljoenen dieren. Door stallen zoveel mogelijk dicht te kitten zodat er gas in kan worden gespoten en vele tienduizenden dieren in de stallen na een doodsstrijd die tot wel 30 minuten duurt aan hun einde komen.

Bij 1 van de vele stalvergassingen van het afgelopen jaar bleken 150 dieren na de vergassing in de stal nog in leven te zijn. Die dieren hebben dus een lange doodsstrijd gevoerd, hebben tienduizenden soortgenoten om zich heen zien stikken en zijn pas ontdekt toen de deuren weer open gingen. Volgens werd bij al deze dieren stuk voor stuk de nek omgedraaid.

Voorzitter, het structureel vergassen van dieren, zonder hen te beschermen tegen vogelgriep of andere zoönosen, is wreed en onhoudbaar. Toch schiet de minister niet op met zijn intensiveringsplan voor de aanpak van vogelgriep. Die we helaas nog niet hebben ontvangen voor dit debat. Zelfs op de hoofdlijnen moeten we nog weken wachten. En ik vraag de minister, waarom duurt dit zo lang?

We moeten het doen met de aangekondigde plannen.

De commissie Bekedam was heel duidelijk: pak de pluimveedichtheid in risicogebieden aan.

Maar wat doet de minister van landbouw? Die stelt geen regels, maar gaat hierover polderen met de boeren in het landbouwakkoord. Alsof de sector zichzelf wel vrijwillig gaat inkrimpen.

Ik wil dan ook van de minister van VWS weten wat hij gaat doen als de minister van LNV er in gesprek met de pluimveesector achter komt dat zij helemaal niet vrijwillig zullen meewerken aan een krimp van het aantal dieren of van het aantal bedrijven in bepaalde gebieden?

Gaat minister Kuipers dan ingrijpen? En hoe? Vinden de ministers het moreel gerechtvaardigd dat er structureel zoveel dieren worden vergast?

Ondertussen ziet de WHO een alarmerende verscheidenheid aan zoönotische influenzavirussen die mensen hebben besmet. Nieuwe besmettingen bij mensen zijn, en ik citeer: “met enige regelmaat” te verwachten.

Wat is de reactie van de minister van VWS op deze waarschuwing van de wereld gezondheidsorganisatie? Voelt de minister van VWS zich verantwoordelijk voor het zoveel mogelijk voorkomen van nieuwe zoönosen?

En voor het versterken van de monitoring van infecties bij mens en dier?

En welke mogelijkheden ziet de minister voor zich om de zogenaamde pandemische paraatheid te vergroten?

Welke maatregelen kan de minister vandaag al toezeggen?

En hoe komt het volgens deze minister dat vooraanstaande virologen zoals Fouchier, Kuiken en Koopmans zeggen:

1. Dat Nederland nog steeds niet is voorbereid op een nieuwe pandemie

2. Dat de Nederlandse overheid vogelgriep nu niet als een zoönose behandelt.

3. Dat het niet hoog genoeg op de politieke agenda staat.

4. Dat het waarschuwingssysteem op een hogere stand moet, nu het vogelgriepvirus wereldwijd verspreid is en niet meer lijkt te verdwijnen.

Graag een reactie van de minister op deze 4 stellingen.

Op welke manier wordt gemonitord of voor de mens gevaarlijkere virusvarianten –zoals H5N6- zich verder aan het verspreiden zijn? Of ze deze kant op komen, waar vanuit het deskundigenberaad zoönosen een jaar geleden voor werd gewaarschuwd?

Is de informatie-uitwisseling met de verschillende landen op de vogeltrekroutes voldoende op orde?Ook als dat buiten Europa is? En hoe zit het met de uitwisseling als het gaat om andere zoönosen?

En hoe wordt op dit moment zicht gehouden op mogelijke gevallen van vogelgriep bij mensen in Nederland?

Voorzitter, de gevaren van het op grote schaal fokken en gebruiken van dieren die verschillende virussen kunnen vermengen, werden maar weer eens duidelijk toen in oktober vogelgriep uitbrak onder nertsen in Spanje.

Onderzoekers vermoeden nu dat het virus toen van nerts op nerts is overgesprongen.

En dus van zoogdier op zoogdier.

De wereld is toen aan een ramp ontsnapt, schreef de Volkskrant daar over.

Dit is spelen met vuur.

In Denemarken en in Zweden is deze sector nu net weer opgestart, na de coronapandemie. Delen de ministers de mening dat dit zeer onwenselijk is?

De Kamer riep minister Adema al op zich in te zetten voor een Europees verbod op de nertsenfokkerij.

Gaat minister Kuipers hetzelfde doen in de EU-Gezondheidsraad?