Bijdrage Wassenberg aan debat over cultuur en corona

Voorzitter, dank u wel.

Ik neem dit debat over van mijn collega Teunissen, die op dit moment een debat heeft in de plenaire zaal.

Voorzitter,

De cultuursector heeft volop steun nodig.

Maar als de steun per 1 oktober stopt en er dan nog geen herstelplan is, gaan problemen ontstaan. En dan? De kunst- en cultuursector laten doodbloeden?

In de brief die de minister naar de Kamer stuurde lazen we vooral over afwachten, verkennen, een vinger aan de pols houden.

Heeft de minister in beeld wie hierdoor na 1 oktober in de problemen raakt? En wat gaat de minister voor hen doen?

Ik denk bijvoorbeeld aan de zzp-ers. Welk plan heeft ze voor hen liggen?

De Taskforce wijst ook op het belang van specifieke steunpakketten tot medio 2022 én steun van medeoverheden. Dan zijn er nog creatieve oplossingen, zoals het tijdelijk afschaffen van btw op toegangskaarten.

Hoe kijkt de minister daar naar?

Beseft de minister dat velen inmiddels wat anders zijn gaan doen? Ik las al over musici, acteurs, die in de zorg zijn gaan werken, of als bakker, als muziekdocent, met een grote kans dat deze talenten voorgoed verloren zijn voor de kunst.

Hoe gaat de minister voorkomen dat er nóg meer mensen noodgedwongen de cultuursector verruilen voor 'functie elders'? Mensen vóór en de mensen achter de schermen.

Hoe gaat de minister een verdere culturele uitstroom van talent voorkomen?

En, je houdt het niet voor mogelijk: in Bergen op Zoom kwam van de 1,4 miljoen coronasteun tot nu 44 duizend euro, 3% van het totale bedrag, bij de cultuursector terecht. Ambtenaren zelf verrijkten zich met meer dan 5 ton.[1] Voor elke euro steun aan de kunsten verdween bijna 12 euro in de zakken van ambtenaren. Hoe kan dat in vredesnaam?

En de minister was gewaarschuwd! Tijdens het begrotingsdebat vorig jaar gaf zij aan dat wanneer de gemeenteraad besluit het geld anders uit te geven, "de desbetreffende wethouder meteen een telefoontje van mij kan verwachten dat dit niet de bedoeling was."

Nou, voorzitter, dat heeft indruk gemaakt!

Voorzitter, het is moeilijk om nu niet cynisch te worden. Maar ik wil vooral denken aan oplossingen.

Welke mogelijkheden ziet de minister om onrechtmatig uitgegeven geld terug te halen? Ik weet hier niet alles van, maar deze zaak stinkt. Zijn hier overtredingen begaan? Misdrijven misschien? In welke gemeenten speelt dit allemaal nog meer?

En voor welke bedragen?

Wat gaat de minister doen om deze gang van zaken recht te zetten? En is zij bereid om hiervan aangifte te doen? Want als het geld onrechtmatig is uitgegeven, als dat is gebeurd, dan moet dat echt gebeuren. Ik zie de minister van nee schudden, misschien weet zij meer dan wij. Ik weet alleen wat ik in de krant heb gelezen, maar ik hoor graag van de minister hoe het dan zit.

En is de minister het met ons eens dat de misgelopen steun alsnog bij de gedupeerden terecht moet komen?

Het brengt me op de structurele onderwaardering van de culturele sector.

Tijdens de coronapandemie stonden kunst, cultuur en creativiteit achteraan de wachtrij.

Formule 1 mocht wel, voor 70.000 mensen nog wel, mensen liepen kriskras door elkaar, stonden op elkaar gepropt voor de biertap, maar De Parade mocht geen doorgang vinden voor meer dan 750 bezoekers, OOK niet op vaste plaatsen.

De kunst- en cultuursector was toch al flink uitgekleed door de bezuinigingen van het eerste kabinet Rutte.

De cultuursector werd niet alleen financieel uitgekleed; ook werd door bepaalde politici met veel dedain het frame neergezet alsof kunst en cultuur een hobby zou zijn, iets voor erbij. Zoals de toenmalige minister van EZK die over de culturele sector zei: “De ene hobby is niet beter dan de andere”. Of de minister van VWS, die zei toen de theaters dicht bleven: “dan zet je maar een mooi dvd-tje op”. Voorzitter, wat een ontstellende proleterigheid!

De Wereldgezondheidsorganisatie stelde in 2019 dat kunst goed is voor de gezondheid en het algehele welbevinden. Cultuur is geen kostenpost, maar een investering. Juist nu, met de problemen waar we voorstaan, is cultuur belangrijk.

De Kamer nam vorig jaar een motie aan van mijn collega Van Raan over het betrekken van de Sociaal Creatieve Raad bij vraagstukken van maatschappelijk belang.[2] Wat kan de minister daar nu over kwijt?

En wat is de actuele stand van zaken in de gesprekken met de organisatie achter de 'Unmute Us-demonstraties'?

Graag een reactie.

Voorzitter, tot slot. Na alle dedain voor de kunst- en cultuursector door haar collega’s uit de regering, vraag ik expliciet aan de minister om haar waardering uit te spreken voor onze kunst- en cultuursector, om te erkennen dat de sector, mede door toedoen van de opeenvolgende kabinetten Rutte in een kwetsbare positie verkeert, die is verslechterd door corona en om de sector ook na 1 oktober door deze moeilijke tijd te helpen.

Dank u wel.

Ingediende moties

• Motie over de steun voor de culturele en creatieve sector continueren - Partij voor de Dieren
• Motie over een herstelplan gericht op de langere termijn voor de kunst- en cultuursector - Partij voor de Dieren
• Motie over in de brief over de contouren van het herstelplan voor de sector specifiek aandacht geven aan beginnende makers - Partij voor de Dieren
• Motie over een oplossing voor de onverzekerbaarheid van culturele evenementen tegen een pandemie voor de komende jaren - Partij voor de Dieren
• Motie over in de verdere uitvoering van het garantiefonds coulance betrachten - Partij voor de Dieren
• Motie Wassenberg/Teunissen over uitspreken dat het ongepast is om coronasteun te besteden aan andere zaken dan de kunst- en cultuursector - Partij voor de Dieren
• Motie Wassenberg/Teunissen over zorgdragen voor het alsnog toekennen van misgelopen coronasteun aan de cultuursector - Partij voor de Dieren

[1] https://www.nu.nl/binnenland/6158757/topambtenaren-in-bergen-op-zoom-verrijkten-zich-met-geld-voor-coronasteun.html

[2] Motie Van Raan over de Sociaal Creatieve Raad inzetten bij advisering over maatschappelijke vraagstukken - Partij voor de Dieren