Bijdrage Wassenberg aan debat over brandweer en crisis­be­heersing

Voorzitter,

De schade in Limburg was enorm bij de watersnoodramp van 2021. Ik woon dicht bij het getroffen gebied. Ik heb er vrienden, kennissen, familie wonen. Anderhalf jaar geleden heb ik de ellende met eigen ogen gezien. In Meerssen, maar ook in Valkenburg.

Ik sluit me aan bij de woorden van mevrouw Mutluer. Ik heb in april vorig jaar ook haar motie meegetekend.

Ik wil niet in herhaling vallen , dus zal ik mij in mijn betoog op andere zaken focussen.

En dan begin ik met twee rapporten over weerextremen die we vorige week ontvingen. We krijgen in Nederland steeds vaker te maken met weersextremen en de kans op rampen wordt groter.

Het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid keek, samen met het KNMI, de WUR, de VU en Deltares, naar de toegenomen kans op natuurbranden. Natuurbrandsignaal ’23 is een alarmerend rapport waarin staat dat Nederland vaker geconfronteerd zal gaan worden met natuurbranden die steeds vaker onbeheersbaar zullen zijn en pas doven als er geen brandstof meer is.

Onderzoek van Deltares, ook van januari, laat een ander aspect van de klimaatverandering zien, namelijk dat dat extreme regenbuien en mogelijk watersnoodrampen, zoals anderhalf jaar geleden in mijn eigen Limburg, vaker zullen voorkomen.

Daar moeten we goed op voorbereid zijn. Want rampen zullen vaker tot evacuaties leiden. Dat betekent ook dat de crisisdraaiboeken daarop zullen moeten worden aangepast.

Op een belangrijk punt zijn die crisisdraaiboeken onvolledig. Nog steeds. Hulp aan dieren is nog steeds geen onderdeel van crisisdraaiboeken. De Dierencoalitie, IFAW, Dierenlot en de Nederlandse Federatie Dierenopvangorganisaties vragen ook expliciet om dieren een plek te geven in crisisdraaiboeken . Want dat is nog steeds niet geregeld.

Dat is raar. Want we hebben al een overgenomen motie om dieren een plaats geven in crisisdraaiboeken. Alleen, voor zover ik kan nagaan is daar nog helemaal niets mee gebeurd! Er is nog geen crisisdraaiboek veranderd. En hier blijft het niet bij. Mensen die dierenhulp kunnen verlenen tijdens rampen zouden natuurlijk ook getraind moeten worden. Maar dierenhulporganisaties, met al hun kennis en inzet, worden helemaal niet bij de rampenbestrijding betrokken. Dat is echt een tekortkoming.

Ik hoor graag van de minister of zij mogelijkheden ziet om dierenhulporganisaties mee te laten doen aan rampenoefeningen. Wij hebben ze echt keihard nodig.

In Limburg zag je waar dat toe leidde. Bij de watersnoodramp waren er veel burgers die zonder hun huisdieren niet wilden evacueren. Of ze probeerden zelf dieren te redden, wat tot levensgevaarlijke situaties leidde.

Voorzitter, echt: de nood is hoog, de urgentie is groot en wordt alleen maar groter. Ik wil weten wanneer dieren daadwerkelijk worden opgenomen in de draaiboeken. En hoe dierenhulporganisaties betrokken kunnen worden bij de rampenbestrijding. Zodat duidelijk is welke verantwoordelijkheden bij de brandweer of juist de dierenambulance of dierenopvang liggen.

En voorzitter, we moeten ook voorkomen dat alle veiligheidsregio’s het op een eigen manier gaan invullen. Dat wordt een lappendeken. Landelijke regie, uniformiteit en duidelijkheid zijn hier essentieel. Vindt de minister dat ook?

Dan voorzitter, wij hebben een aangenomen motie die ik samen met de heer Knops indiende om zoveel mogelijk te voorkomen dat Oekraïense vluchtelingen van hun huisdieren worden gescheiden.

Naar aanleiding hiervan zei de minister, waar mogelijk, ernaar te streven dat een huisdier bij de eigenaar kan blijven. Graag hoor ik van de minister of het nog voorkomt dat vluchtelingen van hun huisdier worden gescheiden. Welke maatregelen zijn er genomen om zoveel mogelijk te voorkomen dat dit opnieuw gebeurt?

En als allerlaatste kom ik toch nog even terug op de watersnood in Limburg. Deltares concludeert dat een gezonde bodem en een gezonde natuur veel schade kunnen opvangen: de bossen en gevarieerde natuurlandschappen houden als een spons veel water vast, om dat geleidelijk weer af te geven. En als grasland wordt omgezet wordt naar natuur, wordt water beter in de bodem vastgehouden, en dat zorgt weer voor minder hoog water bij extreem weer.

Deze minister gaat niet gaat over de landinrichting, maar ik wil dit toch benoemen omdat zij wél gaat over crisisbeheersing. Preventieve maatregelen zouden daar een integraal onderdeel van moeten zijn.

Voorkomen is beter dan genezen, helemaal als het om rampen gaat. Graag een reactie. Is de minister bereid om dit aspect, omdat het crisissen kan voorkomen, mee te nemen in het kabinet?