Bijdrage Wassenberg aan AO over mijnbouw

Voorzitter, in 2006 besloot minister Brinkhorst van D66 dat er gas gewonnen mocht worden onder een beschermd, zeer kwetsbaar UNESCO-natuurgebied, namelijk de Waddenzee. Alle protesten van milieuclubs, de bevolking en de provincies Groningen en Friesland waren aan dovemansoren gericht. Er moest en zou gas gewonnen worden.

En ja, de gaswinning zou verantwoord kunnen plaatsvinden, want: we zouden goed monitoren. Mochten er een aanwijzingen zijn dat het niet goed gaat en de natuur te lijden heeft, dan stoppen we met de winning! Hand aan de kraan!

Wat zien we nu? De monitoring schiet nog altijd te kort . Als je het Advies van de Auditcommissie over de monitoring van de aardgaswinning onder de Waddenzee leest, dan struikel je over de aanbevelingen om het beter te doen. En dat hand aan de kraanprincipe wordt niet ingezet wanneer het nodig is.

Ik geef daarvan een voorbeeld. Volgens de destijds afgegeven vergunning mag de gaswinning geen nadelige effecten hebben voor kenmerkende vogelsoorten in de Waddenzee. Nu lezen we bij de Audicommissie dat de kluut en kanoet, twee kenmerkende vogelsoorten, achteruitgaan in gaswinningsgebieden. Maar in andere gebieden is er niets de hand, daar doen ze het juist beter.

Alle reden dus om op grond van de voorwaarden uit de vergunning te stoppen met de gaswinning.

De NAM zegt, zonder enige onderbouwing, ja dat ligt aan natuurlijke fluctuaties en we gaan het monitoren. Maar de auditcommissie geeft aan dat extra monitoren helemaal geen uitkomst kan zijn van het hand aan de kraan principe. Óf er zijn zorgen, dat lijkt me in dit geval zeker het geval, en dan moet er ingegrepen worden, óf er zijn geen zorgen en dan kan er doorgewonnen worden. We moeten toch niet weer die discussie over de omkering van bewijslast gaan voeren? In Groningen zagen we dat de NAM jarenlang elke verantwoordelijkheid voor schade op de meest botte manier heeft afgewezen: ‘Nee, die scheuren in de muur komen niet door de gaswinning, maar door slechte fundering, door vrachtverkeer, door verkeerde kozijnen, door technische mankementen, door verkeerde cement. En nu zegt NAM: nee, dat de kanoet het overal in de Waddenzee goed doet, behalve in gebieden met gaswinning, komt door natuurlijke fluctuatie! Niks aan de hand, doorlopen alstublieft! Voorzitter, hoe lang krijgt de NAM hier het voordeel van de twijfel vraag ik aan de minister. Vindt hij ook dat een ongefundeerde ontkenning van aansprakelijkheid door de NAM niet beloond mag worden? Is de minister het met mij eens dat hier niet aan de voorwaarden van de vergunning is voldaan, dat de negatieve effecten op de vogelstand van de kluut en kanoet reden zouden moeten zijn om de gaswinning stil te leggen? En dat de voorwaarden, die destijds zijn opgenomen in de vergunning, nu overtreden worden?

En is dit aanleiding voor de minister om af te zien van de voorgenomen nieuwe gaswinning onder de Waddenzee vanuit Ternaard? Met zoveel zorgen over de bestaande gaswinning, zoveel problemen door bodemdalingen, gaat deze minister toch geen nieuwe probleemdossiers opstarten?

Zeker niet als er geen draagvlak bestaat. Uit de beantwoording van onze schriftelijke vragen rijst momenteel wel heel erg het beeld dat lokale bestuurders gepaaid worden met allerlei beloftes als ze maar steun uitspreken voor de gaswinning. Maar wij kregen ook een brief van SIN, een samenwerking van D66 (luistert u mee, meneer Sienot?), SP, PvdA en GroenLinks, waarin staat dat het draagvlak voor gaswinning volledig ontbreekt!

Is de minister het met mij eens dat meepraten van bestuurders om de schade te beperken, vanuit de gedachte: Den Haag doet het allemaal toch wel, als we meepraten hebben we misschien nog een heel klein beetje invloed, dat dat meepraten uit angst iets anders is dan draagvlak?

En voorzitter, klopt het dat de regering ook al is aangesproken op haar voornemen om gas te winnen door UNESCO? Klopt het dat UNESCO stelt dat mijnbouw onder werelderfgoed eigenlijk helemaal niet toegestaan is? Kan de minister aangeven wat de regering UNESCO heeft geantwoord? Is hij bereid dat antwoord met de Kamer te delen?

Kortom kan de minister twee dingen toezeggen; Allereerst dat we geen nieuwe gaswinning onder de Waddenzee starten, en ten tweede dat we het hand aan de kraanprincipe laten functioneren zoals het moet. Ingrijpen als er zorgen zijn! Het risico dat we lopen en de schade voor dit unieke natuurgebied zijn simpelweg te groot!

Tot slot, ik heb nog een aangehouden motie over het terugdringen van de gaswinning in het Groningerveld naar 12 miljard kuub per jaar. De coalitie lijkt nu in te zetten op een inspanningsverplichting maar de onveilige toestand in Groningen moet echt geen jaar meer langer duren en daarom moeten we naar een resultaatsverplichting. Ik wil aan de minister vragen of hij al meer kan zeggen over zijn inspanningen om tot die 12 miljard kuub te komen. En of de minister mijn aangehouden motie nu wel een positieve appreciatie kan geven?