Bijdrage Wassenberg aan AO nucleaire veiligheid

Voorzitter, dit jaar publiceerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid haar rapport ‘Samenwerken aan nucleaire veiligheid’. Wat heeft de regering daarmee gedaan? We lezen het bij diezelfde Onderzoeksraad. Die vindt de reacties van de staatssecretaris op de aanbevelingen– ik citeer - ‘teleurstellend’. Er is sprake van – ik citeer - ‘omzichtig geformuleerde intenties zonder concreet te worden’. En – ik citeer opnieuw – ‘uit de reacties blijkt geen gevoel van urgentie voor de problematiek.’
En over die reactie, een intentieverklaring van 7 pagina’s, deed de regering drie maanden. Ik vraag de staatssecretaris: wat is voor haar de waarde van een OVV-advies, als er zo achteloos mee wordt omgegaan?

Voorzitter, wat is de kans op een kernramp? Het cliché luidt: de kans op een kernramp is klein, maar ALS het gebeurt is het allemaal heel vreselijk. Maar hier ligt het toch ietsje anders. Inderdaad: bij een moderne kerncentrale is de kans op een kernongeval niet heel groot. Maar hoe zit het bij de Belgische schrootcentrales, die met plakband, hobbylijm en paperclips bij elkaar worden gehouden?
We zien dat de incidenten elkaar steeds sneller opvolgen. De lijst van gebreken is lang. We zien constructiefouten, achterstallig onderhoud, menselijke fouten, fouten in de bewaking. Een korte bloemlezing, waarbij ik mij beperk tot de laatste 5 maanden:

• Afgelopen mei – het reactorvat in Doel 1 lekt radioactief water. Herstart wordt eerst twee maanden uitgesteld, later komt daar nog een half jaar bij.
• Ook in mei: Problemen in Doel 2: het koelwatersysteem moet worden vervangen. De boel ligt tot eind dit jaar stil.
• Juli dit jaar – Constructiefout in Tihange 3. Metaalplaten zijn waarschijnlijk verschoven tijdens storten van beton.
• Ook in juli: de bouwtekeningen van Tihange 3 zijn weg. Gestolen? Gewoon kwijt? Niemand die het weet.
• Deze maand – Betonrot in kernreactoren Doel 4 en Tihange 2.

Voorzitter, de gemelde incidenten zijn ook steeds ernstiger en herstel duurt langer. Volgende week zijn 6 van de 7 reactoren in België om verschillende redenen dicht: voor onderhoud, door constructiefouten, door veroudering. Er lijkt sprake van volstrekte chaos.

Voorzitter, we KUNNEN niet blijven zeggen: het zijn maar incidenten. We KUNNEN niet blijven zeggen: de FANC zit er bovenop. Dit is incidentenpolitiek: ingrijpen bij elk incident, ook als dat 6 keer gebeurt in 5 maanden tijd. Er is hier iets structureels mis! Dit zijn tekenen van verval, duidelijke signalen dat Tihange en Doel op hun laatste benen lopen.

Ik vraag als volksvertegenwoordiger, ook van de Limburgers en Brabanders en Zeeuwen die in de vuurlinie liggen, ik vraag aan de staatssecretaris om alles op alles te zetten, om al haar invloed aan te wenden om haar ambtsgenoot in België ervan te overtuigen de kerncentrales zo snel mogelijk definitief stil te leggen vóór het te laat is. Ik weet voorzitter, het zijn niet onze kerncentrales, maar het zijn wèl onze levens.

En voorzitter, de staatssecretaris heeft op zeer korte termijn de mogelijkheid daartoe. Door de haperende kerncentrales dreigt in België een structureel stroomtekort. De Belgische minister van Energie heeft deze week in een persconferentie gemeld buurlanden om hulp te gaan vragen met extra stroomcapaciteit. Gaat Nederland die helpende hand bieden? En zo ja, welke voorwaarden stelt de regering daar dan aan? Gaat die helpende hand gepaard met een dringend beroep om de kerncentrales zo snel mogelijk te sluiten en serieus werk te maken van duurzame alternatieven als wind en zon? Heeft België een Plan B?

Voorzitter, tot slot. De zorgen over de schroot-centrales worden gedeeld in Duitsland en in Luxemburg. Ik vraag de staatssecretaris om met haar ambtgenoten in Duitsland en Luxemburg te bespreken wat nog meer mogelijkheden zijn om België te bewegen tot een spoedige sluiting van de kerncentrales. Ook voor België is het de hoogste tijd om serieus aan de slag te gaan met de energietransitie.