Bijdrage Wassenberg aan AO stik­stof­pro­ble­matiek

Bijna negen maanden geleden schoot de hoogste rechter het PAS-beleid af. En sindsdien zitten we nog altijd te wachten op het juridisch houdbare plan waarmee de stikstofruimte die wordt uitgegeven dankzij de spoedwet stikstof, legaal zou worden.

Dat de stikstofuitstoot drastisch teruggebracht moet worden, kan voor niemand meer nieuws zijn. Ook niet dat die reductie wetenschappelijk zeker moet zijn. Oftewel: er is een bindend stikstofreductieplan nodig. Niet op basis van vrijwilligheid dus, want onder andere daarop is de PAS onderuit gegaan.

Maar wat doet de minister? Vrijwillige maatregelen. Maatregelen waarvan het effect niet vastligt, sterker nog: waarvan de minister nog niet eens een indicatie heeft van de effectiviteit. En dan in Europa gaan vragen of we de natuur minder mogen beschermen? Je moet het maar durven.

En de minister legt de echt moeilijke vragen neer bij de provincies. In gebiedsprocessen moeten die maar uitzoeken hoe de natuur moet herstellen, welke economische activiteiten prioriteit hebben, waar de ruimte vandaan gehaald moet worden voor het legaliseren van de PAS-meldingen, en voor een eventuele drempelwaarde, hoe boeren gecontroleerd gaan worden of ze hun dieren wel het juiste voer geven, en ga zo maar door.

En dat terwijl 40% van de ammoniakuitstoot van een veehouder meer dan 100 km aflegt voor het neerslaat. Deze problematiek kan niet met gebiedsprocessen worden opgelost. Het probleem is provinciegrensoverschrijdend. Hoe zorgt de minister ervoor dat er spoedig maatregelen genomen worden en dat deze daadwerkelijk uitgevoerd worden?

Rechten uit de markt

Voorzitter, in de brief van de minister lazen we dat het kabinet toch is gezwicht voor de druk van het Landbouw Collectief. Terwijl de minister in oktober nog van plan was de dier- en fosfaatrechten bij vrijwillige uitkoop via extern salderen uit de markt te halen, mogen veehouders deze rechten nu toch houden.

Andere veehouders kunnen met deze rechten weer meer dieren gaan houden.

Ook bij de gerichte uitkoop van veehouderijbedrijven door provincies wil de minister het mogelijk maken dat veehouders onder voorwaarden een deel van hun productierechten houden en kunnen doorverkopen. We geven dus 350 miljoen belastinggeld uit voor uitkoop, maar het totaal aantal dieren wordt er misschien helemaal niet veel minder door! Dit is toch het verplaatsen van een probleem? Graag een reactie.

En terwijl we hier al 9 maanden praten, kan het aantal dieren nog gewoon groeien. Zo kwamen er eind 2019 nog 30.000 koeien bij, doordat melkveehouders nog latente ruimte hadden binnen hun vergunning en er nog onbenutte fosfaatrechten waren. Volgens één van de woordvoerders van Farmers Defence Force zijn boeren snel extra dieren gaan bijkopen vanuit het idee dat ze zullen worden uitgekocht.

Had nou de latente ruimte in de vergunningen afgekocht. Had nou een groter deel van de fosfaatrechten afgeroomd. Dan had dit niet kunnen gebeuren.

Emissie-reducerende technieken

Dan de nieuwe subsidieregeling voor emissiereducerende maatregelen voor stallen. Waarmee dit kabinet nu in totaal 484 miljoen euro uittrekt voor technologische lapmiddelen om de veehouderij in stand te houden. Waarvan we weten dat deze steevast minder effectief zijn dan gedacht, die schaalvergroting in de hand werken en die zelfs kunnen leiden tot nieuwe dierenwelzijnsproblemen.

We zagen vorige week nog bij EenVandaag hoe koeien uitgleden over emissiearme stalvloeren. Een stalvloer waar de melkveehouder flink in heeft moeten investeren, maar die in werkelijkheid voor méér ammoniakuitstoot en meer onderhoud zorgt. Voorzitter, dan creëren we toch opnieuw een papieren werkelijkheid? We investeren in oplossingen die slecht voor dieren en slecht voor het milieu zijn. Dat kan toch niet? Ik zag collega de Groot in diezelfde uitzending ook zeggen dat hij échte oplossingen wil.

Laten we dat half miljard euro dan ook steken in het uitkopen van veebedrijven en het transitiefonds om boeren te ondersteunen bij de benodigde omschakeling naar natuurinclusieve kringlooplandbouw. Graag een reactie,

Verhuren latente ruimte

Voorzitter, nogmaals: de stikstofuitstoot dient af te nemen, niet toe. Toch wil de minister de stikstof die nu niet uitgestoten wordt, door boeren laten verhuren, om toch uitgestoten te worden.

Ze vergeet hierbij dat het uitstoten van stikstof geen recht is, maar een vergunning. En met een vergunning valt niet te handelen. En die is gekoppeld aan een bedrijf of persoon. Ik kan bijvoorbeeld wel mijn auto uitlenen, maar niet mijn vergunning om die auto te besturen, dat is mijn rijbewijs. Kan de minister aangeven hoe ze denkt de leaseconstructie op een wettige manier te regelen? Want wat gebeurt er als de rechter ook dit afschiet?

Voorzitter, dit kabinet doet het minst mogelijke. De 125 miljoen voor natuurherstelmaatregelen zijn doekjes voor het bloeden als we de onderliggende problemen van de natuurafbraak niet aanpakken. Hoe lang duurt het nog voor dit kabinet met het hoognodige bindende stikstof-reductieplan komt? Dan weten ook de boeren waar ze aan toe zijn.